ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਇਕਾਈ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁਖੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਜਾਂ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਜਾਂ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪੰਜਾਬ ਸਿਵਲ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਾਜ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 14 ਮਈ 2021 ਨੂੰ ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ 23ਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਜੋਂ ਵੰਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ।^[1]

ਸੀਨੀਅਰ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਆਫ਼ ਪੁਲਿਸ, ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਿਸ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਫੋਰੈਸਟ ਅਫਸਰ, ਭਾਰਤੀ ਜੰਗਲਾਤ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਜੰਗਲਾਤ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਖੇਤਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਹਰੇਕ ਵਿਕਾਸ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਖੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੰਚਾਈ, ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ (ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ), ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ, ਆਦਿ। ਇਹ ਦਫ਼ਤਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।

#	ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ	ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ	ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ	ਬਣਨ ਦਾ ਸਮਾਂ	ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ_ਨੰਬਰ	ਖੇਤਰਫਲ (ਕਿਲੋਮੀਟਰ² 'ਚ)	ਜਨਸੰਖਿਆ (2001 ਤੱਕ [update])	ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ
1.	ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ	ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ	ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ	1833	ਅੰਗਰੇਜ਼ ਰਾਜ	5,334	20,26,831
2.	ਲੁਧਿਆਣਾ	ਲੁਧਿਆਣਾ	ਯੂਸਫ ਖ਼ਾਨ, ਨਿਹੰਗ ਖ਼ਾਨ ਲੋਧੀ			3,577	34,87,882
3.	ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ	ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ	ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ			2,673	24,90,891
4.	ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ	ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ	ਗੁਰਾਇਆ ਜੀ			3,542	22,99,026
5.	ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ	ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ				3,397	15,82,793
6.	ਜਲੰਧਰ	ਜਲੰਧਰ	ਨਕੋਦਰ ਖ਼ਾਨ			2,625	21,81,783
7.	ਪਟਿਆਲਾ	ਪਟਿਆਲਾ	ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ			3,175	18,92,282
8.	ਬਠਿੰਡਾ	ਬਠਿੰਡਾ	ਬੀਨਾਈ ਪਾਲ, ਠੰਡਾ ਰਾਮ	20 ਅਗਸਤ 1948	ਪੈਪਸੂ	3,355	13,88,859
9.	ਕਪੂਰਥਲਾ	ਕਪੂਰਥਲਾ	ਰਾਣਾ ਕਪੂਰ	20 ਅਗਸਤ 1948		1,632	8,17,668
10.	ਸੰਗਰੂਰ	ਸੰਗਰੂਰ	ਸੰਗੂ ਜੱਟ	1948	ਪੈਪਸੂ	3,685	16,54,408
11.	ਰੂਪਨਗਰ	ਰੂਪਨਗਰ	ਰਾਜਾ ਰੋਕੇਸ਼ਰ	1 ਨਵੰਬਰ 1966	11 ਵਾਂ	1,400	6,83,349
12.	ਫਰੀਦਕੋਟ	ਫਰੀਦਕੋਟ	ਰਾਜਾ ਮੋਕਾਲਸੀ, ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ	1972	12 ਵਾਂ	1,458	6,18,008
13.	ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ	ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ	ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਫ਼ਤਿਹ ਸਿੰਘ ਜੀ	13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1992	13 ਵਾਂ	1,181	5,59,814
14.	ਮਾਨਸਾ	ਮਾਨਸਾ	ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ	13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1992	14 ਵਾਂ	2,197	7,68,808
15.	ਮੁਕਤਸਰ	ਮੁਕਤਸਰ	40 ਮੁਕਤੇ	1995	15 ਵਾਂ	2,594	9,02,702
16.	ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ	ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ	ਨੌਸ਼ੇਰ ਖ਼ਾਨ	7 ਨਵੰਬਰ 1995	16 ਵਾਂ	1,283	6,14,362
17.	ਮੋਗਾ	ਮੋਗਾ	ਮੋਗਾ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ	23 ਨਵੰਬਰ 1995	17 ਵਾਂ	2,235	9,92,289
18.	ਅਜੀਤਗੜ੍ਹ	ਐਸ. ਏ. ਐਸ. ਨਗਰ		14 ਅਪ੍ਰੈਲ 2006	18 ਵਾਂ	1,188	9,86,147
19.	ਤਰਨਤਾਰਨ	ਤਰਨਤਾਰਨ	ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ	2006	19 ਵਾਂ	2414	1120070
20.	ਬਰਨਾਲਾ	ਬਰਨਾਲਾ	ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ	2006	20 ਵਾਂ	1,423	5,96,294
21.	ਪਠਾਨਕੋਟ	ਪਠਾਨਕੋਟ		27 ਜੁਲਾਈ 2011	21 ਵਾਂ
22.	ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ	ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ	ਮੀਆਂ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲ ਵੱਟੋ	27 ਜੁਲਾਈ 2011	22 ਵਾਂ	3983	1,537,117
23.	ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ	ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ			23 ਵਾਂ

• ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਿਲ੍ਹੇ