Вялікія Лётцы

Вялікія Лётцы
Краіна	Беларусь
Вобласць	Віцебская
Раён	Віцебскі
Сельсавет	Лятчанскі
Каардынаты	55°11′49″ пн. ш. 29°58′11″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	▼411 чал. (2009);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	21(2)
Паштовы індэкс	211315
Аўтамабільны код	2

Вялікія Лётцы (трансліт.: Vialikija Liotcy) — вёска ў Віцебскім раёне Віцебскай вобласці. Уваходзіць у склад Лятчанскага сельсавета.

Геаграфія

Размешчана за 11 км на захад ад Віцебска на аўтадарозе Р151, за 2 км ад чыгуначнай станцыі Лётцы, на беразе возера Лётцы.

Гісторыя

Да 10 мая 1958 года вёска ўваходзіла ў склад Старасельскага сельсавета^[1], да 22 снежня 1960 года — у склад Біцялёўскага сельсавета.

Насельніцтва

524 жыхары, 163 двары (1996)

Батанічны сад

Батанічны сад быў закладзены ў маёнтку Вялікія Лётцы У. У. Адамавым. Дзейнічаў у пачатку XX стагоддзя да 1924 года. У 1910 годзе ў садзе раслі 344 віды дрэў, 664 віды травяністых і паўхмызняковых раслін, 13 відаў папараці. Большая частка калекцыі саду сфарміравана ў 1912 годзе. У стварэнні батанічнага саду прымалі вядомыя батанічныя арганізацыі і батанікі, насенне дастаўляліся Пецярбурга, Варшавы, Парыжа, Жэневы і іншых месцаў^[2].

У канцы 1924 года ў садзе налічвалася каля 400 відаў рэдкіх парод дрэў, мелася калекцыя шматгадовых травяністых раслін, цяпліца з 300 відамі экзатычных раслін, гербарый, больш за 2000 відаў лекавых, тэхнічных, ягадных і іншых раслін, калекцыя насення больш за 1000 відаў. Працаваў батанічны музей. Сад выдаваў дэлектус (руск.) (бел., вёў абмен насеннем.

Пасля 1924 г. частка калекцыі (каля 200 відаў) была перанесена ў Віцебск. Калекцыя батанічнага саду страчана ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Захаваліся асобныя асобнікі ліпа буйналістая (Tilia platyphyllos), вольха шэрая (Alnus incana f. acuminata), клён палявы (Acer campestre), Populus ×petrowskiana, а таксама зараснікі Syringa josikaea, Rubus odoratus і інш.

Славутасці

Сядзіба вучонага-батаніка У. У. Адамава (сядзібны дом канца XIX — пачатку XX стагоддзя, фрагменты батанічнага саду)^[3].
Участак старой дарогі ў Полацк, брукаванай каменем.
Гарадзішча на беразе возера Лётцы пры ўпадзенні ракі Вужніца.

Зноскі

↑ Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 10 мая 1958 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1958, № 5.
↑ Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — 2-е изд. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1989. — С. 514. — 599 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85700-001-7.
↑ Усадьба Адамовых

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).
Витебск. Энциклопедический справочник. — Мн.: БелЭн им. П. Бровки, 1988. — 408 с. — 60 000 экз. — ISBN 5-85700-004-1
Федорук А. Т. Садово-парковое искусство Белоруссии. — Мн.: Ураджай, 1989. — 247 с.: ил. — 10 300 экз. — ISBN 5-7860-0086-9
Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — 2-е изд. — БелСЭ им. П. Бровки, 1989. — С. 514. — 599 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85700-001-7. (руск.)