Лабірынты (аповесць)

Лабірынты
Лабірынты
Жанр	аповесць[d]
Аўтар	Вацлаў Юстынавіч Ластоўскі
Мова арыгінала	беларуская
Дата першай публікацыі	1923
	Электронная версія

«Лабіры́нты» — гістарычна-фантастычная аповесць Вацлава Ластоўскага, гэта першая фантастычная аповесць у беларускай літаратуры^[1]^[2]. Найбольш вядомы празаічны твор Ластоўскага, стаў узорам рамантычнай прозы на гістарычную тэму^[3]. У аповесці апавядаецца пра існаванне высокаразвітай крыўскай цывілізацыі, не менш старажытнай за антычныя.

Стыль

Гістарызм «Лабірынтаў» — ужо «паслявальтэрскотаўскі», гістарызм найперш інтэлектуальны, бо на парозе ўжо было XX стагоддзе, самы яго разгар, і таму проза В. Ластоўскага 20-х гадоў адчувала павевы новага мастацкага мыслення, звязанага з эпохай мадэрнізму. Тыя павевы мадыфікавала ўласная нацыянальная глеба, напаўнялі змястоўнасцю задачы новага беларускага адраджэння і адпаведныя гісторыка-культурныя асацыяцыі. «Лабірынты» — сплаў філасофска-культурных напрацаванняў (да ўсяго — мінітрактатаў па гісторыі сусветнай міфалогіі, народнай астраноміі, этнаграфіі) і мастацкай містыфікацыі гісторыка-міфалагічнага кшталту, духоўная аснова беларускае Крывіі, адна з першых фундаментальных мастацкіх канструкцый нацыянальнай канцэпцыі быцця.

Міфалагічныя, тэасофскія, фальклорныя, навуковыя і ўласнамастацкія штудыі ў «Лабірынтах» збольшага былі скіраваны на асвятленне актуальных праблем сучаснасці, яны, як адчуваў і сам В. Ластоўскі, дапамагаюць раскрываць «сімвал пройдзенай народам гісторыі». «Нягледзя на тое, што даўно па-свойму рашыў Юпітэр зямельнае права, права гэта да сягоння несправядлівае. І будзе датуль актуальным, пакуль кожны народ не станецца гаспадаром у сваім краі, — наўпрост выводзіць В. Ластоўскі паралелі ў сваю рэальнасць, — пакуль кожны, хто палівае сваім потам загон, не будзе праўным, прызнаным і ўсвячоным правам яго валадаром. Гэты ж час ужо недалёк!».

У аповесці — шмат спасылак і зносак на навуковыя працы, «рэдактарскія» прыпісы, угрунтаваны тэрміналагічны апарат, насычанасць сымболікай, паняццямі міфалогіі, эзатэрыкі. У «Лабірынтах» апісаны народны духоўны космас і асноўныя вехі нацыянальнага культурнага станаўлення, пра адмысловую нацыянальную практопію, створаную на аснове старажытнай беларускай гісторыі.