ਫ਼ੈਰਾਡੇ ਦਾ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਯਮ

ਫ਼ੈਰਾਡੇ ਦਾ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਯਮ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਾਈਕਲ ਫ਼ੈਰਾਡੇ ਨੇ 1831 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।^[1] ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੇਟਿਜ਼ਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਧਾਰਨ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਯਮ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਜਲਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਨਰੇਟਰਾਂ, ਟਰਾਂਸਫ਼ਾਰਮਰਾਂ ਅਤੇ ਬਿਜਲਈ ਮੋਟਰਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਕਾਰਜ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਫ਼ੈਰਾਡੇ ਦਾ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਬਿਜਲਈ ਚਾਲਕ ਵਿੱਚ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ੀਲਡ ਬਦਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਵੋਲਟੇਜ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।^[2] ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ 1831 ਵਿੱਚ ਜੋਸਫ਼ ਹੈਨਰੀ ਨੇ ਵੀ ਲੱਭਿਆ ਸੀ।^[3] ਇਸ ਨਿਯਮ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ, ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ਲਕਸ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤਾਰ ਦੇ ਕੁੰਡਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨੂੰ ਹੱਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਸਮੀਕਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ:

${\displaystyle \Phi _{B}=\iint \limits _{\Sigma (t)}\mathbf {B} (\mathbf {r} ,t)\cdot d\mathbf {A} }$

ਜਿੱਥੇ,

• Φ_B ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ਲਕਸ ਹੈ।
• dA ਘੁੰਮ ਰਹੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਭਾਗ ਹੈ।
• B ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ੀਲਡ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਫ਼ਲਕਸ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਲਕਸ ਉਦੋਂ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ੀਲਡ B ਬਦਲਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਤਾਰ ਦੇ ਕੁੰਡਲ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ। ਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਸਮੀਕਰਨ ਨਾਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।:

${\displaystyle {\mathcal {E}}=-N{{d\Phi _{B}} \over dt}}$

ਜਿੱਥੇ,

• ${\displaystyle {\mathcal {E}}}$ ਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਹੈ।
• N ਤਾਰ ਦੇ ਕੁੰਡਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ।
• Φ_B ਇੱਕ ਕੁੰਡਲ ਦੀ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ਲਕਸ ਹੈ।

ਬਿਜਲਈ ਚੁੰਬਕਤਾ
ਬਿਜਲੀ ਚੁੰਬਕਤਾ
ਇਲੈੱਕਟ੍ਰੋਸਟੈਟਿਕਸ ਬਿਜਲਈ ਚਾਰਜ ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਇਲੈੱਕਟ੍ਰਿਕ ਫ਼ੀਲਡ ਚਾਲਕ ਕੁਚਾਲਕ ਟ੍ਰਾਇਬੋਇਲੈੱਕਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਲੈੱਕਟ੍ਰੋਸਟੈਟਿਕ ਡਿਸਚਾਰਜ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਕੂਲੰਬ ਦਾ ਨਿਯਮ ਗੌਸ ਦਾ ਨਿਯਮ ਬਿਜਲਈ ਫ਼ਲਕਸ / ਸਥਿਤਿਜ ਊਰਜਾ ਬਿਜਲਈ ਡਾਇਪੋਲ ਮੋਮੈਂਟ ਪੋਲਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਘਣਤਾ
ਮੈਗਨੈਟੋਸਟੈਟਿਕਸ ਐਂਪੀਅਰ ਦਾ ਨਿਯਮ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਮੈਗਨੇਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਚੁੰਬਕੀ ਫ਼ਲਕਸ ਬਾਇਓਟ-ਸਵਾਰਟ ਨਿਯਮ Magnetic dipole moment Gauss's law for magnetism
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਲੌਰੈਂਜ਼ ਦਾ ਬਲ ਦਾ ਨਿਯਮ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਫ਼ੈਰਾਡੇ ਦਾ ਨਿਯਮ ਲੈਂਜ਼ ਦਾ ਨਿਯਮ Displacement current Magnetic potential ਮੈਕਸਵੈਲ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫ਼ੀਲਡ Electromagnetic pulse Electromagnetic radiation Maxwell tensor Poynting vector Liénard–Wiechert potential Jefimenko's equations ਐਡੀ ਕਰੰਟ ਲੰਡਨ ਸਮੀਕਰਨਾਂ Mathematical descriptions of the electromagnetic field
ਇਲੈੱਕਟ੍ਰਿਕ ਨੈਟਵਰਕ ਬਿਜਲਈ ਕਰੰਟ ਬਿਜਲਈ ਸਥਿਤਿਜ ਊਰਜਾ ਵੋਲਟੇਜ ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਸ ਓਹਮ ਦਾ ਨਿਯਮ Series circuit Parallel circuit ਡੀ.ਸੀ. ਏ.ਸੀ. ਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਇੰਡਕਟੈਂਸ ਇੰਪੀਡੈਂਸ Resonant cavities Waveguides
ਕੋਵੇਰੀਅੰਟ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਯਬੰਦੀ Electromagnetic tensor (stress–energy tensor) Four-current Electromagnetic four-potential
ਵਿਗਿਆਨੀ ਐਂਪੀਅਰ ਕੂਲੰਬ ਫੈਰਾਡੇ ਗੌਸ ਹੈਵੀਸਾਈਡ ਹੈਨਰੀ ਹਰਟਜ਼ ਲੌਰੈਂਜ਼ ਮੈਕਸਵੈਲ ਟੈਸਲਾ ਵੋਲਟਾ ਵੈਬਰ ਓਰਸਟਡ
v t e