Мядзведзіца кая

Мядзведзіца кая
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Матылі Падатрад:  Glossata Надсямейства:  Noctuoidea Сямейства:  Erebidae Падсямейства:  Мядзведзіцы Род:  Arctia Від:  Мядзведзіца кая
Міжнародная навуковая назва
Arctia caja (Linnaeus, 1758)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   188662 NCBI   289281 EOL   51859959

Мядзведзіца кая (Arctia caja) — від начных матылёў з падсямейства мядзведзіцы (Arctiinae) ў складзе сямейства Erebidae.

Размах крылаў 50-80 мм. Даўжыня пярэдняга крыла 25-33 мм. Афарбоўка верхняга боку крылаў карычнева-белая з няправільным звілістым малюнкам, які адрозніваецца вялікай варыябельнасцю. Верхні бок задніх крылаў светла-чырвоны з пяццю вялікімі круглявымі плямамі, колер якіх вар’іруе ад чорнага да блакітнаватага. Галава і грудзі цёмныя, чырвона-бурыя, брушка чырвонае, з чорнымі папярочнымі палоскамі. Матылі адрозніваюцца палімарфізмам. У кожнай асобіны індывідуальны малюнак верхняга боку крылаў. Верхні бок задніх крылаў можа быць чырвонага або жоўтага колеру, са мноствам плям або наогул без іх, або аднатонным чорным.

У асобін, якія развіваюцца ў аднолькавых умовах, часам назіраецца варыябельнасць афарбоўкі, прычым часам гэтыя адрозненні настолькі вялікія, што матылькоў можна прыняць за прадстаўнікоў розных відаў.

• 
  ♂
• 
  ♂ △

Шырока распаўсюджаная на тэрыторыі ўсёй Еўропы, у Малой Азіі, Іране, Сярэдняй Азіі, Паўночнай Індыі, Казахстане, Сібіры, на Далёкім Усходзе (у тым ліку Сахалін і поўдзень Курыльскіх астравоў), у Кітаі, Карэі, Японіі, Паўночнай Амерыцы. У гарах падымаецца на вышыню да 3000 м над узроўнем мора.

Вільготныя ўчасткі, рачныя нізіны, сады, паркі. Часта сустракаецца ў культурных ландшафтах.

Ліпень-жнівень. Адно пакаленне. Матылі актыўныя ноччу, часта ляцяць на святло.

У ліпені аплодненыя самкі адкладаюць яйкі вялікімі блакітна-белымі групамі на ніжні бок лісця.

Стадыя вусеня — з верасня па май. Зімуе вусень. Даўжыня каля 60 мм. Афарбоўка чорная, пакрыта доўгімі валасінкамі з белымі кончыкамі. Вусені першага ўзросту пакрыты шэрымі валасінкамі, з жаўтлявымі палоскамі на спіне. Пры небяспецы вусень падае з кармавой расліны на зямлю, згортваецца і прыкідваецца мёртвым.

Вусені з’яўляюцца паліфагамі, харчуюцца лісцем розных відаў травяністых і хмызняковых парод раслін. Асноўныя кармавыя расліны: маліна (Rubus idaeus), ажына (Rubus), каліна (Viburnum), бружмель (Lonicera), верас (Calluna), баршчэўнік (Heracleum), жаўтазель (Genista). Харчуюцца таксама лісцем такіх парод, як яблыня (Malus), суніцы (Fragaria), груша (Pyrus), сліва (Prunus).

Акукленне ў маі. Вусень акукляецца ў павуцінневым кокане бела-шэрага колеру.

Трапленне ў вочы валасінак вусеняў прыводзіць да кан’юктывітаў, але ядавітыя і дарослыя матылькі. У брушках самак знойдзены таксічны поліпептыд пад назвай «Каін». Ён атрутны як для іншых насякомых, так і для млекакормячых^[1].