Судзімонт Пекштавіч

Судзімонт (сярэдзіна XIV ст. — ліпень-кастрычнік 1394) — літоўскі баярын, сваяк і прыбліжаны князя Вітаўта. У літаратуры часта даецца як Судзімонт з Эйшышак.

Імаверна, сын троцкага намесніка Пекштэ.^[1]

Судзімонт (Sudemund von Wesisken) разам з князем Вітаўтам паехаў у першую эміграцыю да Ордэна ў Прусіі і выступіў адным са сведак дакумента ад 30 студзеня 1384 года.^[2]

Пазней крыжакі абвінавачвалі Судзімонта разам з Вітаўтам за гібель у маі 1384 года ордэнскага атрада пад камандаваннем рагніцкага комтура Віганда фон Бальдэрсхаймам, а таксама за падступнае забойства братоў-рыцараў Ордэна ў замках Юргенбургу, Мергенбургу і Нойхаўзе.^[2]

Паміж 1387—1394 гадамі Пекштэ і Судзімонт (Pextis et filij eius Sudimunt) выступілі сярод паручнікаў за баярына Братошу Кайлутавіча. Яны запісаны пасля князёў Міхаіла Яўнутавіча, Альгімонта, Аляксандра Патрыкеевіча і баярына Мінігайлы з братам Сурвілам, і перад працяглым спісам іншых князёў і баяр, непасрэдна перад Гаштольдам і Мантвідам.^[3]

Паміж ліпенем і кастрычнікам 1394 года трапіў у палон да крыжакоў каля Папорцяў^[lt] паблізу Кернава. Павешаны на загад вялікага магістра.

Крыніцы называюць Судзімонта шурынам князя Вітаўта, прынамсі, блізкім сваяком яго жонкі. Старэйшая хроніка вялікіх магістраў называе Судзімонта шваграм (swoger) князя Вітаўта. У скарзе Ордэна на Канстанцкім саборы Судзімонт названы нават князем і па-нямецку mage, а па-лацінску consanguineus князя Вітаўта. На думку Алега Ліцкевіча, сястра Судзімонта^[d] магла быць першай жонкай князя Вітаўта і памерла ў маладосці.^[1]

Наконт тытульнага ўладання Судзімонта — Wesisken — выказана некалькі думак. Адны лічаць яго Эйшышкамі каля Салечнікаў, на думку Ігнаса Янінаса, гэта Вяжышкі^[lt] паблізу Аліты і Алове^[lt], на думку Алега Ліцкевіча, гэта можа быць згаданы Летапісцам вялікіх князёў літоўскіх пад 1390 годам «гарадок» на правым беразе Віліі паблізу Кернава, дзе цяпер вёска Гейсішкі^[lt], у розных спісах Летапісца сем варыянтаў напісання імя вёскі каля «гарадка». На палях паблізу сучасных Гейсішак у XIX ст. знаходзілі шмат чалавечых костак, паводле мясцовага падання, гэта сляды даўняй бітвы.^[4]

• Лицкевич О. В. Поручительство литовско-русской знати за нобиля Братошу Койлутовича (1387—1394 гг.) // Беларуская даўніна. — 2014. — В. 1. — С. 29-58.
• Ліцкевіч А. У. Дагаворы паміж князямі ВКЛ, нобілямі Жамойці і прадстаўнікамі Тэўтонскага ордэна ў Прусіі і Лівоніі (1367—1398 гг.) // Arche. 2010, № 10. — С. 39-123.

• Валерый Пазднякоў. Судзімонт (нявызн.). Электронная энцыклапедыя «Вялікае Княства Літоўскае» — vkl.by. Праверана 11 красавіка 2025.