Прицкерова награда

Прицкерова награда за архитектура
	Лице на медалот
Опис	кариера што бележи достигнувања во архитектурата
Покровител	задолжбина „Хајат“
Држава	Соединети Американски Држави
Награда/и	100.000 долари
Прво; доделување	1979
Последно; доделување	2025
Мрежно место	pritzkerprize.com

Прицкерова награда за архитектура (англиски: Pritzker Architecture Prize) — награда што се доделува секоја година од задолжбината „Хајат“ во признание за „жив архитект чии изградени дела покажуваат спој од талент, визија и посветеност, чии дела даваат постојан и значаен придонес кон човештвото и изградената околина со својата архитектурата како уметност.“^[1]

Наградата ја вовел претприемачот Џеј Прицкер во 1979 г. а денес за неа е одговорно семејството Прицкер.^[2]^[3] Ова е водечката награда за архитектура во светот. Таа се доделува „без оглед на националност, расна припадност, вероисповед или идеологија.“

Дел од критериумот за доделување на наградата е иновативниот квалитет на архитектот, како и како и префинетоста на архитектонската мисла со која се остварени делата. Своја улога играат и придонесите кон интеграцијата на добрата употреба на градежна технологија.

Добитникот на наградата прима 100.000 американски долари, но уште поважна е светската слава и понатамошниот интерес од важни клиенти. Прицкеровата награда се смета и за нешто како „Нобелова награда за архитектура.“

Во Скопје постојат низа архитектонски дела од Прицкеровиот лауреат Кензо Танге.

