Карэйская народная армія
Карэйская народная армія (кар.: 조선인민군, КНА) — узброеныя сілы Карэйскай Народна-Дэмакратычнай Рэспублікі. У склад КНА ўваходзяць: органы ваеннага кіравання, сухапутныя войскі, ваенна-паветраныя і супрацьпаветраныя сілы, ваенна-марскія сілы з 2012 года — стратэгічныя ракетныя войскі, а таксама з 2017 года — спецыяльныя тактычныя войскі[1][2][3]. Агульная колькасць кадравых вайскоўцаў у арміі складае, па розных ацэнках, ад 850 000 да 1 200 000 чалавек. У рэзерве налічваецца каля 4 000 000 чалавек. Мабілізацыйны рэзерв 4,7 мільёна чалавек, мабілізацыйныя рэсурсы 6,2 мільёна чалавек, а прыдатныя да вайсковай службы 10 мільёнаў чалавек[4]. Пры гэтым значная частка выконвае небаявыя заданні (будаўнічыя войскі)[5]. Тэрміновая служба ў Карэйскай Народнай арміі доўжыцца 10 гадоў для мужчын і 3 гады для жанчын (КНДР з’яўляецца адной з нямногіх краін у якіх жанчыны праходзяць тэрміновую службу нароўні з мужчынамі). Пераважная частка войскаў размешчана ў раёне Дэмілітарызаванай зоны на мяжы з Паўднёвай Карэяй. Паколькі пасля заканчэння Карэйскай вайны ў 1953 краіна знаходзілася ў стане часовага перамір’я, узброеныя сілы знаходзяцца ў пастаяннай баявой гатоўнасці, перыядычна праводзячы рознага роду дробныя аперацыі супраць праціўнікаў КНДР. Аднак у сакавіку 2013 года Вярхоўны Галоўнакамандуючы Карэйскай Народнай арміі Кім Чэн Ын заявіў, што разарваў усе пагадненні аб ненападзе, заключаныя з Паўднёвай Карэяй, а таксама ануляваў дамову аб дэнуклеарызацыі паўвострава з-за нарастальнага канфлікту з Паўднёвай Карэяй і ЗША. ГісторыяУ КНДР гісторыю існавання Карэйскай народнай арміі адлічваюць ад стварэнняАнтыяпонскай народнай партызанскай арміі (АНПА), створанай 25 красавіка 1932 года[6] на базе партызанскіх атрадаў карэйскіх камуністаў, якія змагаліся супраць японскіх акупантаў на тэрыторыі Маньчжурыі, дзе пражывала больш за 1 млн карэйцаў, і ў паўночных раёнах Карэі. Згодна савецкай гістарыяграфіі, у 1934 АНПА была ператворана ў Карэйскую народна-рэвалюцыйную армію (КНРА)[7] і ва ўзаемадзеянні з кітайскімі народна-рэвалюцыйнымі сіламі правяла на паўночным усходзе Кітая шэраг аперацый супраць японскіх акупантаў[8]. Адным з камандзіраў КНРА, згодна з паўночнакарэйскай гістарыяграфіі, быў Кім Ір Сен. У Паўночнай Карэі заяўляюць, што ў 1945 годзе яна ўдзельнічала сумесна з войскамі Савецкай Арміі ў баях супраць «імперыялістычнай Японіі». Гісторык А Ланькоў адмаўляе само існаванне КНРА, адносячы ўсю дзейнасць антыяпонскіх партызан у Маньчжурыю ў перыяд 1932—1941 гадоў на рахунак народнай Антыяпонскай партызанскай арміі. З іншага боку, у 1939 годзе ў Яньані, Кітай, быў сфармаваны Корпус Карэйскіх Добраахвотнікаў пад камандаваннем Кім Му Чжона і Кім Ду Бона, які меў да 1945 годзе колькасць да 1000 штыкоў. Пасля паразы Японіі корпус аб’яднаўся з часткамі кітайскіх камуністаў у Маньчжурыі і да верасня 1945 года папоўніў сваю колькасць да 2500 чалавек (за кошт карэйцаў Маньчжурыі і Паўночнай Карэі). Аднак зробленая ў кастрычніку 1945 года спроба арганізаванага праходу корпуса ў Карэю была негатыўна