Народноослободителна бригада „Гоце Делчев“

Народноослободителна бригада „Гоце Делчев“ била воена единица на НОВ и ПОМ формирана во Софија од Македонци во Бугарската армија и од доброволци од македонската емиграција во Бугарија, главно студенти и ученици која делувала во периодот од септември 1944 до октомври 1944 година.

Во текот на формирањето на бригадата во Софија пристигнале командантот на ГШ на НОВ и ПОМ Михајло Апостолски, политичкиот комесар Бане Андреев - Ронката, и делегатот на ЦК КПЈ и ВШ на НОВЈ Светозар Вукмановиќ - Темпо.^[1] Се издвоиле две гледишта, според едното бригадата да остане под команда на бугарското воено раководство, и според второт гледиште, бригадата да биде опремена и упатена во Македонија каде нејзините борци ќе бидат распределени во македонските единици од составот на 50 и 51 дивизија. Поради оваа несогласица, споро течело формирањето и испраќањето на боречкиот состав на бригадата во Македонија.^[1]

Командат на бригадата бил Пецо Трајков, а политички комесар Мире Анастасов. Бригадата броела околу 4.600 борци и веднаш по формирањето баталјон по баталјон била упатувана во Македонија. На 30 септември 1944 година за Македонија заминал првиот баталјон на оваа бригада, а вториот баталјон на 7 октомври 1944 се присоединил кон единиците на НОВ и ПОМ на планината Плачковица.

По кратко време била расформирана, а постојните борци биле прерасподелени во 19., 20. и 21. македонска народоноослободителна бригада, кои дејствувале во завршните операции за ослободување на Брегалничкиот и Струмичкиот регион,^[2] при што 19. македонска бригада го презела името „Гоце Делчев“.

• Полковник Пецо Трајков, Национализмот на скопските раководители, Софија, 1949
• Михаило Апостолски, Завршните операции на НОВ за ослободување на Македонија, „Кочо Рацин“, Скопје, 1953
• Македонија од устанка до слободе 1941-1945. (Зборник радова), Београд, 1987.
• Марјан Димитријевски, Македонската војска 1944-1945, ИНИ, Скопје, 1999, 140-141.

п р у Македонски бригади во Народноослободителната војска на Југославија Главен штаб Прва македонско-косовска Прва македонска Прва македонска автобригада Втора македонска Трета македонска Четврта македонска Четврта македонска албанска Петта македонска Шеста македонска Седма македонска Осма македонска Деветта македонска Десетта македонска Единаесетта македонска Дванаесетта македонска Тринаесетта македонска Бригада „Гоце Делчев“ Четиринаесетта македонска Петнаесетта македонска Петнаесетта крушевска македонска Шеснаесетта македонска Седумнаесетта македонска Осумнаесетта македонска Деветнаесетта македонска Дваесетта македонска Дваесет и прва македонска Прва егејска