Зоркаўтварэнне Зоркаўтварэнне — астрафізічны тэрмін, які пазначае буйнамаштабны працэс у галактыцы, пры якім масава пачынаюць фармавацца зоркі з міжзорнага газу[1]. Спіральныя галіны, агульная структура галактыкі, зорнае насельніцтва, свяцільнасць і хімічны склад міжзорнага асяроддзя — усё гэта вынік гэтага працэсу.[2] Асноўныя звесткіДля пачатку працэсу ўтварэння зорак з міжзорных газапылавых туманнасцей у галактыках патрабуецца наяўнасць рэчыва ў космасе, якое знаходзіцца ў стане гравітацыйнай няўстойлівасці па тых або іншых прычынах.[3] Напрыклад, трыгерам могуць служыць блізкія ад воблака выбухі звышновых тыпаў Ib\c і II, блізкасць да масіўным зорак з інтэнсіўным выпраменьваннем і наяўнасць знешніх магнітных палёў, такіх, як магнітнае поле Млечнага Шляху. У асноўным працэс зоркаўтварэння адбываецца ў аблоках іанізаванага вадароду або абласцях H II. У залежнасці ад тыпу галактыкі, інтэнсіўнае ўтварэнне зорак адбываецца альбо ў выпадкова размеркаваных галінах, альбо ў галінах, упарадкаваных ў спіральныя структуры галактык.[4] Зоркаўтварэнне носіць характар «лакальных успышак». Час «успышкі» нядоўгі, парадку некалькіх мільёнаў гадоў, маштаб — да сотняў парсек.[2] Склад абласцей міжзорнага газу, з якіх адбылося фарміраванне зорак, вызначае іх хімічны склад, што дазваляе вырабіць датыроўку фарміравання канкрэтнай зоркі або аднесці яе да вызначанага тыпу зорнага насельніцтва. Больш старыя зоркі фармаваліся ў галінах, у якіх практычна не было цяжкіх элементаў і, адпаведна, пазбаўленыя гэтых элементаў у сваіх атмасферах, што вызначаецца на падставе спектральных назіранняў. Акрамя спектральных характарыстык, першапачатковы хімічны склад зоркі аказвае ўплыў на яе далейшую эвалюцыю і , напрыклад, на тэмпературу і колер фотасферы. Па колькасці зорак таго ці іншага насельніцтва вызначаецца хуткасць зоркаўтварэння ў пэўнай вобласці на працягу працяглага часу. Сумарную масу зорак, якія ўзнікаюць, у адзін год называюць тэмпам зоркаўтварэння (SFR, Star Formation Rate). Працэс зоркаўтварэння з'яўляецца адным з асноўных прадметаў вывучэння дысцыпліны астрафізіка. З пункту гледжання эвалюцыі Сусвету з'яўляецца важным веданне гісторыі тэмпу зоркаўтварэння. Па сучасных дадзеных у Млечным шляху зараз пераважна ўтворацца зоркі з масамі 1 — 10 M☉. Асноўныя працэсыБазавыя працэсы зоркаўтварэньня ўключаюць у сябе ўзнікненне гравітацыйнай няўстойлівасці ў воблаку, фарміраванне акрэцыйнага дыску і пачатак тэрмаядзерных рэакцый у зорцы. Апошняе таксама часам называецца нараджэннем зоркі. Пачатак тэрмаядзерных рэакцый, як правіла, спыняе рост масы нябеснага цела, што фарміруецца, і спрыяе ўтварэнні новых зорак у яе наваколлі (гл., напрыклад, Плеяды, Геліясфера). Утварэнне зоракУ адрозненне ад тэрміна зоркаўтварэння, тэрмін Фарміраванне зорак адносіцца да фізічнага працэсу ўтварэння зорак з газапылавых туманнасцей. Гл. таксамаЗноскі
Спасылкі
|
||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