сустрэтая савецкімі ўладамі. У пачатку 1946 года Часовы народны камітэт Паўночнай Карэі стаў ствараць першыя рэгулярныя воінскія часткі. Першыя часткі камплектаваліся на аснове прынцыпу добраахвотнасці. У сярэдзіне 1946 года была сфарміравана адна пяхотная брыгада і дзве школы па падрыхтоўцы каманднага і палітычнага складу для арміі[9]. ![]() У 1947—1949 гадах канчаткова сфармавалася Карэйская народная армія. Былі дадаткова сфармаваныя пяхотная дывізія, асобная танкавая брыгада, асобныя артылерыйскі, зенітна-артылерыйскі і інжынерны палкі, полк сувязі; пачалося фарміраванне ВПС і ВМС. У склад КНА былі ўключаныя 5-я і 6-я карэйскія пяхотныя дывізіі, якія ў складзе Народна-вызваленчай арміі Кітая удзельнічалі ў Грамадзянскай вайны ў Кітаі. У першай палове 1950 года ў сувязі з напружанасцю ў адносінах з Паўднёвай Карэяй было скончана перафармаванне арміі КНДР. Агульная яе колькасць разам з войскамі Міністэрства ўнутраных спраў да пачатку вайны склала 188 тыс. чалавек:
Кіраўніцтва ўзброенымі сіламі ажыццяўлялася Міністэрствам абароны праз Генеральны штаб і камандуючых відамі узброеных сіл і родаў войскаў. 25 чэрвеня 1950 года КНА ўварвалася ў Паўднёвую Карэю. У ходзе Карэйскай вайны (1950—1953) КНА ператварылася ў кадравую армію. 481 воіну было прысвоена званне Героя КНДР, звыш 718 тыс. чалавек было ўзнагароджана ордэнамі і медалямі. Страты падчас вайны склалі больш за паўмільёна чалавек[11]. 8 лютага доўгі час адзначаўся ў КНДР як дзень КНА. У ліпені 1987 года ўрад КНДР высунуў прапанову аб паэтапным скарачэнні агульнай колькасці войскаў на поўначы і поўдні Карэйскага паўвострава і паведаміў пра намер у аднабаковым парадку скараціць колькасць узброеных сіл на 100 тыс.чалавек да канца 1987 года. 14 снежня 1987 года КНДР завяршыла скарачэнне колькасці сваіх узброеных сіл на 100 тыс. чалавек, аднак ЗША і Паўднёвая Карэя не сталі скарачаць свае войскі[12]. Арганізацыйная структура![]() У адпаведнасці з Канстытуцыяй КНДР 1972 года, кіраўніцтва народнымі ўзброенымі сіламі (НВС) ажыццяўляе Камітэт абароны Карэйскай Народна-Дэмакратычнай Рэспублікі (ДКА); Старшыня ДКА — Вярхоўны Галоўнакамандуючы (з 2011 года — маршал Кім Чэн Ын), намеснікі старшыні — генерал арміі Аб Гык Роль і віцэ-маршал Кім Ён Чун і Ры Ён Му. Старшыня Дзяржаўнага камітэта абароны КНДР камандуе і кіруе ўсімі ўзброенымі сіламі, ведае абаронай краіны ў цэлым. ДКА ўпаўнаважаны аб’яўляць у краіне ваеннае становішча, выдаваць загад аб мабілізацыі. Тэрмін паўнамоцтваў ДКА роўны тэрміну паўнамоцтваў Вярхоўнага народнага сходу. У падначаленні ў ДКА знаходзіцца Міністэрства народных узброеных сіл, у склад якога ўваходзяць палітычны аддзел, аперацыйны аддзел і аддзел тылавых службаў. Таксама Камітэту падпарадкавана Міністэрства народнай бяспекі, Міністэрства аховы дзяржаўнай бяспекі і рэзервовыя кампаненты Узброеных Сіл. Генеральны штаб (начальнік Генштаба-генерал Хён Ён Чхоль з ліпеня 2012 года[13]), які дзейнічае ў якасці кансультатыўнага камітэта пры Міністэрстве НВС, і штабы ВПС і ВМФ ажыццяўляюць непасрэднае кіраўніцтва НВС, вырашае задачы аператыўнага кіравання і баявой гатоўнасці. У склад НВС ўваходзіць:
