Омепразол, кој се продава под брендовите Prilosec и Losec, е лек кој се користи во третманот на гастроезофагеална рефлуксна болест (ГЕРБ), пептичен чир и Золингер-Елисон синдром.[1] Исто така се користи за спречување на крварење во горниот дел на гастроинтестиналниот тракт кај луѓе кои се изложени на висок ризик.[1] Омепразол е инхибитор на протонска пумпа (PPI) и неговата ефикасност е слична на другите PPI.[7] Може да се зема преку уста или со инјектирање во вена.[1][8] Достапен е и како комбиниран лек омепразол/натриум бикарбонат под бредот Зегерид [9][10] и Конвомеп.[11]
Вообичаени несакани ефекти вклучуваат гадење, повраќање, главоболки, абдоминална болка и зголемени цревни гасови .[1] Сериозните несакани ефекти може да вклучуваат зголемен ризик од пневмонија, зголемен ризик од фрактури на коските и потенцијал за маскирање на рак на желудникот .[1] Не е јасно дали е безбеден за употреба во бременост.[1] Делува преку блокирање на ослободувањето на стомачната киселина.[1]
Омепразолот бил патентиран во 1978 година, а одобрен за медицинска употреба во 1988 година [12][13] Се наоѓа на списокот на есенцијални лекови на Светската здравствена организација.[14] Достапен е како генерички лек.[1] Во 2020 година, тој станува осмиот најчесто препишан лек во САД, со повеќе од 56милиони рецепти.[15][16]
Изразена е загриженост во врска со витамин Б 12[22] и малапсорпција на железо,[23] но ефектите се сметаат за незначителни, особено кога се обезбедува дополнителна терапија.[24]
Од нивното воведување, инхибиторите на протонската пумпа (PPIs, особено омепразол) исто така се поврзани со неколку случаи на акутен интерстицијален нефритис,[25] воспаление на бубрезите кое често се јавува како несакана реакција на лекот.
Долготрајна употреба
Долготрајната употреба на PPI е силно поврзана со развојот на бенигни полипи од фундусните жлезди (што се разликува од полипозата на фундусните жлезди ); овие полипи не предизвикуваат рак и се решаваат кога PPIs се прекинати. Не се гледа поврзаност помеѓу употребата на PPI и ракот, но употребата на PPI може да прикрие рак на желудник или други сериозни гастрични проблеми и лекарите треба да бидат свесни за овој ефект.[26]
Постои можна поврзаност помеѓу долготрајната употреба и деменција што бара понатамошно истражување за да се потврди.[27]
Бременост и доење
Безбедноста на употребата на омепразол не е утврдена кај бремени жени или доилки.[28] Епидемиолошките податоци не покажуваат зголемен ризик од големи вродени дефекти по употреба на омепразол од страна на мајката за време на бременоста .[29]
Ниту една клиничка студија не ги проценувала потенцијалните последици од употребата на омепразол при доењето. Сепак, фармакокинетиката на молекулата на омепразол силно укажува на безбедноста на употребата на омепразол за време на доењето:
Омепразол има висока стапка на врзување со плазмените белковини (95%),[30] што укажува дека мала количина на лекот се пренесува во млечниот канал за време на формирањето на мајчиното млеко.
Омепразолот треба да се администрира во формулација обложена со ентерично потекло поради неговата брза деградација во киселите услови на желудникот. Ова сугерира дека повеќето од слободните молекули внесени од доенчето најверојатно се деградирани пред да се апсорбираат.[се бара извор]
Омепразол во нормални дози е веројатно безбеден за време на доењето.[31]
Фармакокинетика
Апсорпцијата на омепразол се одвива во тенкото црево и обично се завршува во рок од 3 до 6 часа. Системската биорасположивост на омепразол по повторени дози е околу 60%.[32] Омепразол има волумен на дистрибуција од 0,4 L/kg. Има високо врзување за плазмение белковини од 95%.[33]
Хемија
Омепразол содржи трикоординиран сулфонил сулфур во пирамидална структура и затоа може да постои како ( S )- или ( R ) -енантиомери. Омепразолот претставува рацемат, односно еднаква мешавина од двете. Во кисели услови на каналите на париеталните клетки, двата енантиомери се претвораат во ахирални производи (конфигурации на сулфена киселина и сулфенамиди ) кои реагираат со цистеинска група во H <sup id="mwAU0">+</sup> /K <sup id="mwAU4">+</sup> ATP-аза, а со тоа ја инхибираат способноста на париеталните клетки да произведуваат гастричен киселина .[се бара извор]
AstraZeneca, исто така го развива езомепразол (Nexium) кој е еутомер, чисто ( S )-енантиомер, наместо рацемат како омепразол.
