Ашчадбанк Расіі

Публічнае акцыянернае таварыства «Ашчадбанк»
Тып	Публічнае акцыянернае таварыства
Ліцэнзія	№ 1481 от 11.08.2015
Удзел у ССВ	№ 417 от 11.01.2005
Дзейнасць	Усе віды банкаўскай дзейнасці
Год заснавання	1991
Ранейшыя назвы	Акционерный коммерческий Сберегательный банк Российской Федерации (ОАО)
Размяшчэнне	Расія: Масква
Ключавыя фігуры	Герман Грэф (прэзідэнт і старшыня праўлення) Сяргей Ігнацьеў
Статутны капітал	▬ 67,76 млрд руб. (2007)[1]
Уласны капітал	▲ 3,497 трлн руб. (2016 год, МСФО)
Актывы	▼ 22,268 трлн руб. (2016 год, МСФО)
Чысты прыбытак	▲ 541,9 млрд руб. (2016 год, МСФО)
Колькасць супрацоўнікаў	▼ 325 тыс. чалавек (2016 год)
Матчына таварыства	Банк Расіі
Аўдытар	PWC
Сайт	[1]

Ашчадбанк (ПАТ Ашчадбанк^[2]) — найбуйнейшы расійскі універсальны камерцыйны банк. Кантралюецца Цэнтральным банкам Расійскай Федэрацыі, якому належаць больш за 52 % акцый^[1][3].

Прадастаўляе шырокі спектр банкаўскіх паслуг. Доля Ашчадбанка ў агульным аб’ёме актываў расійскага банкаўскага сектара складала на 1 студзеня 2016 года 28,7 %. На рынку прыватных укладаў — 46 %. Крэдытны партфель адпавядаў 38,7 % усіх крэдытаў, выдадзеных насельніцтву.

Брэнд Ашчадбанка на пачатак 2010 года, па ацэнцы часопіса «The Banker» і кампаніі Brand Finance, займаў 15-е месца ў рэйтынгу самых дарагіх сусветных банкаўскіх брэндаў і каштаваў прыблізна 11,7 мільярда даляраў^[4].

Цэнтральны офіс у Маскве. Па стане на сярэдзіну 2016 года налічваў амаль 17,5 тыс. падраздзяленняў і 14 тэрытарыяльных даччыных банкаў у 83-х суб’ектах Расійскай Федэрацыі.

Па стане на 1 мая 2017 года колькасць аддзяленняў Ашчадбанка склала 14 826^[5].

Ашчадбанк даў справаздачу аб падзенні чыстага прыбытку за першае паўгоддзе на 39,8 % у параўнанні з леташнімі вынікамі^[6]. Прыбытак склаў ₽287,2 млрд супраць ₽476,9 млрд за аналагічны перыяд 2019 года. Гэта вынікае з фінансавай справаздачнасці банка па МСФС.

У часы Савецкага Саюза з 1922 года па 1987 год дзейнічала сістэма Дзяржаўных працоўных ашчадных кас СССР, якая з 1922 года па 1963 год падпарадкоўвалася Міністэрству фінансаў СССР, а з 1963 года Дзяржаўнаму банку СССР^[7]. У 1987 годзе ў рамках банкаўскай рэформы ў СССР сістэма Дзяржаўных працоўных ашчадных кас была рэарганізавана, і створаны Банк працоўных зберажэнняў і крэдытавання насельніцтва СССР (Ашчадны банк СССР). Пастановай Вярхоўнага Савета РСФСР ад 13 ліпеня 1990 года Расійскі рэспубліканскі банк Ашчаднага банка СССР быў абвешчаны ўласнасцю РСФСР.

У 1989 годзе Ашчадны банк стаў першым банкам-членам аплатнай сістэмы Visa ў СССР^[8].

22 сакавіка 1991 года адбылося заснаванне Акцыянернага камерцыйнага Ашчаднага банка Расійскай Федэрацыі (Ашчадбанк Расіі ААТ) на агульным сходзе акцыянераў у адпаведнасці з Законам РСФСР «Аб банках і банкаўскай дзейнасці ў РСФСР» ад 2 снежня 1990 года.

