Сяргей Валер’евіч Кавалёў

Сяргей Валер’евіч Кавалёў
Сяргей Валер’евіч Кавалёў
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	20 чэрвеня 1963 (61 год)
Месца нараджэння	Магілёў, Магілёўская вобласць, БССР, СССР;
Грамадзянства	Беларусь;
Альма-матар	філалагічны факультэт БДУ (1985);
Месца працы	філалагічны факультэт БДУ; UMCS; Studia Białorutenistyczne;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	драматург, літаратуразнавец, паэт
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў БССР;
Прэміі	літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца (2001)
Узнагароды

Сяргей Валер’евіч Кавалёў (нар. 20 чэрвеня 1963, Магілёў) — беларускі драматург, крытык, паэт, літаратуразнаўца. Доктар філалагічных навук. Спецыяліст па літаратуры Вялікага Княства Літоўскага XVI—XVIII ст. Доктар філалагічных навук (2002), прафесар (2012)^[1]. Жыве ў Любліне (Польшча).

Біяграфія

Скончыў у 1985 годзе філалагічны факультэт БДУ па спецыяльнасці «беларуская і руская філалогія», у 1988 годзе — аспірантуру пры кафедры беларускай літаратуры БДУ. У 1991 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю па тэме «Героіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы канца XVI ст.». У 1999 годзе — дактарантуру БДУ. У 2002 годзе абараніў доктарскую дысертацыю па тэме «Станаўленне польскамоўнай паэзіі ў полілінгвістычнай літаратуры Беларусі эпохі Рэнесансу». Стажыраваўся ў Ягелонскім універсітэце (Кракаў, Польшча)^[1].

У 1988—2004 гадах выкладчык, дацэнт, прафесар кафедры гісторыі беларускай літаратуры БДУ. З 1993 года выкладаў, з 2008 — на пастаяннай працы ва Універсітэце імя Марыі Кюры-Складоўскай у Любліне (Польшча): прафесар, дырэктар Інстытута славянскай філалогіі, загадчык кафедры славянскага літаратуразнаўства Інстытута неафілалогіі. Выкладаў гісторыю беларускай і рускай літаратур у навучальных установах Літвы, Харватыі, Германіі ў межах міжнароднай праграмы «Erasmus»^[1].

Галоўны рэдактар навуковага часопіса «Studia Białorutenistyczne»^[1].

Сябра Саюза беларускіх пісьменнікаў з 1989 года^[1].

Творчасць, навуковая дзейнасць

Друкуецца з 1980. Даследуе праблемы сучаснай беларускай паэзіі (зборнікі артыкулаў «Як пакахаць ружу», 1989; «Партрэт шкла», 1991), шматмоўную літаратуру Вялікага Княства Літоўскага (кнігі «Героіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы XVI ст.», 1993; «Станаўленне польскамоўнай паэзіі ў полілінгвістычнай літаратуры Беларусі эпохі Рэнесансу», 2002).

Драматург, стваральнік жанра герменеўтычнай драматургіі. Аўтар п’ес, напісаных на гістарычным, фальклорным матэрыяле і пастаўленых у Беларусі, Расіі, Украіне, Польшчы, Славакіі, Балгарыі^[1].

Аўтар п’ес «Драўляны рыцар» (паст. 1988), «Звар’яцелы Альберт, або Прароцтвы шляхціца Завальні» (паст. 1991), «Трышчан, або Блазны на пахаванні» (паст. 1995), «Люстэрка Бландоі» (паст. 1996 пад назвай «Заложніца кахання»), «Саламеі і амараты» (паст. 1996), «Стомлены д’ябал» (паст. 1997), «Францішка, або Навука кахання» (2000) і інш., створаных на аснове літаратурных твораў і фальклорным матэрыяле. Інсцэніраваў паэму «Тарас на Парнасе», творы С. Русецкай («Чатыры гісторыі Саламеі»), У. Караткевіча («Заяц варыць піва»).

