Калај(II) оксид (стан оксид) — соединение со формулата SnO. Составен е од калај и кислород каде што калајот има состојба на оксидација од +2. Постојат две форми, стабилна сино-црна форма и метастабилна црвена форма.
Подготовка и реакции
Согорување на калај (II) оксид
Сино-црниот SnO може да се произведе со загревање на калај (II) оксид хидрат, каде SnO·xH2O (x<1) се таложи кога солта на калај(II) ќе реагира со алкален хидроксид како на пр. NaOH.[3]
Метастабилниот, црвен SnO може да се подготви со нежно загревање на талогот произведен од дејството на воден амонијак на калај(II) солта.[3]
SnO може да се подготви како чиста супстанција во лабораторија, со контролирано загревање на калај(II) оксалат (стан оксалат) во отсуство на воздух или под CO2 атмосфера. Овој метод се применува и за производство на железен оксид и манган оксид.[4][5]
SnC2O4·2H2O → SnO + CO2 + CO + 2 H2O
Калај (II) оксид гори во воздух со слаб зелен пламен за да формира SnO2.[3]
2 SnO + O2 → 2 SnO2
Кога се загрева во инертна атмосфера првично се јавува диспропорционално давајќи Sn метал и Sn3O4 што дополнително реагира и дава SnO2 и Sn метал.[3]
4SnO → Sn3O4 + Sn
Sn3O4 → 2SnO2 + Sn
SnO е амфотеричен, се раствора во силна киселина за да се добијат калај(II) соли и во силна база за да се добијат станити кои содржат Sn(OH).3-.[3] Може да се раствори во раствори на силна киселина за да се добијат јонските комплекси Sn(OH2)32+ и Sn(OH)(OH< sub>2)2+, а во раствори со послаби киселини се добива Sn3(OH)42+.[3] Забележете дека безводните станити, на пр. K2Sn2O3, K2SnO2 се исто така познати.[6][7][8]
SnO е редукционо средство и се смета дека го редуцира бакарот(I) во метални кластери во производството на таканареченото „бакарно рубин стакло“.[9]
Структура
Црниот, α-SnO ја прифаќа тетрагоналната структура на слојот PbO која содржи четири координатни квадратни пирамидални атоми на калај.[10] Оваа форма се наоѓа во природата како редок минерал ромархит.[11] Асиметријата обично едноставна и се припишува на стерично активенот пар; сепак, пресметките на густината на електроните покажуваат дека асиметријата е предизвикана од антиврзувачка интеракција на орбиталите Sn(5s) и O(2p).[12] Електронската структура и хемијата на активниот пар ги одредуваат повеќето својства на материјалот.[13]
Електронскиот јаз на опсегот е измерен помеѓу 2,5eV и 3eV.[15]
Употреба
Доминантната употреба на калај оксидот е како претходник во производството на други, типично двовалентни, калајни соединенија или соли. Стан оксидот, исто така, може да се користи како средство за намалување и во создавањето на стакло од рубин.[16] It has a minor use as an esterification catalyst.
↑Satya Prakash (2000),Advanced Inorganic Chemistry: V. 1, S. Chand, ISBN81-219-0263-0
↑Arthur Sutcliffe (1930) Practical Chemistry for Advanced Students (1949 Ed.), John Murray - London.
↑Braun, Rolf Michael; Hoppe, Rudolf (1978). „The First Oxostannate(II): K2Sn2O3“. Angewandte Chemie International Edition in English. 17 (6): 449–450. doi:10.1002/anie.197804491.
↑Braun, R. M.; Hoppe, R. (1982). „Über Oxostannate(II). III. K2Sn2O3, Rb2Sn2O3 und Cs2Sn2O3 - ein Vergleich“. Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie. 485: 15–22. doi:10.1002/zaac.19824850103.
↑R M Braun R Hoppe Z. Naturforsch. (1982), 37B, 688-694
↑Bring, T.; Jonson, B.; Kloo, L.; Rosdahl, J; Wallenberg, R. (2007), „Colour development in copper ruby alkali silicate glasses. Part I: The impact of tin oxide, time and temperature“, Glass Technology, Eur. J. Glass Science & Technology, Part A, 48 (2): 101–108, ISSN1753-3546
↑Ramik, R. A.; Organ, R. M.; Mandarino, J. A. (2003). „On Type Romarchite and Hydroromarchite from Boundary Falls, Ontario, and Notes on Other Occurrences“. The Canadian Mineralogist. 41 (3): 649–657. doi:10.2113/gscanmin.41.3.649.
↑Walsh, Aron; Watson, Graeme W. (2004). „Electronic structures of rocksalt, litharge, and herzenbergite SnO by density functional theory“. Physical Review B. 70 (23): 235114. Bibcode:2004PhRvB..70w5114W. doi:10.1103/PhysRevB.70.235114.
↑Moreno, M. S.; Varela, A.; Otero-Díaz, L. C. (1997). „Cation nonstoichiometry in tin-monoxide-phaseSn1−δOwith tweed microstructure“. Physical Review B. 56 (9): 5186–5192. doi:10.1103/PhysRevB.56.5186.
↑Science and Technology of Chemiresistor Gas Sensors By Dinesh K. Aswal, Shiv K. Gupta (2006), Nova Publishers, ISBN1-60021-514-9