Стараволя

Аграгарадок Стараволя Хата на месцы, дзе правёў дзяцінства Станіслаў Жукоўскі Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Пружанскі Сельсавет Велікасельскі Каардынаты 52°34′09″ пн. ш. 24°19′46″ у. д.HGЯO Першая згадка 1537 Вышыня цэнтра 176 м Колькасць двароў 251 Насельніцтва 657[1] чалавек (2005) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1632 Паштовы індэкс 225177[2] Аўтамабільны код 1 СААТА 1256806028 Стараволя на карце Беларусі ±

Стараволя на Вікісховішчы

Стараво́ля^[3] (трансліт.: Staravolia, руск.: Староволя) — аграгарадок у Пружанскім раёне Брэсцкай вобласці Беларусі. Уваходзіць у склад Велікасельскага сельсавета. Знаходзіцца за 10 км на захад ад горада Пружаны, за 22 км ад чыгуначнай станцыі Аранчыцы на лініі Баранавічы-Цэнтральныя — Брэст-Цэнтральны. Насельніцтва — 657 жыхароў, 251 двор (2005).

Паводле мясцовай легенды, назва паселішча паходзіць ад слова «воля», якую тут атрымалі старыя вартаўнікі пушчы, што ахоўвалі Вялікі гасцінец — гандлёвы шлях з Кракава ў Вільню^[4].

Упершыню згадваецца ў пісьмовых крыніцах у 1537 годзе, калі каралева Бона падаравала Старую Волю Свята-Троіцкаму касцёлу ў Шарашове.

За расійскім часам — дзве вёскі ў Міхайлаўскай воласці Пружанскага павета Гродзенскай губерні^[5][6] (Стараволя 1 і Стараволя 2^[1]). У 1886 годзе ў абодвух вёсках разам 646 жыхароў, 64 двары. Дзейнічалі царква, вятрак, кузня, карчма. На пачатку XX стагоддзя 982 жыхары.

У 1882 годзе ў прыватным памяшканні была адчынена народнае вучылішча. У 1898 годзе для яе было пабудаванае новае памяшканне, якое захавалася да нашага часу (цяпер гэта правае крыло сучаснай школы). У Першую сусветную вайну дзейнасць вучылішча спынілася.

З верасня 1939 года ў складзе БССР, з 15 студзеня 1940 — у Шарашоўскім раёне Брэсцкай вобласці, з 12 кастрычніка 1940 года — цэнтр сельсавета.

Падчас нямецкай акупацыі ў Вялікую Айчынную вайну былі забітыя 62 жыхары вёскі, 55 старавольцаў загінулі або прапалі бязь вестак на франтах. Будынак школы занялі немцы. У 1944 годзе аднавіліся заняткі ў савецкай школе. У 1956 да будынку было прыбудаванае яшчэ адно крыло. У 1968—1988 гадах у школе працаваў таксама Старавольскі навучальна-кансультацыйны пункт Пружанскай вячэрне-завочнай СШ.

З 17 снежня 1956 года — вёска ў Пружанскім раёне Брэсцкай вобласці. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы 1036 жыхароў; у 1970 годзе — 952 жыхары; у 2001 годзе — 687 жыхароў, 275 двароў^[7]; у 2003 годзе — 652 жыхары, 255 двароў.

1 снежня 2009 года рашэннем Брэсцкага абласнога савета дэпутатаў № 242 Старавольскі сельсавет расфарміраваны, яго вёскі ўлучаныя ў склад Велікасельскага сельсавета^[8].

Дзейнічаюць аддзяленне сувязі, базавая школа-сад, Дом культуры, 2 крамы.

Рамонтна-механічныя майстэрні, фельчарска-акушэрскі пункт, ветпункт, філіял ААБ «Беларусбанк».

Вёска налічвае 7 вуліц: Вазнішчыка, Піянерская, Перамогі, Савецкая, Свабоды, Школьная і 17 верасня з завулкам.

Аўтамабільная дарога Р81 Пружаны — граніца Рэспублікі Польшча^[9].

• Брацкая магіла 35 савецкіх салдат і партызан (1941—1944) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000651шыфр 113Д000651.
• Мемарыяльная дошка на будынку сельсавета ў памяць старшыні М. В. Вазнішчыка, забітага 27 сакавіка 1947 года.

• Сядзіба Жукоўскіх, дзе ў дзяцінстве жыў мастак Станіслаў Жукоўскі

• Казімір Велікаселец (нар. 1945) — каталіцкі святар.
• Станіслаў Жукоўскі (1875—1944) — мастак, сябра таварыства перасоўных выставак (з 1903 года), Саюза расійскіх мастакоў (з 1907 года). У Стараволі правёў дзяцінства і юнацтва.
• Уладзімір Сцяпанавіч Залеўскі (нар. 1941) — беларускі архітэктар.
• Шыман Старавольскі (1588—1656) — польскі гісторык, палітолаг, каталіцкі святар.

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 4, кн. 2. Брэсцкая вобласць / рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2007. — 608 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0388-7.
• Стараво́ля // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 155. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

	Стараволя на Вікісховішчы

• Стараволя на сайце Radzima.org
• Надвор’е ў Стараволі