С. Кавалёў распрацоўвае літаратурную тэхналогію рымейку. Яму ўласціва грунтоўнасць, раскаванасць і нязмушанасць пісьма. Ствараюцца не толькі пераробкі, але і арыгінальныя драматургічныя творы. Да такіх належыць п’еса «Стомлены д’ябал». Па аўтарскім вызначэнні, гэта фантасмагорыя ў дзвюх дзеях з жыцця і літаратуры беларусаў. Натхнёны творамі К. Марашэўскага, Ф. Аляхновіча, С. Кавалёў разгарнуў чараду смешных і павучальных авантур з удзелам селяніна Яські, яго жонкі Паўлінкі і Д’ябла. Нячысцік у творы парадаксальна добры, спагадлівы і безабаронны, ён памятае пра сваё былое анёльскае мінулае і стукаецца ў дзверы раю. Для чалавека, які не дасягнуў яшчэ сваёй дасканаласці, не зразумеў свайго прызначэння, дзверы да шчасця пакуль што зачыненыя.

Піша для дзяцей: «Хохлік» (паст. 1993), «Дарога на Віфліем» (1998). Выкарыстанне аўтарам казачных матываў, міфалагічных сюжэтаў, персанажаў носіць творчы характар. У п’есе-казкцы С. Кавалёва «Хохлік» галоўны герой — «маленькі барадаты дзядок у стракатай апранасе», «сярдзіты з выгляду, але добры ў душы чалавечак з сямейства гномаў». Ён дапамагае Дзяўчынцы, што заблукала ў зімовым лесе, адшукаць дарогу дахаты; ён жа здатны быць, калі што, і «выхавальнікам». Казачны ліхадзей — гном Карузлік, хітры і злы. Драматург знайшоў для звычайнага казачнага канфлікту паміж дабром і злом незвычайных персанажаў, надаўшы твору адценне загадкавасці, чарадзейства.

Напрамкі даследаванняў: старадаўняе беларускае і іншамоўнае пісьменства Вялікага Княства Літоўскага, усходнеславянская драма і тэатр, найноўшая беларуская літаратура^[1].

Узнагароды

Лаўрэат Прэміі імя Ежы Гедройца Польскага інстытута ў Мінску (2001). Узнагароджаны медалём Камісіі нацыянальнай адукацыі Польшчы (2008), Залатым Крыжам Рэспублікі Польшча (2016)^[1].

Бібліяграфія

«Мева» (1988)
«Як пакахаць ружу» (1989).
«Партрэт шкла» (1991)
«Стомлены д’ябал» (2004)
«Навука кахання» (2005)

Асноўныя працы

Літаратура Вялікага Княства Літоўскага пачатку XVI—XVII стст.: феномен памежжа. Мінск, 2011.
Шматмоўная паэзія Вялікага Княства Літоўскага эпохі Рэнесансу. Мінск, 2010.
Літаратура Беларусі позняга Рэнэсансу: жанры, творы, асобы. Мінск, 2005.
Гісторыя беларускай літаратуры: другая палова XVI ст.: курс лекцый. Мінск, 2005.
Станаўленне польскамоўнай паэзіі ў полілінгвістычнай літаратуры Беларусі эпохі Рэнэсансу. Мінск, 2002.
Героіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы канца XVI ст. Мінск, 1993.

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж Марозаў 2022.

Літаратура

КАВАЛЁЎ Сяргей Валер’евіч // Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага : біябібліяграфічны даведнік / С. П. Марозаў. — Гродна-Каўнас: ЮрСаПрынт, 2022. — 290 с. — ISBN 978-985-7257-57-7, 978-609-96340-1-2.
Беларуская літаратура: дапам. для вучняў 11-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / пад рэд. А. Бельскага, М. Тычыны. — Мн.: Адукацыя і выхаванне, 2009. ISBN 978-985-471-320-5