Флориш (остров)

Флориш
Остров
Заливот Алгоа, местото каде што дошле првобитните доселеници и ја основале својата колонија на островот Флориш, во близина на Седрос
Етимологија: flores, португалски за цвеќе
Прекар(и): Ила Амарела (Ilha Amarela)
Местоположба на островот во архипелагот
земја	Португалија
Автономен регион	Азори
Острови	Западна група
Површина
• Вкупна	143 км2 (55 ми2)
Демоним	Флоришанин
Етничка група	Португалци
Население	3,909 (2003)
Густина	27.32 /km2 (70.76 /sq mi)

Островот Флориш (португалски: Ilha das Flores); (португалски изговор: [ˈfloɾɨʃ]) — остров на западната група на Азорите со површина од 143 км2 и со население од околу 3907 жители. Тој заедно со островот Корву во западниот архипелаг лежи во Северноамериканската Плоча. Блиското островче Моншик е најзападната точка на Португалија.

Островот е прогласен за резерват на биосферата од страна на УНЕСКО во 2009 година^[1].

Одамна се знаело за постоењето на "седуте Азори и двата острови на цвеќето" (кои се однесуваат на островите Флориш и Корву) но немало "официјално откритие" сè до средината на 15 век. Островот Флориш бил откриен кон крајот на летото на 1452 година од страна на морепловецот Диого де Тејве и неговиот син Жоао де Тејве, а најпрвин бил забележан од Пиро Веласко до Кристофер Колумбо за време на неговите патувања. Како награда, Тејве ја добил концесијата за шеќерен монопол на Мадејра.

Првите имиња на островот биле Сент Томас (по Томас Бекет од Кентербери (а не по апостолот Св. Тома), и Санта Ирија (Света Ирина).

Двата острови ги добиле имиња на "Илас да флорес" и "Илас Флореирас". Подалеку од другите острови тие отпрвин не се сметале за дел од архипелагот на Азорите^[2].

Околу 1470 година, Фламанецот Вилем ван дер Хеген се обидел да се насели на островот, но не успеал. Островот повеќе векови бил во целосна изолација.

Жителите потоа тука развиле житни култури, пченица, пченка, но и портокали и тутун. Оддалеченоста и ниското производство не им овозможувала да тргуваат со континентот.

Од средината на 18 век, американските китоловци дошле до архипелагот и го искористиле за регрутирање морнари и харпунари од населението. Благодарение на стекнатото знаење, ловот на китови се развил на островот. Ловот продолжил до 1970-тите и 80-тите години, до последниот традиционален лов извршен со користење на харпуни фрлени рачно од мали пловечки чамци со весла^[3].

Жителите освен ловот на китови тука развиле и сточарство.

Во 20 век, жителите почнале масовно да се иселуваат од островот во Америка (Канада и САД). Населението паднало од 12.000 на 4.000.

Помеѓу 1960 и 1994 година, како дел од франко-португалскиот договор за одбрана, на Флориш била отворена воена база поврзана со мерната станица на Тест-центар Ландес, наменета за следење на француските балистички ракетни проби над Атлантикот. Во наредните години се отворила болница, централа и аеродром, што довело до финансиски пораст на целиот остров. По 1994 година и со заминувањето на Французите, туризмот станал доминантна индустрија на островот.

Флориш, заедно со островот Корву, се наоѓа на Северноамериканската континентална плоча на Средноатлантскиот гребен и припаѓа на западната група на острови на архипелагот Азори. Геоморфолошки, островот е составен од две единици:

• Централен масив, тоа е централната рамнина, каде што се сместени многубројни структури со кратери;
• Крајбрежната периферија, ги вклучува крајбрежните зони, карпите и плажите.

Островот првично се развил од подводен вулкан во епохата на Плеистоценот, кој изградил мали калдери и бројни пирокластични конуси. По долг период, пред околу 200.000 години, неколку млади фиреомагматични кратери и придружни лавини текови избувнале за време на холоценската епоха, вклучувајќи и две пред околу 3.000 години. Првиот прстен на Фунда де Лажес (португалски: Funda de Lajes), формиран пред околу 3150 години, со лавини текови кои патувале кон југоисток и стигнале до областа Лажес. Подоцна, прстенот Калдејра Комприда во Калдејра Сека (западно-централен Флориш), пред околу 2900 години, произвел лавин проток кој патувал кон регионот на Фажа Гранде.

Азеведо (1986) ги дели лавите и депозитите на два главни вулкански комплекси:

• Базален вулкански комплекс, вклучува производи и депозити на подводни и субареални вулкански ерупции, формирани од пирокластични наслаги и меѓуслојни текови на алкални базали.
• Горен вулкански комплекс составен од три главни стратиграфски единици, кои вклучуваат базалтички до трахитски текови со вдлабнати пирокластични депозити во првите два слоја и понови единици исклучиво од пирокластични депозити.

Во тек на летниот период, островот е покриен со илјадници хортензии, кои имаат големи сини или розови цвеќиња. Оттука е потеклото на името на островот (флориш е португалски збор за цвеќе).

Островот има длабоки долини и високи врвови. Моро Алто е највисоко место на островот, достигнувајќи надморска височина од 914 метри, додека Пику де Буриња, Пику дос Сете Пес и Марсела се други високи врвови на островот. Флориш има неколку неактивни вулкани. Калдеира Фонда последен пат избувнал во 1200 година п.н.е., а Калдеира Комрида во 950 п.н.е. Во многу ситуации кога водата се собира во вулканските калдери (или caldeiras на португалски), формирани се езера: на островот има седум од овие езера. Агуас Куентес се мали топли извори со сулфурна вода. Грута де Енксареус (португалски: Gruta de Enxaréus) — огромна пештера, долга околу 50 метри и широка 25 метри.

