Серски манастир
Серски манастир „Св. Јован Претеча“ (грчки: Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών) или ретко Маргарит — женски манастир во Серско, Егејска Македонија. Влегува во состав на Серско-нигритската епархија на Цариградската патријаршија.[1][2] Манастирoт се наоѓа на 10 км северосзточно од градот Сер. Сместен е во подножјето на планината Сминица, во долината на Бродска Река. Југозападно од манастирот е Јоаникиевият мост кој води до главната манастирска порта. Тој мост е изграден во 1835 г. и денес е споменик на културата. Историја Манастирот е основан меѓу 1270 и 1275 г. од Јоаким, подоцна епископ на Зихна.[3] Во манастирот е погребан цариградскиот патријарх Генадиј II, кој на стари години се повлекол во манастирот и таму починал во 1473 г.[4] Неговиот гроб се наоѓа во манастирската црква.[5] Во 1630 г. манастирот е живописан од зографи од Линотопската школа.[6] Се претпоставува дека иконостасот на манастирската црква е дело на мијачкиот мајстор Петре Филиповски - Гарката.[7] Според османлискиот дефтер од 1568-69 г. манастирот имал шест овоштарници, два маслинарника, 7 воденици, три чифлика, куќи и 18 продавници во Сер, како и неколку куќи, овоштарници, маслинарници и зимски пасишта во областите на Зихна, Солунско и Мадемско.[8] Во 1845 г. рускиот славист Виктор Григорович го посетил Серскиот манастир и во „Очерк путешествия по Европейской Турции“ запишал дека зад грчкиот јазик монасите го прикриваат своето македонско потекло.[9] Манастирската библиотека е добро уредена, но словенските книги се изгорени. Во тоа време манастирот бил ставропигијален, а богослужбата се одвивала на грчки јазик.[10] Многу од монасите на манастирот во минатото биле Македонци, а во манастирското училиште се образувале македонски деца од околните села. Затоа Македонците го сметале манастирот за свој и го дарувале. Тука меѓу монасите најрано се разбудила словенската националната свест во Серско, до тој степен што серскиот митрополит Неофит го нарекол „огниште на панславизмот“. Според истиот владика „3⁄4 во манастирот биле словеногласни, а едвај 1⁄4 се Грци“.[11] Во XIX век манастирот бил едно од најважните духовни центри во Источна Македонија.[12] Во 1870 г., по решение на грчката управа, директорот на главното грчко училиште во Сер се замонашил под името Христофор со цел да ги контролира приврзаниците на словенството во манастирот. Организирал грчко образование и воспитание на македонските деца од околните села и му се спротивставил на игуменот Дионисиј од Горно Броди.[13] Во писмо од 26 јануари 1873 г. до патријархот Антим IV, монасите во манастирот ја искажале својата намера црврсто да се придржуваат кон елинизмот и како „доказ за нивниот максимален филелинизам“ го наведуваат фактот дека во манастирот работи грчко училиште во кое учат над 40 деца од околните македонски села[9][14]  Во 1878 г. митрополитот Натанаил Серски го истерал проигуменот Дионисиј] и го заплашувал игуменот Теодосиј Гологанов.[15] Во 1889 г. Стефан Верковиќ („Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“) забележал дека во манастирот живееле 60 монаси и 60 лица манастирска прислуга. Големата црква на манастирот била изградена со средства на македонските христијани од околните села.[16][17] Георги Стрезов во 1891 г. вели дека манстирот има 25 монаси.[18] По потпаѓањето под Грција во 1913 г. грчката власт почнала да ги брише сите словенски натписи во него.[19] Според Антон Попстоилов во 1916 г. во манастирската библиотека се чувале четири пергаментни хрисовули на грчки јазик од царевите Андроник II и Андроник III Палеолог, 100 пергаментни ракописи со верска содржина, 200 хартиени ракописи, неколку кондики, многу старопечатни книги, преписи на султански фермани, препис на хрисовул од царот Стефан Душан, два хронографи од 1611 и 1626 г. и други на број 1.500 примероци. Меѓу ракописите повеќе немало ниту еден словенски раскопис.[20] Во 1962 г. манастирот е прогласен за заштитен споменик на културата.[21] Во 1991 г. за заштитени се прогласени и манастирскиот аквадукт, неговите мостови, двете градби западно од манастирот и параклисите „Св. Петка“, „Св. Архангели“, „Рождество на пресв. Богородица“, „Успение на пресв. Богородица“ и „Св. Бессребреници Кузман и Дамјан“.[22] Во 1993 г. во списокот се додадени училиштето, библиотеката, кулата и дворот.[23] На 13 декември 2010 г. во Серскиот манастир избувнал стихиен пожар, причинувајќи штети од 2.000.000 евра.[24] Галерија
ПоврзаноНаводи
Надворешни врски
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