У КНДР дзейнічае абавязковая вайсковая павіннасць як для мужчын, так і для жанчын, прызыву падвяргаюцца грамадзяне па дасягненні 17 гадоў. Мабілізацыйны рэзерв — 4,7 млн чалавек, мабілізацыйныя рэсурсы — 6,2 млн чалавек, у тым ліку прыдатных да вайсковай службы — 3,7 млн чалавек. Тэрмін службы складае дзесяць гадоў для мужчын і тры гады для жанчын[5]. СкладСухапутныя войскіКолькасць сухапутных войскаў на 2012 год складае парадку 1 020 000 чалавек. Перыяд тэрміновай службы ў сухапутных войсках — 5—12 гадоў. У баявым складзе сухапутных войскаў налічваецца 20 карпусоў (12 пяхотных, 4 механізаваных, бранятанкавы, 2 артылерыйскіх, абароны сталіцы), 27 пяхотных дывізій, 15 танкавых і 14 механізаваных брыгад, брыгада аператыўна-тактычных ракет, 21 артылерыйская брыгада, 9 брыгад ракетных сістэм залпавага агню, ракетны полк тактычных ракет. На ўзбраенні знаходзіцца: каля 3500 сярэдніх і асноўных баявых танкаў і звыш 560 лёгкіх танкаў, больш за 2500 бронетранспарцёраў, больш за 10400 артылерыйскіх гармат (у тым ліку 3500 буксіруемых і 4400 самаходных), звыш 7500 мінамётаў, больш за 2500 РСЗА, каля 2000 установак ПТУР, 34 установак тактычных ракет, 30 установак аператыўна-тактычных ракет, 11 000 зенітных артустановак (з іх на стацыянарных пазіцыях каля 3000), каля 10000 ПЗРК[14]. У КНДР уздоўж мяжы з РК засяроджана 8 тысяч артылерыйскіх гармат і рэактыўных сістэм залпавага агню, прычым Сеул знаходзіцца ў зоне дасяжнасці не менш за палову Паўночнакарэйскіх «ствалоў»[15]. Ваенна-паветраныя сілыПа стане на 1996 год, ВПС КНДР складаліся з шасці авіядывізій (трох баявых, двух ваенна-транспартных і адной вучэбна-трэніровачнай), якія знаходзіліся ў прамым падначаленні Нацыянальнага авіяцыйнага камандавання[16]. Персанал ВПС і СПА КНДР складае каля 110 000 (2008[17], 2012). Тэрмін службы прызыўніка ў войсках ВПС і СПА складае 3—4 гады. Па стане на 2007 год, на ўзбраенні ВПС КНДР складалася каля 1100 самалётаў і верталётаў[18], такім чынам, ваенная авіяцыя КНДР з’яўляецца адной з найбольш шматлікіх у свеце. Большая частка з іх-гэта мадэрнізаваныя савецкія і кітайскія машыны састарэлых мадэляў, аднак маюцца і сучасныя ўзоры. У складзе ВПС знаходзіцца каля 590 баявых самалётаў. Аснову іх парку складаюць МіГ-17/J-5 (107), МіГ-19/J-6 (159), МіГ-21/J-7 (159). У войсках маюцца таксама Су-25 (34) і МіГ-29 (20). Маецца парадку 300 транспартных самалётаў розных марак[14]. Сярод верталётаў маецца: 24 — Мі-24, 80 — «Х’юз-500 Д», 48 — Z-5, 15 — Мі-8/-17, 139 — Мі-2[19]. Магутная сістэма СПА налічвае больш за 9000 зенітных артсістэм: ад лёгкіх зенітна-кулямётных установак да самых магутных у свеце 100-мм зенітных гармат, а таксама самаходныя зенітныя ўстаноўкі ЗСУ-57 і ЗСУ-23-4 «Шылка». Сур’ёзным недахопам паўночнакарэйскай СПА з’яўляецца фактычная адсутнасць больш ці менш сучасных зенітных ракетных комплексаў. Маецца некалькі тысяч пускавых установак зенітных ракет — ад стацыянарных комплексаў С-75 (180 ПУ, устаноўлены вакол сталіцы), С-125 (140; здольныя збіваць