Омепразол подлежи на хирално поместување in vivo кое го конвертира неактивен ( R )-енантиомер во активен ( S )-енантиомер, удвојувајќи ја концентрацијата на активната форма.[34] Ова хирално поместување се постигнува со изозимот CYP2C19 на цитохром P450, кој не се наоѓа подеднакво кај сите човечки популации. Неколку фармакогеномски студии сугерираат дека третманот со PPI треба да се приспособи според статусот на метаболизмот на CYP2C19.[35]
Мерење во телесните течности
Омепразолот може да се квантифицира во плазмата или серумот за да се следи терапијата или да се потврди дијагнозата на труење кај хоспитализирани пациенти. Концентрациите на омепразол во плазмата обично се во опсег од 0,2-1,2 mg/L кај лица кои го примаат лекот терапевтски преку орален пат и 1–6 mg/L кај луѓе со акутно предозирање. Достапни се енантиомерни хроматографски методи за да се разликува езомепразол од расемичен омепразол.[36]
Историја
Омепразол за прв пат бил направен во 1979 година од шведскиот AB Hässle, дел од Astra AB. Тоа бил првиот од инхибиторите на протонската пумпа (PPI).[37][38] Astra AB, сега AstraZeneca, го лансирала како лек за чир под името Losec во Шведска. За прв пат бил продаден во САД во 1989 година под брендот Losec. Во 1990 година, на барање на Управата за храна и лекови на САД, името на брендот Losec било променето во Prilosec за да се избегне забуна со диуретикот Lasix (фуросемид).[39] Новото име довело до конфузија помеѓу омепразол (Прилосек) и флуоксетин (Прозак), антидепресив .[39]
Кога американскиот патент на Prilosec истекол во април 2001 година, AstraZeneca го воведува езомепразол (Nexium) како патентиран лек за замена.[40] Многу компании понатаму воведуваат генерички верзии бидејќи патентите на AstraZeneca истечени низ целиот свет, кои се достапни под многу имиња на брендови.
Општество и култура
Имиња на брендови
Бренд-имиња на Омепразол се Losec, Prilosec, Zegerid, Miracid и Omez.[1][2]
↑World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
↑„Systematic review: hypomagnesaemia induced by proton pump inhibition“. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 36 (5): 405–413. September 2012. doi:10.1111/j.1365-2036.2012.05201.x. PMID22762246.
↑„Potential gastrointestinal effects of long-term acid suppression with proton pump inhibitors“. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 15 (7): 1085–1086. July 2001. doi:10.1046/j.1365-2036.2001.0994a.x. PMID11421886.
↑„Association between proton pump inhibitor use and anemia: a retrospective cohort study“. Digestive Diseases and Sciences. 56 (8): 2349–2353. August 2011. doi:10.1007/s10620-011-1589-y. PMID21318590.
↑„Effect of proton pump inhibitors on vitamins and iron“. The American Journal of Gastroenterology. 104 (Suppl 2): S5–S9. March 2009. doi:10.1038/ajg.2009.45. PMID19262546.
↑„Proton pump inhibitor therapy and potential long-term harm“. Current Opinion in Endocrinology, Diabetes, and Obesity. 21 (1): 3–8. February 2014. doi:10.1097/med.0000000000000031. PMID24310148.
↑„Proton pump inhibitors: Risks of long-term use“. Journal of Gastroenterology and Hepatology. 32 (7): 1295–1302. July 2017. doi:10.1111/jgh.13737. PMID28092694.
↑Vallerand AH, Sanoski CA, Deglin JH (2015). Davis's Drug Guide for Nurses (14. изд.). F.A. Davis Company. стр. 924–925. ISBN978-0-8036-4085-6. OCLC881473728.Vallerand AH, Sanoski CA, Deglin JH (2015). Davis's Drug Guide for Nurses (14th ed.). F.A. Davis Company. pp. 924–925. ISBN978-0-8036-4085-6. OCLC881473728.
↑„Use of proton-pump inhibitors in early pregnancy and the risk of birth defects“. The New England Journal of Medicine. 363 (22): 2114–2123. November 2010. doi:10.1056/NEJMoa1002689. PMID21105793.
↑„Omeprazole: pharmacokinetics and metabolism in man“. Scandinavian Journal of Gastroenterology. Supplement. 166 (sup166): 33–40. 1 January 1989. doi:10.3109/00365528909091241. PMID2690330.
↑„Omeprazole. A preliminary review of its pharmacodynamic and pharmacokinetic properties, and therapeutic potential in peptic ulcer disease and Zollinger-Ellison syndrome“. Drugs. 32 (1): 15–47. July 1986. doi:10.2165/00003495-198632010-00002. PMID3527658.
↑„Influence of CYP2C19 pharmacogenetic polymorphism on proton pump inhibitor-based therapies“. Drug Metabolism and Pharmacokinetics. 20 (3): 153–167. June 2005. doi:10.2133/dmpk.20.153. PMID15988117.
↑Baselt RC, Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 8th edition, Biomedical Publications, Foster City, CA, 2008, pp. 1146–7. ISBN978-0-9626523-7-0.
