Сиуански јазици

Сиуански
	Сиуанско–катобански
Географска; распространетост:	средна Северна Америка
Класификација:	едно од основните јазични семејства во светот
Гранки:	катобански (источни) сиуански (западни)
ISO 639-2 и 639-5:	sio
	; Изворната распределба на сиуанско-катобанските јазици

Сиуанските (или сиуанско–катобански) јазици се јазично семејство во Северна Америка чиишто говорници живеат претежно во Големата Низина, со помали заедници на исток.

Име

Стручњаците разликуваат две гранки: западни и источни сиуански јазици, наречени и „правилни сиуански“ и „катобански“ јазици. Други го ограничуваат името „сиуански“ само на западната гранка, а целото семејство го нарекуваат „сиуанско-катобанско“.

Фонологија

Во стручната јавност постојат извесни анализи на сиуанско-катобанските јазици по историско-споредбени методи. Меѓу првите (и најтемелните) дела е она на Волф [1950-51]. Волф го реконструирал гласовниот систем на прасиуанските јазици, со подоцнежни исправки од Метјус (1958). Системот изгледа вака:

	уснени	венечни	предно непчени	задно непчени	гласилни
избувни	*p	*t		*k	*ʔ
струјни		*s	*ʃ	*x	*h
носни	*m	*n
приближни	*w	*r	*j

Реконструирани се и пет усни самогласки /*i, *e, *a, *o, *u/ и три носни самогласки /*į, *ą, *ų/. Волф реконструирал и некои согласни групи /*tk, *kʃ, *ʃk, *sp/.

Односи со другите јазици

Можеби најсроден јазик на ова семејство е изолатот Јучи.

Во XIX век, англискиот линвгист Роберт Латам ја изнел тезата дека сиуанските јазици се сродни на кадоанските и ирокеските јазици. Во 1931, Луис Ален го составил првиот список на систематски совпаѓања во збир од 25 лексички единици од сиуанските и ирокеските јазици. Во 1960-тите и 1970-тите, Волес Чејф поподробно ја истражил врската помеѓу сиуанските и кадоанските јазици. Во 1990-тите Маријан Митан направила споредба на морфологијата и синтаксата на сите три семејства. Денес оваа хипотеза за „макросиуанските јазици“ не се смета за докажана, а сличностите помеѓу овие семејства може да се должат на тоа што нивните прајазици биле во јазичен сојуз.^[1]

Наводи

↑ Mithun, Marianne. 1999. The languages of native North America. стр. 305. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Библиографија

Parks, Douglas R.; & Rankin, Robert L. (2001). The Siouan languages. In R. J. DeMallie (Ed.), Handbook of North American Indians: Plains (том 13, дел 1, стр. 94–114). W. C. Sturtevant (Gen. Ed.). Washington, D.C.: Smithsonian Institution. ISBN 0-16-050400-7.