Лауреати

Година	Лауреат	Националност		Наводи
1979	Џонсон, ФилипФилип Џонсон	САД	Стаклена куќа (1949)	^[4]
1980	Бараган, ЛуисЛуис Бараган	Мексико	Сателитски кули (1957)	^[3]
1981	Стерлинг, ЏејмсЏејмс Стерлинг	Обединето Кралство	Историска библиотека Сили (1968)	^[5]
1982	Роуч, КевинКевин Роуч	САД	Зграда на Колумбовите Витези (1969)	^[2]
1983	Пеј, И. М.И. М. Пеј	САД	Национална уметничка галерија, Источна зграда (1978)	^[6]
1984	Мајер, РичардРичард Мајер	САД	Музеј на уметност Хај (1983)	^[2]
1985	Холајн, ХансХанс Холајн	Австралија	Музеј Абтајберг (1982)	^[2]
1986	Бем, ГотфридГотфрид Бем	Западна Германија	Библиотека на младинскиот центар Иглезија (1968)	^[2]
1987	Танге, КензоКензо Танге	Јапонија	катедрала Пресвета Богородица (1964)	^[7]
1988	Баншафт, ГордонГордон Баншафт	САД	Библиотека на ретки книги и ракописи Бејнеке (1963)	^[2]
1988	Нимаер, ОскарОскар Нимаер	Бразил	Катедрала на Бразилија (1958)	^[2]
1989	Гери, ФренкФренк Гери	Канада САД	Концертна сала „Волт Дизни“ (1999–2003)
1990	Роси, АлдоАлдо Роси	Италија	Музеј Бонефантен (1990)	^[8]
1991	Вентури, РобертРоберт Вентури	САД	Национална галерија (Лондон), Сејнзбериево крило (1991)	^[9]
1992	Сиза, АлвароАлваро Сиза	Португалија	Португалски павилјон на Експо'98 (1998)	^[10]
1993	Маки, ФумихикоФумихико Маки	Јапонија	Токиска гимнастичка сала (1991)	^[7]
1994	Кристијан де Порцампарк	Франција	Француска амбасада, Берлин (2003)	^[11]
1995	Андо, ТадаоТадао Андо	Јапонија	Собирен центар Нагарагава (1995)	^[12]
1996	Монео, РафаелРафаел Монео	Шпанија	Палата Курзал (1999)	^[13]
1997	Фен, СвереСвере Фен	Норвешка	Норвешки леднички музеј (1991)	^[14]
1998	Пијано, РенцоРенцо Пијано	Италија	Меѓународен аеродром Кансај (1994)	^[15]
1999	Фостер, НорманНорман Фостер	Обединето Кралство	Милениумски мост (Лондон) (2000)	^[13]
2000	Колхас, РемРем Колхас	Холандија	Амбасада на Холандија во Берлин (2003)	^[16]
2001	Херцог и де Мерон	Швајцарија	Тејт Модерн (2000)	^[17]
2002	Маркат, ГленГлен Маркат	Австралија	Береареа Вотерс Ин (1983)	^[18]
2003	Уцон, ЈернЈерн Уцон	Данска	Сиднејска опера (1973)	^[19]
2004	Хадид, ЗахаЗаха Хадид	Обединето Кралство Ирак	Павилјон Мост (2008)
2005	Мејн, ТомТом Мејн	САД	Санфранциска федерална зграда (2007)	^[20]
2006	да Роша, Пауло МендесПауло Мендес да Роша	Бразил	Стадион Сера Доурада (1975)	^[21]
2007	Роџерс, РичардРичард Роџерс	Обединето Кралство	Лојдова зграда (1986)	^[22]
2008	Нувел, ЖанЖан Нувел	Франција	Торе Агбар (2005)	^[13]
2009	Цумтор, ПетерПетер Цумтор	Швајцарија	Валски бањи (1996)	^[13]
2010	Сеџима, КазујоКазујо Сеџима и Рјуе Нишизава (SANAA)	Јапонија	Музеј на уметноста на XXI век, Каназава (2003)	^[13]
2011	Едуардо Соуто де Мoура	Португалија	Градски стадион, Брага (2004)	^[23]
2012	Шу, ВангВанг Шу	Кина	Музеј на Нингбо, Нингбо (2008)	^[24]
2013	Ито, ТојоТојо Ито	Јапонија	„Сендајска Медијатека“, Сендај (2001)	^[25]^[26]
2014	Бан, ШигеруШигеру Бан	Јапонија	Центар Помпиду-Мец, Мец (2010)	^[27]
2015	Ото, ФрајФрај Ото	Германија	Олимписки стадион, Минхен (1972)	^[28]^[29]^[†]
2016	Аравена, АлехандроАлехандро Аравена	Чиле	Сијамски кули, Папски католички универзитет на Чиле (2005)	^[30]^[31]
2017	Рафаел Аранда, Карме Пихем и Рамон Вилалта („РЦР Архитектс“)	Шпанија	Библиотека „Сан Антони“, Барселона (2008)	^[32]
2018	Балкришна Виталдас Доши	Индија	Индиски институт за деловно раководство, Бангалор	^[33]
2019	Исозаки, АратаАрата Исозаки	Јапонија	Кула на уметноста во Мито (1990)	^[34]
2020	Фарек, ИвонИвон Фарек и Макнамара, ШелиШели Макнамара	Ирска	Графтонска зграда на Универзитетот „Бокони“ (2007)	^[35]
2021	Лакатон, АнАн Лакатон и Васал, Жан-ФилипЖан-Филип Васал	Франција	Национална архитектонска школа во Нант (2009)	^[36]
2022	Кере, Диебедо ФрансисДиебедо Франсис Кере	Буркина Фасо Германија	Центар за земјена архитектура во Мопти, Мали (2010)	^[37]
2023	Чиперфилд, ДејвидДејвид Чиперфилд	Обединето Кралство	Нов музеј, Берлин (1997–2009)	^[38]
2024	Рикен Јамамото	Јапонија	Уметнички музеј Јокосука, Канагава, Јапонија (2007)
2025	Љу Ѓакуен	Кина	Западно Село, Ченгду, Кина

Белешки

^† Посмртна награда.

