Некрашунская мячэць

Мячэць
Некрашунская мячэць
54°03′59″ пн. ш. 24°54′56″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Вёска	Некрашунцы
Канфесія	Іслам
Архітэктурны стыль	Драўлянае дойлідства
Дата заснавання	XVI стагоддзе
Асноўныя даты
1415 — паводле падання з'явілася грамада 1832 — рамонт 1915 — разбурана 1926 — адноўлена 1950-я — разабрана
Стан	разабрана
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Некрашунская мячэць — колішнія мячэць у вёсцы Некрашунцы Воранаўскага раёна. Першапачатковая мячэць, знішчаная ў 1915 годзе, з’яўлялася адным з найстаражытнейшых культавых збудаванняў беларускіх мусульман. Мячэць, пабудаваная ў 1926 годзе, была пасля Другой сусветнай вайны зачынена, а пасля разабрана.

Паводле падання мусульманская грамада ў Некрашунцах з’явілася прыблізна ў 1415 годзе^[1], маюцца дакладныя звесткі пра існаванне парафіі ў XVI стагоддзі, якая ў 1795 годзе налічвала 217 чалавек. У 1832 годзе быў праведзены рамонт мячэці. Будынак таксама рамантавалася ў пачатку XX стагоддзя. На рамонт пабудовы гроша далі амерыканскія татары і егіпецкі каралеўскі ўрад. У час Першай сусветнай вайны, 4 верасня 1915 года храм быў разбураны^[2].

Некаторы час існаваў малітоўны дом. У 1925 годзе складзены дагавор на будаўніцтва мячэці^[3]. 8 кастрычніка 1926 года храм быў урачыста адкрыты^[4], на адкрыцці сярод гасцей прысутнічалі рабін і ксёндз^[5]. Існавала таксама і мусульманская школа^[6]. Пасля ад’езду ў 1946 годзе ў Польшчу часткі татараў, у тым ліку і мулы мячэці, прыход спыніў дзейнасць^[7].

У 1950-я гады храм разабралі, зруб пайшоў на будаўніцтва бальніцы, ад самога будынка застаўся падмурак^[8]. Захаваліся 2 мізары, на якіх хавалі татараў, яшчэ двое могілак былі разбураны ў 1970-я гады^[9].

Як адзначае Станіслаў Крычынскі, мячэці ў Некрашунцах, Клецку і Ляхавічах сваёй архітэктурай падобныя да драўляных сельскіх касцёлаў^[10]. Сама мячэць уяўляе сабой драўляны зрубны будынак з міхрабам, накрыты двухсхільным дахам. Франтон увянчаны мінарэтам^[11].

• Грибова С. В. Культовое строительство татар-мусульман Беларуси на примере Некрашунской парафии // Крымское историческое обозрение. — 2022. — Т. 9. — № 2. — С. 129—136. — DOI:10.22378/kio.2022.2.129-136
• Грибова С. Некрашунская мечеть и ее парафия на различных этапах исторического развития // Rola wybitnych jednostek w tworzeniu i podtrzymywaniu tożsamości wspólnoty. — Warszawa: Polskie Towarzystwo Historyczne, 2022. — С. 241—254.
• Грибова С. В., Мискевич С. А. Татары-мусульмане Некрашунской парафии: история и современность // Этническая культура. — 2022. — Т. 4. — № 1. — С. 6—10. — DOI:10.31483/r-101548
• Brykowski R. Tatarskie meczety w Rzeczypospolitej(польск.) // Ochrona Zabytków. — 1988. — Т. 41. — № 3 (162). — С. 168.
• Kryczyński St. Meczet w Niekraszuńcach(польск.) // Przegląd Islamski. — 1936. — № 1—3. — С. 12—13.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Некрашунская мячэць
• Некрашунская мячэць на сайце Глобус Беларусі (руск.)
• Некрашунская мячэць на сайце Radzima.org
• Ф. 1834 НГАБГр «Некрашунцаўская мячэць, с. Некрашунцы Лідскага павета Віленскай губерні» (нявызн.). Фондавы каталог дзяржаўных архіваў Рэспублікі Беларусь. Праверана 17 красавіка 2025.