нізкалятучыя мэты), С-200 (ад 2 да 40)[20] і мабільных «Куб» і «Страла-10» да пераносных установак — але ўсё гэта састарэлыя зенітныя сістэмы. Ваенна-марскія сілыУ склад Ваенна-марскіх Сіл КНДР уваходзяць два флота: усходні флот, які дзейнічае ў Японскім моры (галоўная база — Ёхоры), і Заходні флот, які дзейнічае ў Карэйскім заліве і Жоўтае мора (галоўная база — Нампхо). У асноўным, флот прызначаны для вырашэння баявых задач у 50-км прыбярэжнай зоне. Па стане на 2008 год, колькасць ВМФ КНДР складала 46 000 чалавек[21], на 2012 год 60 000. Тэрмін службы па прызыву 5—10 гадоў. На ўзбраенні ВМФ складаецца каля 650 судоў, сумарным водазмяшчэннем 107 тыс. тон. У іх склад уваходзяць 5 карветаў КРЗ, 18 малых супрацьлодкавых караблёў, 40 ракетных, 134 тарпедных і 108 артылерыйскіх катэраў, 203 дэсантных катэры, больш за 100 падводных лодак (з іх 22 — дызельныя Падводныя лодкі праекта 633, 29 — малыя падводныя лодкі тыпу «Сан-О»). На ўзбраенні знаходзяцца супрацькарабельныя ракеты тыпу П-15 «Тэрміт» (SS-N-2 Styx). Берагавая абарона: 2 Палка пускавых установак супрацькарабельных ракет «Сілкуарм» і C-2 «Сопка» (усяго 52 комплексу), 122 -, 130 — і 152-мм прылады (288 адзінак)[22][23]. Ракетныя войскі стратэгічнага прызначэння31 снежня 2017 года лідар КНДР Кім Чэн Ын у эфіры Цэнтральнага тэлебачання краіны заявіў аб завяршэнні стварэння нацыянальных ядзерных сіл. Ракетнае ўзбраенне РВСН КНДР:
Ядзерная праграма![]() Як мяркуецца, з пачатку 1990-х гадоў у КНДР прыступілі да распрацоўкі ядзернага узбраення. 22 лютага 1990 года старшыня КДБ СССР Уладзімір Кручкоў у дакладной запісцы ў ЦК КПСС «Да пытання аб стварэнні атамнай зброі ў КНДР» пісаў:
Лічыцца, што былі перапрацаваныя 8000 апрамененых уранавых паліўных стрыжняў. З атрыманага плутонію магчыма вытворчасць ад 5 да 10 ядзерных зарадаў[31]. Вядомы амерыканскі ядзерны спецыяліст Зігфрыд Хекер па выніках паездкі па даследчым ядзерным цэнтрам КНДР у лістападзе 2010 года заявіў, што ім былі атрыманы звесткі аб завяршэнні будаўніцтва ў КНДР недалёка ад горада Ёнбён (Yongbyon Nuclear Scientific Research Center) абагачальнага завода па вытворчасці узбагачанага ўрану з арыентыровачна 2000 газавымі цэнтрыфугамі тыпу пакістанскіх P-2. Магчымасці гэтага завода па вытворчасці зброевага высокаўзбагачанага ўрану складаюць да 60 кг/год. Паводле ацэнак экспертаў, пасля трэцяга паспяховага выпрабавання ядзернага баявога зарада магутнасцю 6-10 кілатон у 2013 годзе, як мяркуецца, у КНДР мелася ў распараджэнні ад 12 да 15 ядзерных зарадаў і розныя ракетныя носьбіты да іх. 6 студзеня 2016 года былі праведзены чацвёртыя па ліку ядзерныя выпрабаванні, як заяўлена паўночнакарэйскімі афіцыйнымі прадстаўнікамі, паменшанай па магутнасці версіі вадароднай бомбы, якія маментальна выклікалі грамадскі рэзананс[32]. Вялікая колькасць краін выступіла супраць ядзерных выпрабаванняў у Радзе Бяспекі ААН[33]. 9 верасня 2016 года КНДР правяла другое ядзернае выпрабаванне. Лідар КНДР Кім Чэн Ын запатрабаваў спынення поўнамаштабных штогадовых вучэнняў, якія праводзяць Сеул і Вашынгтон ля берагоў КНДР і ліквідацыі вайсковай базы ЗША ў Паўднёвай Карэі. Ваенная дактрынаУ аснове ваеннай дактрыны ляжаць элементы савецкай ваеннай дактрыны, тактыка кітайскай лёгкай пяхоты і вопыт, атрыманы ў ходзе Карэйскай вайны 1950—1953 гадоў. Асноўныя прынцыпы дактрыны:
Паўднёвей лініі Пхеньян—Вансан дыслакуюцца больш за 60 % ад агульнай колькасці злучэнняў і частак сухапутных войскаў, больш за 40 % частак і злучэнняў ВПС і СПА. Самалёты ВПС базуюцца ў асноўным на 30 з 70 аэрадромаў вакол Пхеньяна. Каля 60 % карабельнага складу размяшчаюцца на перадавых базах Усходняга і заходняга ўзбярэжжа. У паўднёвых правінцыях, уздоўж ваенна-дэмаркацыйнай лініі па 38 паралелі, якая падзяляе КНДР і Рэспубліку Карэя, працягласцю 250 км абсталявана абарона 4-х армейскіх карпусоў. У паласе кожнага корпуса прарыта па 5-6 тунэляў працягласцю некалькі кіламетраў для сувязі тылавых раёнаў карпусоў з зонай дэмаркацыйнай лініі. Практычна паўднёвыя раёны краіны пры выкананні нацыянальнай задачы па ператварэнні тэрыторыі краіны ў «непрыступную крэпасць» прадстаўляюць суцэльную зону загарод. Яе аснову складаюць шматлікія падземныя хованкі, умацаваныя раёны, раёны абароны танкавых вежаў, інжынерныя загароды. Супрацьдэсантную абарону ўсходняга ўзбярэжжа КНДР ажыццяўляюць тры вайсковыя корпусы ва ўзаемадзеянні з берагавымі ракетна-артылерыйскімі часткамі ўсходняга флоту і баявым авіяцыйным камандаваннем ВПС і СПА, часткай сіл корпуса карэйскіх памежных войскаў, маючы ў аператыўнай глыбіні два механізаваныя корпусы. Заходняе ўзбярэжжа ў супрацьдэсантнай абароне затуляюць 4 вайсковыя корпусы ва ўзаемадзеянні з берагавымі ракетна-артылерыйскімі часткамі Заходняга флоту і двума баявымі авіяцыйнымі камандаваннямі, а таксама з часткай сіл корпуса Карэйскіх памежных войскаў, маючы ў аператыўнай глыбіні танкавы корпус. Зону Пхеньяна абараняе камандаванне па абароне сталіцы. Для частак і злучэнняў, прызначаных для супрацьдэсантнай абароны заходняга і ўсходняга ўзбярэжжа, падрыхтаваны абсталяваныя ў інжынерным дачыненні асноўныя і запасныя палкавыя і дывізіённыя раёны абароны. Нягледзячы на тое, што кітайскае кіраўніцтва, дэманструючы незадаволенасць Пекіна пазіцыяй КНДР у ядзерным пытанні, у пачатку верасня 2003 года размясціла ўздоўж мяжы з Паўночнай Карэяй па фронце 1360 км пяць дывізій агульнай колькасцю каля 150 тысяч чалавек, (2) на поўначы знаходзяцца толькі часткі корпуса карэйскіх памежных войскаў, колькасцю да 30 тысяч чалавек. Ваенна-эканамічны патэнцыял КНДР![]() Ваенная прамысловасць КНДР дазваляе забяспечыць гадавы аб’ём вытворчасці 200000 адзінак аўтаматычнай стралковай зброі, 3000 цяжкіх гармат, 200 танкаў, 400 бронеаўтамабіляў і амфібій. У Паўночнай Карэі вырабляюцца ўласныя Падводныя лодкі, хуткасныя ракетныя катэры і баявыя караблі іншых тыпаў. Уласная вытворчасць дазваляе КНДР утрымліваць шматлікія ўзброеныя сілы пры адносна нізкіх вайсковых выдатках. Абаронная прамысловасць мае тры напрамкі вытворчасці: вытворчасць зброі, забеспячэнне ваенных паставак і вытворчасць прадукцыі падвойнага прызначэння. У КНДР пабудавана 17 заводаў па