Поврзано

Список на награди за архитектура

Наводи

↑ Целта на Прицкеровата награда. Архивирано на 27 октомври 2008 г. Официјална страница. пров. 16 април 2008 (англиски)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Goldberger, Paul (28 мај 1988). „Architecture View; What Pritzker Winners Tell Us About the Prize“. The New York Times. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ ^3,0 ^3,1 Endicott, Katherine (14 октомври 2006). „The Mexican garden revisited“. San Francisco Chronicle. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „People – In the News“. Milwaukee Sentinel. Associated Press. 23 мај 1979. стр. 2. Архивирано од изворникот на 2016-04-25. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Reynolds, Nigel (23 март 2004). „Top prize for architect who is ignored by fellow British“. Daily Telegraph. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „Прицкеровата награда за архитектура“. www.pritzkerprize.com. Архивирано од изворникот на 2010-10-03. Посетено на 31 декември 2009.
↑ ^7,0 ^7,1 Muschamp, Herbert (26 април 1993). „Pritzker Prize for Japanese Architect“. The New York Times. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Iovine, Julie (5 септември 1997). „Aldo Rossi, Architect of Monumental Simplicity, Dies at 66“. The New York Times. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Blau, Eleanor (8 април 1991). „Robert Venturi Is to Receive Pritzker Architecture Prize“. The New York Times. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Ribeiro, Ana Maria (24 февруари 2009). „Siza Vieira fala para casa cheia“. Correio da Manhã. Посетено на 26 јуни 2009.^{[мртва врска]}
↑ Muschamp, Herbert (2 мај 1994). „Architect of Austere Works Receives the Pritzker Prize“. The New York Times. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Viladas, Pilar (19 август 2001). „Fashion's New Religion“. The New York Times. Посетено на 27 јуни 2009.
↑ ^13,0 ^13,1 ^13,2 ^13,3 ^13,4 Pilkington, Ed (14 април 2009). „Swiss architect untouched by fad or fashion wins prized Pritzker award“. The Guardian. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Samaniego, Fernando (1 јуни 1997). „El noruego Sverre Fehn recibe el Pritzker de Arquitectura en el museo Guggenheim Bilbao“. El País. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Muschamp, Herbert (20 април 1998). „Renzo Piano Wins Architecture's Top Prize“. The New York Times. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „Koolhaas receives 'Nobel of architecture' in Jerusalem“. CNN. 29 мај 2000. Архивирано од изворникот на 2011-02-01. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „Herzog & de Meuron Propose Castle in The Sky for Hamburg“. Das Spiegel. 14 јуни 2005. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „Top honour for Australian architect“. BBC News. 16 април 2002. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „Prize for Opera House designer“. BBC News. 7 април 2003. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ „Paris skyscraper to rival tower“. BBC News. 28 ноември 2006. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Forgey, Benjamin (9 април 2006). „Brazilian wins Pritzker Prize“. Washington Post. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Glancey, Jonathan (29 март 2007). „Rogers takes the 'Nobel for architecture'“. The Guardian. Посетено на 26 јуни 2009.
↑ Тејлор, Кејт (28 март 2011). „Соуто де Моура добитник на Прицкеровата награда за архитектура 2011“. New York Times. Посетено на 28 март 2011. (англиски)
↑ Базулито, Дејвид (февруари 2012). „Прицкерова награда 2012: Ванг Шу“. Arch Daily. Посетено на 27 февруари 2012. (англиски)
↑ Претседателска библиотека и музеј „Џон Ф. Кенеди“, Бостон
↑ Хоторн, Кристофер (17 март 2013). „Јапонскиот архитект Тојо Ито (71) добитник на Прицкеровата награда“. Los Angeles Times. Посетено на 17 март 2013. (англиски)
↑ Hawthorne, Christopher (24 март 2014). „Architect Shigeru Ban, known for disaster relief, wins Pritzker Prize“. Los Angeles Times. Посетено на 24 март 2014.
↑ „Фрај Ото, Добитник за 2015 година“. Pritzker Architecture Prize. 10 март 2015. Посетено на 11 март 2015.
↑ Pritzker Prize for Frei Otto, German Architect, Announced After His Death, Robin Pogrebin, The New York Times, 10 март 2015
↑ „Објава“. pritzkerprize.com. Посетено на 13 јануари 2016.
↑ „Свеченост“. pritzkerprize.com. Посетено на 13 јануари 2016.
↑ „Announcement: Rafael Aranda, Carme Pigem and Ramon Vilalta | The Pritzker Architecture Prize“. www.pritzkerprize.com. Архивирано од изворникот на 2 март 2017. Посетено на 1 март 2017.
↑ „The Pritzker Architecture Prize“. www.pritzkerprize.com. Архивирано од изворникот на 7 март 2018. Посетено на 7 март 2018.
↑ „The Pritzker Architecture Prize“. www.pritzkerprize.com. Архивирано од изворникот на 6 март 2019. Посетено на 5 март 2019.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
↑ „Ivonne Farrell and Shelley McNamara The Pritzker Architecture Prize“. www.pritzkerprize.com. Посетено на 3 март 2020.
↑ Valencia, Nicolás (17 март 2021). „Why Lacaton & Vassal Won the 2021 Pritzker Prize“. ArchDaily (англиски). Посетено на 17 март 2021.
↑ Pogrebin, Robin (15 март 2022). „Pritzker Prize Goes to Architect From West Africa“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 15 март 2022.
↑ Spocchia, Gino (7 март 2023). „David Chipperfield awarded 2023 Pritzker Prize“. Architects' Journal (англиски). Посетено на 7 март 2023.