Траецкая царква «Куліч і Пасха»

Праваслаўны храм
Царква Святой Тройцы Жываначальнай «Куліч і Пасха»
руск.: Троицкая церковь «Кулич и Пасха»
Выгляд з паўднёвага ўсходу
59°51′48,33″ пн. ш. 30°28′21,43″ у. д.HGЯO
Краіна	Расія
Горад	Санкт-Пецярбург, Праспект Абухаўскай Абароны, д. 235
Канфесія	праваслаўе
Епархія	Санкт-Пецярбургская
Благачынне	Неўская
Архітэктурны стыль	класіцызм
Архітэктар	М. А. Львоў
Заснавальнік	А. А. Вяземскі  (руск.) (бел.
Дата заснавання	1790
Будаўніцтва	1785—1790 гады
Рэліквіі і святыні	абраз Усіх Тужлівых Радасць  (руск.) (бел. з грошыкамі
Статус	Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 7810335001№ 7810335001
Стан	Дзейнічае
Сайт	куличипасха.рф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

 помнік архітэктуры (федэральны) Траецкая царква «Куліч і Пасха» (руск.: Троицкая церковь «Кулич и Пасха») — дзеючая праваслаўная царква у Санкт-Пецярбургу, размешчаная па адрасе праспект Абухаўскай Абароны, д. 235. Пабудавана ў стылі рускага класіцызму. Поўная назва — Царква Святой Тройцы Жываначальнай, вядомая таксама пад назвай «Куліч і Пасха», якая дадзена ёй па архітэктурнаму рашэнню — ансамбль царквы выкананы ў форме велікодных страў — куліча  (руск.) (бел. і пасхі  (руск.) (бел..

Траецкая царква была пабудавана у 1785—1790 годзе, архітэктар — М. А. Львоў)

Ідэя надаць пабудове форму куліча і пасхі належыць не архітэктару, а заказчыку будаўніцтва генерал-пракурору А. А. Вяземскаму, уладальніку сяла Аляксандраўскае  (руск.) (бел., месца ўзвядзення царквы.

У гэтай царкве хрысцілі будучага адмірала А. В. Калчака. Дакумент аб яго нараджэнні сведчыць:

…у метрычнай 1874 кнізе Траецкай царквы с. Аляксандраўскага Санкт-Пецярбургскага павета пад № 50 паказана:

Марской артылерыі ў штабс-капітана Васіля Іванавіча Калчака і законнай жонкі яго Вольгі Ільінічны Калчак, абодвух праваслаўных і першашлюбных, сын Аляксандр нарадзіўся 4 лістапада, а ахрышчаны 15 снежня 1874 г. Хроснымі яго былі: штабс-капітан марскі Аляксандр Іванавіч Калчак і ўдава калежскага сакратара Дар’я Піліпаўна Іванова.

— ^[1]

Царква была адным з нямногіх храмаў Ленінграда, які доўгі час функцыянаваў у савецкі час. 10 кастрычніка 1937 года яе настаяцель протаіерэй Леанід Дыяканаў быў арыштаваны і 5 снежня расстраляны^[2]. У сакавіку 1938 царква была зачынена і стала выкарыстоўвацца пад клуб. Пры гэтым усё яе ўбранне было знішчана; у тым ліку бясследна знік абраз Святой Тройцы, які быў на працягу многіх гадоў галоўнай святыняй храма (гэты абраз быў ахвяраваны сялянамі сяла Аляксандраўскае ў 1824 годзе). Праз восем гадоў, 17 красавіка 1946 года, царква зноў адкрылася для набажэнстваў. Урачыстае асвячэнне храма здзейсніў 1 чэрвеня мітрапаліт Ленінградскі і Наўгародскі Рыгор (Чукаў)  (руск.) (бел..

Храм адносіцца да Санкт-Пецярбургскай епархіі Рускай праваслаўнай царквы, з’яўляецца цэнтрам Неўскай добрапрыстойнай акругі. Настаяцель — протаіерэй Віктар Андрэевіч Голубеў.

