Салечнікі

Салечнікі
	Герб
Краіна	Літва
Павет	Віленскі
Раён	Салечніцкі
Сянюнія	Салечніцкая
Каардынаты	54°18′40″ пн. ш. 25°22′50″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1311
Горад з	1956
Плошча	2,98 км²;
Вышыня цэнтра	181 м і 173 м
Насельніцтва	▲6 841 чал. (1 студзеня 2023);
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Тэлефонны код	380
Паштовыя індэксы	LT-17001
Афіцыйны сайт	salcininkai.lt
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сале́чнікі^[2]^[3] або Вялікія Сале́чнікі^[4]^[3], Салешнікі^[5]^[6], таксама Шальчынінкай^[7] (літ.: Šalčininkai) — горад на паўднёвым усходзе Літве, ля граніцы з Беларуссю, на рацэ Сольча. Размешчаны за 45 км ад Вільні. Адміністрацыйны цэнтр Салечніцкага раёна Віленскага павета.

Праз горад ідуць шаша і чыгунка Вільня — Ліда. Салечнікі адносяцца да этнаграфічнага рэгіёну Дзукія.

Гісторыя

Упершыню паселішча згадваецца ў 1311 годзе (у прускіх хроніках згадваецца пад назвай Salsniken ці Saletzniken), калі паселішча было захоплена і зруйнавана ордэнскім войскам з 150 рыцараў і 2 тысяч пяхоты пад кіраўніцтвам ордэнскага комтура Генрыха. Немцы захапілі вялікую здабычу і 700 палонных. Напады на паселішча войска Тэўтонскага ордэна здзяйсняла ў 1378, 1382 і 1394 гадах.

З XIV стагоддзя паселішча належала Глябовічам. У 1410 годзе быў пабудаваны першы касцёл. У 1523 годзе Глябовічы перадалі Салечнікі мясцовай каталіцкай парафіі. У гэты час у паселішчы існавала пратэстанцкая капліца і яўрэйскі малітоўны дом.

Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай Салечнікі апынуліся ў складзе Расійскай імперыі. У 1812 годзе былі знішчаны напалеонаўскім войскам. У пачатку ХІХ стагоддзя Салечнікі часта наведваў Адам Міцкевіч.

Жыхары паселішча ўзялі актыўны ўдзел у паўстанні 1830—1831 гадоў. Паўстанцы з Салечнікаў змагаліся пад кіраўніцтва Людвіка Нарбута змагаліся з расійскімі войскамі. Пасля скасавання прыгоннага права ў 1861 годзе Салечнікі пачалі хутка развівацца. Асаблівы штуршок у развіцці горада адбыўся пасля 1882 года, калі праз Салечнікі прайшла чыгунка.

За часамі Першай сусветнай вайны з 1915 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Салечнікі абвешчаны часткай Беларускай Народнай Рэспублікі^[8]. З 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. Пазней пад кантролем войскаў Літвы. З 1922 года Салечнікі як частка Сярэдняй Літвы трапілі ў склад Польскай Рэспублікі. У 1929 годзе тут жыло 587 чалавек, да 1939 года насельніцтва павялічылася да 844 чалавек. У верасні 1939 года заняты савецкімі войскамі і ў лістападзе далучаны да Беларускай ССР. 1—2 кастрычніка 1940 года Салечнікі былі перададзены Літоўскай ССР. З 22 чэрвеня 1941 года да першай паловы ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі.

Статус горада Салечнікі атрымалі ў 1956 годзе, а ў 1972 годзе сюды быў перанесены з Эйшышкаў цэнтр раёна.