Тэорыя рацыянальных чаканняў

Тэорыя рацыянальных чаканняў (англ.: Rational Expectations Theory) — напрамак у макраэканоміцы і мікраэканоміцы, які сцвярджае, што эканамічныя агенты (спажыўцы, прадпрыемствы, інвестары) робяць свае эканамічныя рашэнні, зыходзячы з найлепшай наяўнай інфармацыі і рацыянальнай ацэнкі будучыні. Гэтая тэорыя аказала значны ўплыў на развіццё неакласічнай макраэканомікі і на крытыку кейнсіянскіх мадэляў.

• Эканамічныя агенты выкарыстоўваюць усю даступную інфармацыю для прагназавання будучых эканамічных падзей.
• У сярэднім чаканні не з’яўляюцца сістэматычна памылковымі.
• Прадказальная эканамічная палітыка можа быць неэфектыўнай, бо агенты адаптуюць свае паводзіны да яе наступстваў.

Паняцце рацыянальных чаканняў было ўпершыню выкарыстана Джонам Мутам у 1961 годзе ў кантэксце мікраэканамічных мадэляў. Аднак найбольшае распаўсюджанне тэорыя атрымала дзякуючы працам Роберта Лукаса ў 1970-х гадах, які ўвёў яе ў макраэканамічныя мадэлі і развіў канцэпцыю новай класічнай макраэканомікі.

• Тэорыя дапускае высокі ўзровень рацыянальнасці, які часта не назіраецца ў рэальнай практыцы.
• Існуюць складанасці з вызначэннем "усёй даступнай інфармацыі".
• Паводніцкія эканамісты сцвярджаюць, што людзі часта дзейнічаюць ірацыянальна і пад уплывам эмоцый.

Тэорыя рацыянальных чаканняў моцна паўплывала на сучасную макраэканамічную мадэляцыю, асабліва на мадэлі дынамічных стахастычных агульнараўнаважных мадэляў (DSGE). Яна таксама стала асновай для манетарысцкай крытыкі кейнсіянскіх мадэляў.

• Неакласічны сінтэз
• Кейнсіянства
• Паводніцкая эканоміка
• Макраэканоміка

• The New Classical Macroeconomics. Brighton. 1994. с. 70.
• American Economic Review. Menacha, 1990. V. 76, № 1, с. 115.