вытворчасці агнястрэльнай зброі і артылерыі, 35 заводаў па вытворчасці боепрыпасаў, 5 заводаў па вытворчасці танкаў і бронемашын, 8 авіязаводаў, 5 заводаў па вытворчасці ваенных судоў, 5 заводаў па вытворчасці кіраваных ракет, 5 заводаў па вытворчасці сродкаў сувязі, 8 заводаў хімічнай і біялагічнай зброі. Акрамя гэтага, многія грамадзянскія заводы могуць быць з мінімальнымі выдаткамі пераабсталяваны для вытворчасці прадукцыі ваеннага прызначэння. Звыш 180 абаронных прадпрыемстваў пабудавана пад зямлёй у горных раёнах[35]. На бягучы момант ВПК КНДР у цэлым задавальняе патрэбы Карэйскай народнай арміі ў артылерыйска-стралковым узбраенні. Паўночнакарэйскія прадпрыемствы вырабляюць самаходныя артылерыйскія ўстаноўкі тыпу М-1975, М-1977, М-1978 «Каксан», М-1981, М-1985, М-1989 і М-1991, бронетранспарцёры М-1973. Наладжаны выпуск узораў танкаў: найбуйнейшага ў свеце плавальнага танка М1985 (Тып-82), танка «Чхонмахо», створанага на базе Савецкага Т-62, а таксама найноўшага танка «Покпхунхо»[36]. На тэрыторыі КНДР вырабляюцца запасныя часткі да многіх самалётаў ВПС, уключаючы МІГ-21, МіГ-23, МіГ-29, Су-25. Паблізу населенага пункта Токхён маецца найбуйнейшы ў КНДР авіяцыйны завод, меншае па памерах авіяцыйнае прадпрыемства размешчана ў Чханджыне. Значная частка судоў ВМС пабудаваная на Паўночнакарэйскіх верфях на аснове савецкіх і кітайскіх праектаў. Бурна развіваецца ракетная тэхніка КНДР, якая дазваляе не толькі забяспечваць сваё войска ракетамі класа «зямля-зямля», але і экспартаваць іх у іншыя краіны. Актыўна вядуцца работы ў галіне стварэння міжкантынентальных балістычных ракет і атамных тэхналогій. У цэлым, нягледзячы на цяжкае эканамічнае становішча, КНДР здольная вырабляць большую частку неабходнага для вядзення баявых дзеянняў узбраення. Разам з тым, КНДР мае патрэбу ў пастаўках высокатэхналагічнай тэхнікі, запасных частак і вузлоў, а таксама тэхналогій з-за мяжы, у прыватнасці з краін СНД. Часткова гэтая праблема вырашаецца закупкай тэхнікі ў Кітаі. Прадукцыя ВПК КНДР экспартуецца ў шэраг краін свету, пераважна Афрыкі і Блізкага Усходу. Так, у 2008 годзе за мяжу было прададзена ўзбраенняў і ваеннай тэхнікі на суму каля 100 млн даляраў (пераважна гэта былі ракетныя тэхналогіі, ўстаноўкі залпавага агню і баявыя караблі)[37]. Паўночнакарэйскі лідар Кім Чэн Ын на 5-ым пленуме ЦК ТПК 7-га склікання, які прайшоў з 28 па 31 снежня 2019 года ў Пхеньяне абвясціў аб тым, што КНДР хутка прадставіць новае стратэгічнае ўзбраенне[38]. Ідэалагічная працаНа мяжы XX—XXI стагоддзяў у сродках масавай інфармацыі КНДР сталі з’яўляцца згадкі пра так званыя «ідэі сангун». Паняцце сангун пераводзяць на беларускую мову словазлучэннем «прыярытэт арміі». «Часон інмінгун» («Карэйская Народная армія») — орган Міністэрства народных узброеных сіл КНДР. Воінскія званні і знакі адрозненняНа паўсядзённа-выходнай і параднай форме знакі адрознення носяцца на пагонах, на палявой — на пятліцах. Выпадкі нашэння палявой формы пашыраны ў параўнанні з сучаснымі еўрапейскімі войскамі.
Зноскі
Літаратура
Спасылкі |
Portal di Ensiklopedia Dunia