ਮੋਹਨਮ

ਮੋਹਨਮ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ ਰਾਗ (ਜਾਂ ਔਡਵਾ ਰਾਗ, ਭਾਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ,ਪੰਜ ਸੁਰਾਂ ਵਾਲਾ(ਪੰਜ ਸੁਰਾਂ ) ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਹਰਿਕੰਬੋਜੀ (28ਵਾਂ ਮੇਲਕਾਰਥਾ ਰਾਗ) ਦੇ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਕਲਪਿਕ ਰਾਏ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੇਚਕਲਿਆਨੀ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸ਼ੰਕਰਾਭਰਣਮ ਰਾਗ ਦੇ ਲਕਸ਼ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਢੁਕਵਾਂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਮੋਹਨਮ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ਭੂਪ (ਜਾਂ ਭੋਪਾਲ)।

ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ(ਪੰਜ ਸੁਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਸਮੇਤ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਈ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।

ਮੋਹਨਮ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੱਧਮਮ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ (ਔਡਵ-ਔਡਵ ਰਾਗ) ਹੈ-ਔਡਵ ਭਾਵ '5' ਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):

• ਅਰੋਹ : ਸ ਰੇ2 ਗ3 ਪ ਧ2 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਧ2 ਪ ਗ3 ਰੇ2 ਸ [b]

(ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰ ਸ਼ਡਜਮ, ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਪੰਚਮ, ਚਤੁਰਸ਼ਰੂਤੀ ਧੈਵਤਮ ਹਨ।

ਮੋਹਨਮ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਹਰਿਕੰਭੋਜੀ ਦੇ ਜਨਯ ਰਾਗ, 28ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਰਤਾ ਰਾਗ, ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਲਕਸ਼ਣ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਕਲਿਆਣੀ ਦੇ ਜਨਯ ਰਾਗਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਭੂਪ ਕਲਿਆਣ ਥਾਟ (ਕਲਿਆਣੀ ਉਰਫ ਮੇਚਾਕਲਿਆਨੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਨਾਲ ਜੁਡ਼ਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਤਮਿਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਸਕੇਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਲਾਈਪਨ (3 ਬੀ. ਸੀ. ਈ.) ਸੀ ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਡੀ, ਈ, ਜੀ ਅਤੇ ਏ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨੋਟਸ ਸਾ ਰੀ ਗਾ ਪਾ ਦਾ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ ਸੀ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰਮੋਨਿਕ ਸਕੇਲ, ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਮੋਹਨਮ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੋਹਨਮ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਬਹੁਤ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਸੰਗੀਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ।

ਗੀਤਾਮ ਵਰਵੀਨਾ ਮ੍ਰਿਦੂਪਾਨੀ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਛੋਟੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਰਾਮਨਾਥਪੁਰਮ 'ਪੂਚੀ' ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਨਿਨੁਕੋਰੀ ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਰਨਮ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮੋਹਨਮ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹਨ।

• ਮਧਵਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੀਨਾਯਾਮੋ ਵਾਸੁਦੇਵਮ
• ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਚੈਰੀ ਯਾਸੋਦਾਕੂ ਸਿਸੁਵਿਥਾਡੂ, ਪੋਡਗੰਤੀਮਈਆ
• ਮਾਧਵ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀਪਦਰਾਜ ਦੁਆਰਾਸ਼੍ਰੀਪਦਰਾਜਾ
• ਕੋਲਾਲਾਨੁਦੁਵਾ ਚਾਦੁਰਨਿਆਰੇ ਵਿਆਸਤਿਰਥ ਦੁਆਰਾ
• ਰਾਜਾ ਬੀਡਿਓਲਗਿੰਡਾ, ਨਾਰਾਇਣ ਨੇ ਮਾਨੇ, ਦਸ਼ਾਵਤਾਰਾ ਸਤੂਤੀ, ਅਵਾ ਰੀਥੀਇੰਡਾ ਵਾਦਿਰਾਜਾ ਤੀਰਥ ਦੁਆਰਾਵਾਦੀਰਾਜਾ ਤੀਰਥ
• ਰੰਗਾ ਨਾਇਕ ਰਾਜੀਵ ਲੋਚਨਾ, ਮੇਲਾ ਮੇਲੇ ਬੰਦਾਨੇ, ਪਿਲੰਗੋਵੀਆ ਚੇਲੂਵਾ, ਬੰਡਾਲੂ ਮਹਾਲਕਸ਼ਮੀ, ਬਿਡੇ ਨਿੰਨਾ ਪਡਵਾ, ਵੈਦਿਆ ਬੰਦਾ ਨੋਦੀ, ਯਾਰੂ ਓਲੀਡਾਰੇਨੂ, ਐਨ ਸਾਵੀ ਐਨ ਸਾਵੀ ਪੁਰੰਦਰਦਾਸ ਦੁਆਰਾ
• ਸੁੰਦਰੀ ਰੰਗਨਾ ਤੰਡੂ ਤੋਰਾ-ਕਨਕ ਦਾਸਾ
• ਇੰਥਾ ਪ੍ਰਭੂਵਾ, ਰਾਮ ਰਾਮ ਐਂਬਰਦਕਸ਼ਰਾ, ਵਿਜੈ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ
• ਬਾਰਈਆ ਬਾ ਬਾ ਗੋਪਾਲ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ
• ਐਡੂ ਬਰੁਥਾਰੇ-ਜਗਨਨਾਥ ਦਾਸਾ
• ਪ੍ਰਸੰਨਾ ਵੈਂਕਟ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਹੱਕੀਆ ਹੇਗਲੇਰੀ
• ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਮੋਮੋਹਨਾ ਰਾਮ, ਨੰਨੂ ਪਲਿਮਪਾ, ਦਿਆਰਾਨੀ, ਰਾਮ ਨਿੰਨੂ ਨੰਮੀਨਾ, ਏਵਰੁਰਾ ਨਿੰਨੂਵਿਨਾ ਅਤੇ ਭਵਨੁਥਾ
• ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਅਗਾਚਾ, ਕਦੰਬਰੀ ਪ੍ਰਿਯੈਯਾਹ, ਗੋਪਿਕਾ ਮਨੋਹਰਮ-ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ
• ਕਪਾਲੀ ਕਰੂਨਾਈ ਅਤੇ ਨਾਰਾਇਣ ਦਿਵਿਆਨਾਮਮ-ਪਾਪਾਨਸਮ ਸਿਵਨਪਾਪਨਾਸਾਮ ਸਿਵਨ
• ਮੈਸੂਰ ਵਾਸੁਦੇਵਾਚਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਾਰਾ ਰਾਜੀਵ ਲੋਚਨਾਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਚਾਰ
• ਅਰੁਣਾਚਲ ਕਵੀ ਦੁਆਰਾ ਐਨ ਪੱਲੀ ਕੋਂਡੇਰ ਆਇਆ
• ਨਾਰਾਇਣ ਤੀਰਥ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੇਮਮ ਕੁਰੂ
• ਸਵਾਗਤਮ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ-ਊਤੁੱਕਾਡੂ ਵੈਂਕਟ ਕਵੀ
• ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਪਰੀ ਪਹਿਲਮ ਨਰੂਹਾਰਾ
• ਜੀ ਐਨ ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਸਦਾ ਪਲਾਇਆ ਸਰਸਾਕਸ਼ੀ
• ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਮੋਹਨਮ ਤਵਾਵਪੁਰਈ
• ਰਾਮਨਾਥਪੁਰਮ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿੰਨੁਕੋਰੀ ਵਰਨਮਰਾਮਨਾਥਪੁਰਮ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ
• ਮੁੱਤਈਆ ਭਾਗਵਤਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਾਗਲਿੰਗਮ

ਕੰਨਡ਼ਃ

• "ਮਾਲਗੁਡੀ ਡੇਜ਼ ਥੀਮ ਸੰਗੀਤ"
• "ਮੋਹਨਾ ਮੁਰਾਲੀਆ ਨਾਡਾ ਲੀਲੇਗੇ"
• "ਓਲਵੇ ਜੀਵਨ ਸਾਕਸ਼ਾਤਕਾਰਾ"
• "ਬੇਲੇਨ ਬੇਲਾਗਾਇਤੂ"
• "ਆਸ਼ਾਧਾ ਮਾਸ ਬੰਦੀਤਾਵਵਾ"
• "ਬੇਲਿਆ ਰਾਜਾ ਬਾਰੋ ਕੁੱਲਾਰਾ ਰਾਜਾ ਬਾ"
• "ਉੱਤੁੰਗਾ ਨਾਦਿਨੀੰਦਾ ਓੰਡੂ ਹੁਦੁਗੀ (ਫ਼ੋਲਕੀ) "
• "ਨਿਗੀ ਨਿੰਗੀ ਨਿੰਜੀ"
• "ਹੋਟੀਟੋ ਹੋਟੀਟੂ ਕੰਨਡ਼ਦਾ ਦੀਪਾ"
• "ਉਦੈਵਾਗਲੀ ਨੰਮਾ ਚੇਲੁਵਾ ਕੰਨਡ਼ ਨਾਡੂ"
• "ਬਯਾਸੀਡ ਨਿਨਨੂ ਭਾਵਦਾ ਮੇਲੇ"
• "ਏਲਾਡਾਰੂ ਇਰੂ, ਐਂਟਡਾਰੂ ਇਰੁ"
• "ਕਰੂਨਾਆਲੂ ਬਾ ਬੇਲਕੇ"
• "ਤੁੰਗਾ ਤੀਰਾਦੀ ਨਿੰਟਾ ਸੁਯਤੀਵਾਰਾ"
• "ਤੇਰਾ ਯੇਰੀ ਅੰਬਰਦਾਗੇ"
• "ਟੁਨਟੂਰੂ ਅਲੀ ਨੀਰਾ ਹਾਡੂ"
• "ਸਰਸਦਾ ਈ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਮੀਸ਼ਾ"
• "ਅਮਰਾ ਮਧੁਰਾ ਪ੍ਰੇਮਾ"
• "ਮੱਲੀ ਮੱਲੀ ਮਿੰਚੁਲੀ"
• "ਨੰਨਾ ਆਸੇ ਹਨਾਗੀ ਨੰਨਾ ਬਾਲਾ ਕੰਨਾਡੇ"
• "ਇਨੂ ਹੱਤੀਰਾ ਹੱਤੀਰੇ ਬਰੂਵੇਆ"
• "ਰਾਧਾ ਮਾਧਵ ਵਿਨੋਦਾ ਹਾਸਾ"
• "ਯਵ ਜਨਮਦਾ ਮੈਤਰੀ"
• "ਕੋਗੀਲੇ ਓ ਕੋਗੀਲੇ"
• "ਨਾਲੀਯੂਤਾ ਹ੍ਰੁਦਯਾ ਹਦਨੂ ਹਾਦੀਦੇ"
• "ਕੋਗੀਲੀਏ ਕਸ਼ੇਮਾਵੇ"
• "ਸੰਤਸਾ ਅਰਾਲੂਵਾ ਸਮਯਾ"
• "ਡੋਨੀ ਸਗਲੀ ਮੁੰਡੇ ਹੋਗਲੀ"
• "ਮੁਦਾਲਾ ਮਾਨੇਆ ਮੁਟੀਨਾ ਨਰੀਨਾ"
• "ਅੱਪਾ ਆਈ ਲਵ ਯੂ ਪਾਪਾ"
• "ਜੈਨੀਨਾ ਹੋਲੀਓ ਹਾਲੀਨਾ ਮਾਲੇਓ"
• "ਨਵਦੁਵਾ ਨੂਡੀਏ"
• "ਓਮ ਕਰਾਡੀ ਕੰਡੇ"
• "ਨੀਲਾ ਮੇਘਾ ਗਲੀ ਬੀਬੀ"
• "ਈ ਹਾਸੀਰੂ ਸਿਰੀਆਲੀ ਮਾਨਵੂ ਮੇਰੇਆਲੀ"
• "ਈ ਸੰਭਾਸ਼ਾਨੇ"
• "ਬਨਾਲੂ ਨੀਨੇ ਭੁਵੀਆਲੂ ਨੀਨੇ"
• "ਯੋਗੀ ਮਨੇਗੇ ਬੰਦਾ"
• "ਮੇਲਾ ਮੇਲਾਨ ਬੈਂਡੇਨ"
• "ਜਯਤੁ ਜਯਾ ਵਿੱਥਲਾ"
• "ਹੇ ਪਾਂਡੂ ਰੰਗਾ ਪ੍ਰਭੋ ਵਿੱਥਲਾ"
• "ਅਵਤਾਰਿਸੁ ਬਾ ਨਾਰਾਇਣ"
• "ਪਿਲਾਂਗੋਵੀਆ"

ਜਦੋਂ ਮੋਮੋਹਨਮ ਦਾ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ 4 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਹਿੰਦੋਲਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਸਾਵੇਰੀ, ਉਦਯਾਰਾਵਿਚੰਦਰਿਕਾ (ਸ਼ੁੱਧ ਧਨਿਆਸੀ ਅਤੇ ਮੱਧਮਾਵਤੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਹੈ ਜੋ ਸੰਬੰਧਿਤ ਨੋਟ ਆਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਦਜਮ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਨੋਟ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਮੋਹਨਮ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵੇਖੋ।

• ਮੋਹਨਕਲਿਆਨੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਹਨਮ ਦਾ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣੀ ਦਾ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 G3 P D2 S: S N3 D2 P M2 G3 R2 S ਹੈ।
• ਬਿਲਾਹਾਰੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਹਨਮ ਦਾ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਰਾਭਰਣਮ ਦਾ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 G3 P D2 S: S N3 D2 P M1 G3 R2 S ਹੈ।
• ਗਰੁਡ਼ਧਵਨੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਾਭਰਣਮ ਦਾ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਪੈਮਾਨਾ ਅਤੇ ਮੋਹਨਮ ਦਾ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਪੈਮਾਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 G3 M1 P D2 N3 S: S D2 P G3 R2 S ਹੈ।
• ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਰਾਗ ਮੋਹਨਮ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਗੰਧਾਰਮ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਤਰ ਗੰਧਰਮ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਾਧਾਰਣ ਗੰਧਰਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 G2 P D2 S: S D2 P G2 R2 S ਹੈ।
• ਹਮਸਾਦਵਾਨੀ ਰਾਗ ਧੈਵਤਮ ਦੀ ਥਾਂ ਨਿਸ਼ਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 G3 P N3 S: S N3 P G3 R2 ਹੈ।

• ਨਿਰੋਸ਼ਤਾ ਰਾਗ ਪੰਚਮ ਦੀ ਥਾਂ ਨਿਸ਼ਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 G3 D2 N3 S:S N3 D2 G3 R2 S ਹੈ।