1 студзеня 1992 года Ашчадны банк СССР спыніў сваё існаванне.

1 студзеня 2001 года ў Ашчадбанку Расіі праведзена рэарганізацыя, у выніку якой 79 рэгіянальных банкаў Ашчаднага банка Расіі рэарганізаваныя ў 17 тэрытарыяльных шляхам аб’яднання.

У лютым 2007 года праведзена маштабнае размяшчэнне акцый банка, вядомае як «народнае IPO», у ходзе яго правядзення многія супрацоўнікі Ашчадбанка прымушаліся кіраўніцтвам да набыцця гэтых акцый^[9].

У чэрвені 2010 года банк атрымаў дазвол Кітайскай банкаўскай рэгулятарнай камісіі на адкрыццё прадстаўніцтва ў Пекіне.

4 чэрвеня 2010 года рашэннем акцыянераў банка поўнае афіцыйнае найменне банка было скарочана да «Ашчадны банк Расіі ААТ»^[10]. 29 ліпеня 2010 года Банк Расіі ўзгадніў рэдакцыю статута з новай назвай.

У верасні 2010 года фірменнае найменне банка змянілася на Адкрытае акцыянернае таварыства «Ашчадны банк Расіі» (скарочана ААТ «Ашчадбанк Расіі»). На англійскай мове фірменнае найменне змянілася на Sberbank of Russia (скарочана Sberbank).

У верасні 2010 года «Ашчадбанк Расіі» адкрыў філіяльную сетку ў Індыі.

У верасні 2010 года была завершана рэгістрацыя прадстаўніцтва ў Пекіне.

У чэрвені 2011 года стала вядома аб стварэнні Ашчадным банкам і французскім банкам BNP Paribas сумеснага банка, які, працуючы пад гандлёвай маркай Cetelem, будзе займацца рознічным крэдытаваннем у крамах^[11].

У сакавіку 2011 года Ашчадны банк купіў 100 % расійскай інвестыцыйнай кампаніі «Тройка дыялог» (Sberbank CIB) за суму ў $1 млрд^[12].

28 снежня 2011 года Ашчадбанк і Cetelem (падраздзяленне спажывецкага крэдытавання групы BNP Paribas) падпісалі абавязваючае пагадненне пра стварэнне сумеснага банка на рынку крэдытавання ў пунктах продажу ў Расіі^[13].

У 2011 годзе кіраўніцтва банка абвясціла пра пачатк экспансіі на рынкі Усходняй Еўропы і Турцыі^[14]. На працягу года Ашчадны банк зрабіў шэраг набыткаў на гэтых тэрыторыях.

У ліпені 2011 года было абвешчана пра набыццё холдынга Volksbank International (VBI) — усходнееўрапейскага падраздзялення аўстрыйскай банкаўскай групы Österreichische Volksbanken AG (тады ж стала вядома, што гэтая група стала адным з васьмі еўрапейскіх банкаўскіх інстытутаў, якія не прайшлі стрэс-тэст Еўрапейскага банкаўскага кіравання)^[15]. Канчатковае пагадненне аб угодзе, якую планавалася завяршыць да канца года і якая ацэньвалася ў суму €585-645 млн, было падпісана ў верасні 2011.

У снежні 2011 года Ашчадбанк праінфармаваў пра набыццё даччынага банка «Лукойла» ў Швейцарыі — SLB, які спецыялізуецца на паслугах private banking. Кошт куплі склаў $80,62 млн.

У 2012 годзе Ашчадбанк купіў турэцкі банк Denizbank, а ў 2019 годзе прадаў яго і сышоў з Турцыі^[16].

