Палацава-паркавы ансамбль Пецяргоф
Пецярго́ф (нідэрл.: Peterhof, «двор Пятра») — палацава-паркавы ансамбль на паўднёвым беразе Фінскага заліва. Знаходзіцца на тэрыторыі муніцыпальнага ўтварэння горад Пецяргоф (з 1944 года па 1997 год[1] — Петрадварэц) у Петрадварцовым раёне Санкт-Пецярбурга. Ад яго паходзіць назва Пецяргофскай дарогі. Частка яго знаходзіцца ў распараджэнні Дзяржаўнага музея-запаведніка «Пецяргоф». Пецяргоф складаецца з некалькі палацава-паркавых ансамбляў, якія фарміраваліся на працягу двух стагоддзяў. Ніжні парк, Верхні сад і Англійскі парк — ансамблі, якія атрымалі развіццё ў XVIII стагоддзі; Александрыя, Каланісцкі парк, Лугавы парк, Аляксандраўскі парк, Сергіеўка, Уласная дача — ансамблі XIX стагоддзя. У гады Вялікай Айчыннай вайны, знаходзячыся на тэрыторыі, акупаванай нямецкімі войскамі, усе паркі Пецяргофа атрымалі вельмі сур’ёзныя пашкоджанні. Асабліва пацярпелі Верхні сад і Ніжні парк, сістэма фантаннага вадавода. Рэстаўрацыйныя працы, распачатыя ў 1944 годзе, працягваюцца дагэтуль. ГісторыяУпершыню Пецяргоф згадваецца ў 1705 годзе як «пуцявы двор» і прыстань для пераезду на востраў Котлін. Гэта была адна са шматлікіх мыз («спадарожных святліц»), пабудаваных па дарозе з Санкт-Пецярбурга ўздоўж паўднёвага берага Фінскага заліва. У 1712 годзе пачынаецца будаўніцтва загараднай імператарскай рэзідэнцыі для Пятра I. У 1714 годзе быў закладзены Вялікі палац. У 1715 годзе імператар Пётр I задумаў стварыць парадную імператарскую рэзідэнцыю, здольную пераўзысці знакаміты Версаль. Для гэтых мэт пачалі будаўніцтва ў Стрэльне. Аднак для кругласутачнага функцыянавання фантанаў неабходна было падняць ваду да адзнакі прыкладна 10 метраў над узроўнем мора, а гэта прывяло б да затаплення басейнаў рэк Стрэлкі і Кікенкі, з прычыны таго, што тэрыторыя плошчай у дзясяткі квадратных кіламетраў, якая атачала іх (на поўдзень ад Пецяргофскай дарогі), знаходзіцца ніжэй за названую адзнаку. Здольныя вырашыць праблему гідратэхнічныя збудаванні абышліся б Пятру I занадта дорага, у той час калі на захад ад Стрэльны існаваў ландшафт, ідэальна створаны прыродай для кругласутачнага паступлення вады. Пайсці супраць царскай волі, інжынернымі разлікамі даказаць немагчымасць стварэння «водных феерый» у Стрэльне і перанесці будаўніцтва ў Пецяргоф змог таленавіты інжынер і гідратэхнік Б. Мініх[2]. Пецяргоф як палацава-паркавы ансамбль фарміраваўся на працягу XVIII — пачатку XX стагоддзя. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 года палацы пераўтвораны ў музеі (1918). Падчас вайны быў акупаваны нямецкімі войскамі (1941—1944). Перад іх прыходам удалося эвакуіраваць звыш 8 тыс. прадметаў інтэр’ераў палацаў і каля 50 статуй. Аднак Пецяргоф быў практычна цалкам разбураны артылерыяй. Пасля вайны пачалося аднаўленне Пецяргофа, якое працягваецца дагэтуль. У 1945 г. адкрыты Ніжні парк, праз год пушчаны фантаны. У 1947 годзе запрацаваў страчаны падчас вайны фантан «Самсон». Вядзецца рэстаўрацыя Вялікага палаца, Манплезіра, Марлі, палаца Катэдж. Частка палацаў і паркаў Пецяргофа (Ніжні парк, Верхні сад, Александрыя, частка Каланісцкага парку) у наш час уваходзіць у склад ДМЗ «Пецяргоф». Кампазіцыя паркавага ансамбляЦэнтральнае месца ў кампазіцыі займае Ніжні парк з фантанамі. Разам з Верхнім садам ён утварае найстарэйшую частку ансамбля. З усходу Ніжні парк мяжуе з Александрыяй, якая ў сваю чаргу на поўдні працягваецца Аляксандраўскім паркам. Да Верхняга саду з поўдня прылягае Вольгін стаў, які з’яўляецца часткай Каланісцкага парку. На поўдзень ад яго распасціраецца вялікі Лугавы парк. На паўднёвы захад ад Ніжняга парку ў XVIII стагоддзі сфарміраваўся пейзажны Англійскі парк. Уніз па Пецяргофскай дарозе, на захад ад Ніжняга парку з поўначы на поўдзень працягнуўся парк Сергіеўка, які з усходу мяжуе з Уласнай дачай.
Характэрнай асаблівасцю палацава-паркавага ансамбля Пецяргофа з’яўляецца яго блізкасць да мора. З дзевяці паркаў ансамбля чатыры паўночнай мяжой маюць Фінскі заліў. У гэтых чатырох парках (Ніжні парк, Александрыя, Сергіеўка, Уласная дача) палацы, якія маюць ключавую ролю ў ансамблях, размешчаны на краю натуральнага ўзвышша, што працягнулася ўздоўж узбярэжжа моры. Цэнтр ансамбля — Вялікі палац, пабудаваны на прыморскай тэрасе і звернуты да мора. Першы палац збудаваны ў стылі «пятроўскага барока» у 1714—1725 гадах, затым дабудаваны ў стылі «сталага барока». Важная частка ансамбля — паркі з фантанамі: Верхні сад (з паўднёвага боку) з пяццю фантанамі і Ніжні парк, дзе знаходзіцца найбуйнейшы ў свеце комплекс фантанаў. Плошча ніжняга парку 102,5 га, фантаны сілкуюцца ад крыніц у раёне Ропшы па вадаводзе даўжынёй 22 км (1721—1724, інжынер В. Туволкаў). Дэкаратыўным падножжам палаца служыць Вялікі грот з каскадамі, якія атачаюць яго. Вялікі каскад спускаецца да басейна і Марскога канала. У цэнтры басейна — фантан са скульптурай «Самсон, які раздзірае пашчу льва» (1802, скульптар М. І. Казлоўскі) з вышынёй струменя 20 м. Абапал «каўша» размешчаны Вялікія (Італьянскі і Французскі) фантаны і каланады (1800—1803, архітэктар Вараніхін).   Ад Вялікага Палаца да Фінскага заліва вядзе Марскі канал, які падзяляе Ніжні парк на дзве часткі — усходнюю і заходнюю. Ва ўсходняй частцы парку знаходзяцца каскад «Шахматная гара» і два Рымскія фантаны, у заходняй — каскад «Залатая гара» (Марлінскі) і два Менажэрныя фантаны. У 2008 годзе ўздоўж Марскога канала была высечана алея блакітных елак. У 2006 годзе на месцы ссечаных дрэў высадзілі еўрапейскія елкі. Адміністрацыя парку тлумачыць гэта старасцю дрэў, а журналісты — тым, што елка еўрапейская больш гістарычная для Ніжняга парку[3]. Гл. таксамаЗноскі
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Portal di Ensiklopedia Dunia