Покрај морето во општината Лажес дас Флориш се наоѓа Фажазиња, типично азорско село кое вклучува урнатини од водените мелници. Таму се и водопадите на Рибејра Гранде, од кои има најмалку 20. Тие паѓаат од височина од триста метри, некои директно во Атлантскиот Океан.

На 27 мај 2009 година, Флориш беше избран како една од неколкуте области што треба да се вклучат на списокот на УНЕСКО на Светската мрежа за биосферски резерви на состанок што се одржал во Јужна Кореја, заедно со островите Грасиоза и Корву. Програмата е насочена кон еколошките, социјалните и економските димензии на загубата на биоразновидноста и намалувањето на оваа загуба..^[4]

На 13 октомври 2010, Регионалниот секретаријат за околината и океанот (португалски: Secretaria Regional do Ambiente e Mar) објавил дека Роча дос Бордо се прогласува за природен резерват на Флориш (португалски: Parque Natural da Ilha das Flores). Паркот е формиран од централната висорамнина, се спушта до северниот брег и по должината на јужниот брег од Моро Алто, вклучувајќи ги и многуте езера, завршувајќи на Роча дос Бордо.^[5]

Микроклимата на шумскиот парк Фазенда овозможува развој на голем број и различни егзотични видови од целиот свет. Според Кепеновата класификација на климата, островот Флориш има влажна суптропска клима (Cfa) која тесно граничи со океанска клима (Cfb). Неговата клима е во голема мера под влијание на топлата Голфска струја и околниот океан, што резултира со тесен температурен опсег и влажна клима. Зимите се благи и дождливи со февруари просек од 13,6 °C (56,5 °F). Летата се благи со просечна температура во август во просек од 25,3 °C (77,5 °F) во текот на денот и 19,1 °C (66,4 °F) во текот на ноќта. Низ целата година температурите ретко надминуваат 30 °C (86,0 °F) или паѓаат под 5 °C (41,0 °F). Врнежите се значителни во текот на целата година, иако летните месеци се посуви од зимските месеци и има 240 дена со мерливи врнежи.

Поради главно солидниот пејзаж на островот, многу од раните населби се развиле по должината на крајбрежни земјишта. Административно, островот Флориш е поделен на две општини (concelhos на португалски), кои се составени од неколку граѓански парохии, со свои граѓански комитети и административни управители:

• Санта Крус дас Флориш, кој се наоѓа на север, има 2.493 жители (попис од 2001 година) и ја вклучува најголемата заедница на островите, сместена на источниот брег и каде што е и локалниот аеродром, како и главните државни служби, основните и средните училишта и регионалниот здравствен центар.
• Лажес дас Флориш, јужната општина вклучува многу природни пејзажи на островот и е населена со околу 1502 жители (пописот од 2001 година).

Економијата на островот главно е земјоделска, со одгледување на таро и жито. Поради раните доселеници од северниот дел на Португалија, куќите и улиците на островот личат на оние што се наоѓаат таму. Португалија имала воен договор со Франција, дозволувајќи Франција да има база во регионот. Во Санта Крус дас Флориш се наоѓа единствениот аеродром на островот. Главното комерцијално пристаниште се наоѓа во Лажес дас Флориш. Во Санта Крус се наоѓа ферибот на островот Корву, а на југ од селските комерцијални рибари работат надвор од Порто Бокејрао.

Островот го има Аеродромот Флориш (IATA: FLW, ICAO: LPFL), сместен во Санта Крус дас Флориш.

На 26 август 2012, Регионалниот секретаријат за наука, технологија и опремаt^[8] го реконструирал автопатот на островот.^[9] Надградени биле многуте патишта кои се сметале за најлошата патна мрежа на Азорите во доцните 20 век. Инвестицијата изнесувала 22 милиони евра и со истата биле обновени 77 км патишта на островот и 11 км автопат.^[9]

• 
  Роча дос Бордоес
• 
  Лагоа Комприда, вулканско езеро
• 
  Архитектура на Флориш, Португалија
• 
  Водопад на Азорите (Флориш)
• 
  Лажес дас Флориш

• Азори

• Azevedo, J.M. (1999), Geologia e hidrogeologia da ilha das Flores, Açores. Tese de Doutoramento, Universidade de Coimbra, стр. 403
• Carvalho, M. (2006). „Flores: Gastronomy“. 1 (11). Montreal, Canada: O Açoreano. стр. 14.
• Bragaglia, Pierluigi (1996), Roteiro dos Antigos Caminhos do Concelho Lajes das Flores, Açores [Route of the Old Roads in the Municipality of Lajes dos Flores, Azores] (португалски), Lajes dos Flores (Azores), Portugal: Câmara Municipal de Lajes das Flores
• GRA, уред. (12 October 2010). „Parque natural das Flores com Rocha dos Bordões como "jóia da coroa"“ (португалски). Horta (Azores), Portugal: Governo Regional dos Açores/Secretário Regional do Ambiente e do Mar.^{[мртва врска]}
• Leite, J. (1987). „O padre José António Camões: uma tentativa de biografia“. 2 (45). Angra do Heroísmo (Azores), Portugal: Boletim do Instituto Histórico da Ilha Terceira. стр. 1141–1203.

• Флориш на Destinazores.com

п р у Автономна област Азори Источна група Санта Марија Саун Мигел Централна група Фајал Грасиоза Пику Саун Жоржи Терсеира Западна група Корву Флориш Островчиња Баиксо Кабрас Формигас Фрадињос Мадалена Мончик Мостеирос Праја Розаис Сабрина Топо Вила Франка Пештери Алгар ду Карвао Грута дас Торес Грута ду Карвау Гребени и канали Долабарат Гребен Дом Жоаун де Кастро Принцеза Алиса