Пасля пачатку уварвання Расіі ва Украіну ў лютым 2022 года Ашчадбанк трапіў пад санкцыі ЗША. Санкцыі азначаюць поўную замарозку актываў банка на Захадзе і забарону транзакцый, акрамя аперацый па гандлі прадуктамі харчавання і ўгнаеннямі. Аналагічныя санкцыі ўвялі Еўрасаюз, Вялікабрытанія, Швейцарыя. У чэрвені Ашчадбанк адключылі ад сістэмы міжбанкаўскага абмену дадзенымі SWIFT. На фоне гэтых падзей Ашчадбанк распрадаў свае даччыныя кампаніі ў Еўрапейскім Саюзе і Швейцарыі і пакінуў рэгіён^[17][18].

У верасні 2022 года Ашчадбанк закрыў здзелку па продажы ўсяго пакета акцый свайго даччынага банка ў Казахстане мясцоваму холдынгу «Байтерек»^[19].

Доля Цэнтральнага банка Расійскай Федэрацыі ў статутным капітале ПАО Ашчадбанк складае 50 % плюс адна галасуючая акцыя; у галасуючых акцыях — 52,32 %^[20]. Астатнімі 47,62 % акцый Ашчадбанка, што знаходзяцца ў публічным абарачэнні, валодаюць больш за 8273 юрыдычныя і фізічныя асобы.

З 1996 года таргі акцыямі Ашчадбанка праводзяцца на расійскіх біржах ММВБ і РТС. У сакавіку 2007 года банк размясціў дадатковы выпуск звычайных акцый, у выніку чаго статутны капітал павялічыўся на 12 %, і было прыцягнута 230,2 млрд рублёў. Сярэдні дзённы аб’ём таргоў акцыямі Ашчадбанка складае 40 % аб’ёму таргоў на ММВБ.

Вялікі рэзананс у сусветнай прэсе выклікала зацвярджэнне ў траўні 2016 года членам назіральнага савета Ашчаднага банка былога прэм’ер-міністра Фінляндыі Эска Аха^[21].

• Жыхараў Павел Іванавіч (сакавік 1991 г. — сакавік 1993)
• Яшын Алег Уладзіміравіч (сакавік 1993 — студзень 1996)
• Казьмін Андрэй Ільіч (студзень 1996 — кастрычнік 2007)
• Грэф Герман Оскаравіч (з кастрычніка 2007)

Філіяльная сетка банка на сярэдзіну 2010-х гадоў уключае 14 тэрытарыяльных банкаў і амаль 17,5 тыс. падраздзяленняў па Расіі. Даччыныя банкі Ашчадбанка Расіі працуюць у Казахстане, Украіне, Беларусі, Германіі. У чэрвені 2010 года Ашчадбанк атрымаў дазвол Кітайскай банкаўскай рэгулятарнай камісіі на адкрыццё прадстаўніцтва ў Пекіне, а ў верасні 2010 года Банк Расіі зарэгістраваў філіял ААТ «Ашчадбанк Расіі» ў Індыі.

У банка маецца даччыная інвестыцыйная кампанія «Ашчадбанк Капітал», якая займаецца санацыяй і кіраваннем закладзенымі ў банку актывамі^[22].

З 1993 па 2010 гады Ашчадбанк удзельнічаў у развіцці расійскай аплатнай сістэмы ашчадных карт. З 2010 года банк удзельнічае ў праекце стварэння ўніверсальнай электроннай карты, з’яўляючыся адным з заснавальнікаў аператара праекта УЭК^[23].

3 лютага 2012 года Ашчадны банк абвясціў, што стварае венчурны фонд на базе венчурнага падраздзялення «Тройкі Дыялог» — «Тройка Венчурз» са стратэгіяй інвеставання ў высокатэхналагічныя кампаніі і праекты, пачатковыя інвестыцыі складуць 100 млн дал^[24].

З’яўляецца найбуйнейшым у Расіі банкам па аб’ёмах аперацый з фізічнымі асобамі.^[25]

Чысты прыбытак Ашчаднага банка па МСФС за 2014 год склаў 290,3 млрд руб., знізіўшыся на 20 % у параўнанні з прыбыткам за 2013 год (362 млрд руб.)