Усе святыні, якія цяпер захоўваюцца ў царкве, сабраны з іншых храмаў. Так, сіні з золатам іканастас сярэдзіны XVIII стагоддзя быў перададзены з Дабравешчанскай царквы на Васільеўскім востраве, з ў імя Зачацця Іаана Прадцечы, які знаходзіўся на хорах гэтай царквы.

У цяперашні час у храме знаходзіцца асабліва шанаваны вобраз Божай Маці «Усіх Тужлівых Радасць», які быў перанесены 14 чэрвеня 1946 года са Спаса-Праабражэнскага сабора.

Абраз Свяціцеля Мікалая Цудатворца, таксама асабліва шанаваны, які знаходзіцца на левым клірасе, раней захоўваўся ў Мікольскай могілкавай царкве горада Колпіна і быў перададзены ў храм у снежні 1947 года жыхаркамі Колпіна сёстрамі Піскаровымі, у якіх ён захоўваўся ў гады вайны.

У 2011 годзе, без ўзгаднення з КДІАП  (руск.) (бел., у ахоўнай зоне храма — помніка федэральнага значэння — быў надбудаваны другім паверхам царкоўны дом, пабудаваны 20-ю гадамі раней на месцы драўлянага хлява^[3].

Сама царква, якая імітуе куліч, уяўляе сабой ратонду з каланадай з 16-ці калон іанічнага ордару, якія падтрымліваюць антаблемент. Завяршаецца нізкім купалам без падкупальнага барабана. Вонкавыя сцены выфарбаваныя ў жоўта-карычняваты «пецярбургскі» колер, купал — у зялёны. На другім ярусе ўладкаваныя авальныя вокны, верхняя частка сцен завяршаецца фрызам. Купал увенчаны яблыкам з крыжам. З-за адсутнасці падкупальнага барабана алтарная частка храма слаба асветлена; акрамя таго, узмацняецца ілюзія памераў будынка — знутры ён выглядае значна больш, чым звонку.

Нягледзячы на ўсю сваю арыгінальнасць храм, пабудаваны як сядзібны, апынуўся нязручным для набажэнстваў у якасці парафіяльнага. Для павелічэння плошчы храма ў 1858 годзе да ўваходных часткі быў прыбудаваны бабінец, а да алтарнай — тамбур.

У інтэр’еры сцены круглай залы пафарбаваны ў блакітны колер і дэкараваны пілястрамі карынфскага ордару, над алтарнай апсідай — фігуры анёлаў, якія лётаюць. Блакітны купал, імітуючы неба, стварае адчуванне лёгкасці і лёгкасці.

Званіца, якая імітуе пасху, уяўляе сабой чатырохграневую піраміду, пакрытую металічнымі лістамі і падзеленую на два яруса. Ярусы на фасадах аддзеленыя адзін ад аднаго карнізам. У ніжнім ярусе размяшчаецца хрысцільня, у верхнім — званіца са званамі. У хрысцільні, у верхняй частцы ўсіх чатырох сцен, маецца па два маленькіх акна. Званіца ўладкаваная наступным чынам: у якасці праёмаў з чатырох бакоў званіцы ў сценах зроблены невялікія аркі, у ніжняй частцы агароджаныя металічнымі рашоткамі. Таўшчыня арак павялічваецца па меры нахілу сцены, верх арак упрыгожвае сандрык. Вышэй званіцы на ўсіх сценах будынка намаляваныя невялікія цыферблаты (пры гэтым кожны з іх «паказвае» розны час). Вянчае званіцу, як і царкву, яблык з крыжам.

1 сакавіка 2010 года Ашчадбанк Расіі выпусціў у абарачэнне памятную манету наміналам 3 рублі з выявай царквы Святой Тройцы («Куліч і Пасха») у серыі «Помнікі архітэктуры Расіі». Манета выраблена з срэбра 925-й пробы тыражом 10000 асобнікаў і вагой 31,1 грамм^[4].

• Свято-Троицкая церковь в народном каталоге православной архитектуры (руск.)
• Свято-Троицкая церковь на сайте «Бродячая камера» (руск.)