Рамуальд Траўгут

Рамуальд Траўгут
польск.: Romuald Traugutt
Нараджэнне	16 студзеня 1826(1826-01-16)[1][2] Шастакова, Камянецкі раён, Брэсцкая вобласць, Беларусь
Смерць	5 жніўня 1864(1864-08-05)[1][2] (38 гадоў) Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Бацька	Людвіг Траўгут[d]
Маці	Алаіза з Блоцкіх[d]
Жонка	Антаніна Касцюшка[d]
Дзеці	Алаіза Траўгут[d]
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Адукацыя	Свіслацкая гімназія
Прыналежнасць	Расійская імперыя
Званне	генерал
Бітвы	Рэвалюцыя 1848—1849 гадоў у Венгрыі Крымская вайна Паўстанне 1863—1864 гадоў
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рамуальд Людвікавіч Тра́ўгут^[3][4] (польск.: Romuald Traugutt; 16 студзеня 1826, в. Шастакова, Брэсцкі павет, Гродзенская губерня, Расійская імперыя — 5 жніўня 1864, Варшава; Псеўданім: Кракоўскі) — генерал, удзельнік паўстання 1863—1864 гадоў, адзін з яго кіраўнікоў.

Вучыўся ў Свіслацкай гімназіі. З 1845 года служыў у расійскай арміі, удзельнік Крымскай вайны (1853—1856). У 1862 годзе, у чыне падпалкоўніка, пайшоў у адстаўку. Жыў у маёнтку Востраў на Кобрыншчыне, займаўся гаспадаркай.

Пасля пачатку паўстання, у красавіку 1863 года, сфарміраваў і ўзначаліў Кобрынскі паўстанцкі атрад. У баях каля вёскі Горкі тройчы нанёс паражэнне расійскім карным часцям. У чэрвені 1863 года з Брэсцкім атрадам Я. Ваньковіча зрабіў рэйд па Піншчыне і Паўночнай Валыні, але атрад Р. Траўгута панёс значныя страты, і ў ліпені 1863 года з дапамогай Э. Ажэшкі Р. Траўгут таемна выехаў у Варшаву. Атрымаў чын генерала, быў прадстаўніком паўстанцкіх уладаў за мяжой. У кастрычніку 1863 года кіраўнік Нацыянальнага ўрада ў Варшаве і фактычна дыктатар паўстання. Шмат зрабіў дзеля пашырэння сацыяльнай базы паўстання, надання яму новага размаху, рэарганізацыі ўзброеных сіл інсургентаў. Арыштаваны 30 сакавіка 1864 года. Паводле прыгавору ваеннага суда павешаны ў Варшаўскай цытадэлі.

У 1928 годзе ў мястэчку Свіслач устаноўлены помнік Р. Траўгуту, адноўлены ў 1989 годзе. У час Вялікай Айчыннай вайны ў СССР была створана польская дывізія імя Рамуальда Траўгута^[4].

• Чаропка В. Апошні дыктатар паўстання Рамуальд Траўгут // Беларускі гістарычны часопіс. № 8, 2005.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
• Dubiecki M. Romuald Traugutt i jego dyktatura podczas powstania styczniowego 1863—1864, Kijów 1911
• Миллер И. С. Ромуальд Траугут // За нашу и вашу свободу: Герои 1863 г. — М., 1964.
• Dunin-Wąsowicz K. Romuald Traugutt. Warszawa, 1980
• Бандарэнка М. Пра Рамуальда Траўгута // Полымя. 1999. № 8
• Кісялёў Г. Тра́ўгут Рамуальд Людвікавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 518. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
• Кісялёў Г. В. Тра́ўгут Рамуальд Людвікавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 519. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Игнат Михаевич. Мятежный генерал. — Минск: Конфидо, 2007, − 48 с. — ISBN 985-6777-07-0.
• Тра́угутт Рамуальд // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 173. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)