У першым квартале 2016 года чысты прыбытак па міжнародных стандартах фінансавай справаздачнасці (МСФС) вырас у 3,8 разы (на 284,6 %) у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года і дасягнуў 117,7 млрд рублёў^[26].

З 2008 года ў банку рэалізуецца так званая «вытворчая сістэма Ашчадбанка» (ПСС)^[27], якая выкарыстоўвае прынцыпы беражлівай вытворчасці ў кіраванні і прызначана для забеспячэння росту задаволенасці кліентаў, павышэння эфектыўнасці працы персаналу і павышэння матывацыі служачых^[28]. Дарадцам Германа Грэфа па ўкараненні ПСС вясной 2011 года прызначаны Джон Тэуркоф, які да гэтага працаваў у банку Credit Suisse, вясной 2013 года яго кантракт з банкам быў скасаваны^[29].

• Байкальскі банк — Забайкальскі край, Іркуцкая вобласць, Рэспубліка Бурація, Рэспубліка Саха (Якуція);
• Волга-Вяцкі банк — Ніжагародская вобласць, Уладзімірская вобласць, Кіраўская вобласць, Рэспубліка Мардовія, Рэспубліка Марый Эл, Чувашская рэспубліка, Рэспубліка Татарстан;
• Далёкаўсходні банк — Хабараўскі край, Амурская вобласць, Прыморскі край, Сахалінская вобласць, Яўрэйская аўтаномная вобласць, Магаданская вобласць, Камчацкі край, Чукоцкі аўтаномная акруга. Раней існаваў Паўночна-Усходні банк, які ўвайшоў у 2013—2014 гадах у склад Далёкаўсходняга банка.
• Заходне-Сібірскі банк — Цюменская вобласць, Ханты-Мансійская аўтаномная акруга, Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга, Омская вобласць;
• Заходне-Уральскі банк — Пермскі край, Рэспубліка Комі, Удмурцкая рэспубліка;
• Маскоўскі банк — Масква (з 2 лістапада 2009 года);
• Паволжскі банк — Самарская вобласць, Ульянаўская вобласць, Арэнбургская вобласць, Саратаўская вобласць, Валгаградская вобласць, Астраханская вобласць, Пензенская вобласць;
• Паўночны банк — Яраслаўская вобласць, Кастрамская вобласць, Іванаўская вобласць, Валагодская вобласць, Архангельская вобласць, Ненецкая аўтаномная акруга;
• Паўночна-Заходні банк — Санкт-Пецярбург, Ленінградская вобласць, Мурманская вобласць, Калінінградская вобласць, Пскоўская вобласць, Наўгародская вобласць, Рэспубліка Карэлія;
• Сібірскі банк — Новасібірская вобласць, Томская вобласць, Кемераўская вобласць, Алтайскі край, Рэспубліка Алтай; Краснаярскі край, Рэспубліка Тува, Рэспубліка Хакасія;
• Сярэднярускі банк — Маскоўская вобласць, Цвярская вобласць, Калужская вобласць, Бранская вобласць, Смаленская вобласць, Тульская вобласць, Разанская вобласць;
• Уральскі банк — Свярдлоўская вобласць, Чалябінская вобласць, Курганская вобласць, Рэспубліка Башкартастан;
• Цэнтральна-Чарназёмны банк — Варонежская вобласць, Арлоўская вобласць, Ліпецкая вобласць, Курская вобласць, Белгародская вобласць, Тамбоўская вобласць;
• Паўднёва-Заходні банк — Растоўская вобласць, Краснадарскі край, Рэспубліка Адыгея, Стаўрапольскі край, Рэспубліка Інгушэція, Рэспубліка Паўночная Асеція — Аланія, Кабардзіна-Балкарская рэспубліка, Рэспубліка Дагестан, Карачаева-Чаркеская рэспубліка, Рэспубліка Калмыкія, Чачэнская рэспубліка.