СтаврикијОваа статија се однесува на византискиот цар. За евнухот министер на царицата Ирена, погл. Ставрикиј (евнух).
Ставрикиј (грчки: Σταυράκιος; п. 11 јануари 812) — византиски бил цар од 26 јули до 2 октомври 811 година, го наследил неговиот татко, Никифор I, кој загинал во Битката кај Плиска. Неговото владеење било кусо и прекинато поради сериозната рана здобиена во истата битка и бил приморан да се повлече во манастир на неговиот шура, Михаил I Рангабе, каде умрел набрзо потоа. ЖивотСинот на царот Никифор I, Ставрикиј бил крунисан како негов помошник во декември 803 година.[1] Хроничарот Теофан Исповедникот изјавил дека тој бил целосно неспремен да стане негов помошник[2] и тврдел дека Ставрикиј бил виновен за силување,[1] тврдење можеби под влијание на неговата омраза кон Никифор I.[3] На 20 декември 807 година, Атињанката Теофано, роднина на симнатата царица Ирена,[4] била избрана од Никифор за жена на Ставрикиј од друштво на млади девојки, собрани од целото Царство. Двајцата се венчале истиот ден.[5] Во текот на владеењето на татко му имал команда со елитната единица Хиканатои.[6] Ставрикиј учествувал во експедицијата на татко му против Крум од Бугарија во 811 година[7] и одвај се спасил од ужасната Битка кај Плиска, каде неговиот татко бил убиен.[8] Меѓутоа, Ставрикиј бил парализиран од повредата со меч близу неговиот врат,[9] и бил спасен од царски стражар кој го спасил од битката и го донел во Адријанопол.[10] Бегајќи со него бил и неговиот шура, Михаил Рангабе, командантот Стефан и магистрантот Теоктистос.[11] Собрани околу кревето на Ставрикиј, тие расправале за наследството. Поради непознатата состојба, бил забрзано прогласен за цар од Стефан, кој ја имал поддршката на војската.[12] Ова било првпат цар на Источното Царство да биде крунисан надвор од Цариград. Меѓутоа во исто време, Теоктистос го притискал Михаил Рангабе да го преземе царскиот престол за себе — поради повредите на Ставрикиј и поради тоа што бил зет на Никифор, Теоктистос верувал дека тој бил најдобар избор за справување со бугарската закана. Меѓутоа, Михаил продолжил да го поддржува неговиот шура.[13] Во меѓувреме, за да го обезбеди своето продолжение на престолот, Ставрикиј се појавил пред остатокот на царската војска во Адријанопол и имал некои критики кон сега починатиот негов татко, што наишло на нивна поддршка.[11] Ставрикиј бил набрзо пренесен со носилка од Адријанопол во Цариград. Поради раната, парализата на нозете и постојаната болка, набрзо се увидело дека Ставрикиј нема да може да ја извршува власта.[14] Како што се влошувала неговата состојба, дворот бил поделен помеѓу фракциите на неговата жена Теофано и неговата сестра Прокопија, која се надевала дека нејзиниот маж, Михаил Рангабе, ќе биде избран како наследник на царот.[15] Бидејќи немал негови деца за да го наследат, набрзо станало познато дека Ставрикиј сака да ја назначи Теофано како негов наследник.[16] Под влијание на жена му, започнал да ги запира командантот Стефан и магистрантот Теоктистос[13] и да ја префрли моќта, се обидел да го ослепи Михаил на 1 октомври 811 година. Ова дело било поттикнато од дејствата на Стефан.[17] Имало и популарно озборување дека Ставрикиј планирал да го укина Царството и да ја основа како република.[18] Поддржувачите на Михаил, кои сега ги вклучувале Стефан и Теоктистос, како и патријархот Никифор I, кој бил запознаен со плановите на Ставрикиј да го предаде престолот на Теофано,[19] го приморале царот да абдицира на 2 октомври.[20] Пред да биде испратен од дворецот бил посетен од неговата сестра Прокопија, шурата Михаил и патријархот, сите ги оправдувале неговите дејства со фактот за тешките повреди, додека Ставрикиј ги прекорил сите, особено патријархот.[21] Ставрикиј се повлекол во манастир[22] каде починал од раните на 11 јануари 812 година.[23] Михаил Рангабе станал цар како Михаил I.[24] ИзвориОсновни извори
Споредни извори
Наводи
Надворешни врски
|
|||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
