Фердинанд I (Австрија)

Фердинанд I и V
Портрет од Едуард Едлингер (1843)
Цар на Австрија Крал на Бохемија Крал на Унгарија
На престол	2 март 1835 – 2 декември 1848
Крунисување	28 септември 1830, Пресбург 7 септември 1836, Прага
Претходник	Франц I
Наследник	Франц Јосиф I
Лидер на Президиалмахтот во Австрија
На позиција	2 Март 1835 – 12 Јули 1848
Претходник	Франц I
Наследник	Франц Јосиф I
Роден(а)	19 април 1793(1793-04-19) Виена, Австрија[1]
Починал(а)	29 јуни 1875(1875-06-29) (возр. 82) Прага, Австроунгарија[1]
Почивалиште	Царската крипта во Виена
Сопружник	Марија Ана од Савоја  (в. 1831)
Полно име германски: Ferdinand Karl Leopold Joseph Franz Marcelin македонски: Фердинанд Карл Леополд Јозеф Франц Марселин
Династија	Хабсбург-Лотаринги
Татко	Франц II
Мајка	Марија Тереза од Неапол и Сицилија
Вероисповед	Римокатоличка црква
Потпис

Фердинанд I (германски: Ferdinand I.; 19 април 1793 - 29 јуни 1875) бил Австриски цар од март 1835 година до неговото абдицирање во декември 1848 година. Тој исто така бил крал на Унгарија, Хрватска и Бохемија (како Фердинанд V), крал на Ломбардија-Венеција и носител на многу други помали титули. Поради неговиот цврст, пасивен, но добронамерен карактер, бил наречен Добриот (германски: Der Gütige) или Добронамерниот (чешки: Ferdinand Dobrotivý, полски: Ferdynand Dobrotliwy).^[2]

Како најстар син на царот Франц I, го наследил на престолот по смртта на неговиот татко на 2 март 1835 година. По револуциите од 1848 година, Фердинанд абдицирал на 2 декември 1848 година. Него го наследил неговиот внук Франц Јосиф. По абдицирањето, живеел во палатата Храдчани во Прага, до неговата смрт во 1875 година.^[3]

Фердинанд се оженил со Марија Ана од Савоја, шестото дете на Виктор Емануел I од Сардинија. Тие немале деца.

Фердинанд е најстар син на Франц II, царот на Светото Римско Царство и Марија Тереза од Неапол и Сицилија. Веројатно како резултат на генетската блискост на неговите родители (тие биле двојни први братучеди), Фердинанд страдал од хидроцефалија, невролошки проблеми, како и епилепсија, и имал говорна мана.

Фердинанд се прикажува како малоумен и неспособен да владее. Сепак, иако имал епилепсија, доследно водел читлив дневник, па дури се вели и дека бил прониклив и духовит. Покрај тоа успеал да совлада пет странски јазици и научил да свири пијано. Сепак, бил во лоша здравствена состојба и честите напади на епилепсија (дваесет напади на ден) сериозно ја ограничиле неговата способност ефикасно да владее. Иако не бил прогласен за неспособен, неговиот татко, пред да умре, оставил тестамент во кој побарал за време на владеењето Фердинанд сите аспекти на внатрешната политика да се консултира со Регентскиот совет (вујко му надвојводата Луј, Коловрат и принцот Метерних, австрискиот Министер за надворешни работи).

Кога Фердинанд се оженил со принцезата Марија Ана од Савоја, дворскиот лекар сметал дека е малку веројатно дека бракот ќе успее.^[4] Најзапаметен е по заповедта до својот готвач: кога му рекле дека не може да му направат кнедли од кајсии (Marillenknödel) затоа што немало кајсии во тоа годишно време, тој рекол „Јас сум царот и сакам кнедли!“ (германски: Ich bin der Kaiser und ich will Knödel!).^[5][6]

Кога револуционерите од 1848 година се упатиле кон палатата, се претпоставува дека побарал објаснување од Метерних. Кога Метерних му одговорил дека започнале револуција, Фердинанд наводно рекол „Но, дозволено ли им е? (Виенски германски: Ja, dürfen's denn des?) Принцот Феликс од Шварценберг го убедил да абдицира во корист на неговиот внук Франц Јосиф (следен во редот за престолот бил помладиот брат на Фердинанд, Франц Карл, но и него го убедиле да се откаже од правата на наследување во корист на неговиот син) кој останал на австрискиот престол во следните шеесет и осум години.

Фердинанд ги запишал настаните во својот дневник: „Аферата заврши така што новиот цар клекна пред својот стар цар и Господ, односно мене, и побара благослов, кој му го дадов, ги ставив двете раце на неговата глава и го направив знакот на светиот крст... потоа го прегрнав и го бакнав нашиот нов господар, а потоа отидовме во нашата соба. Потоа јас и мојата драга сопруга ја слушнавме светата миса... После тоа јас и мојата драга сопруга ги спакувавме куферите“.

Фердинанд бил последниот крал на Бохемија кој бил крунисан како таков. Поради неговите симпатии кон Бохемија (каде што го поминал остатокот од својот живот во Прашкиот замок) го добил чешкиот прекар „Фердинанд Добриот“ (Ferdinand Dobrotivý).

Фердинанд бил и последниот владетел кој бил крунисан со железната круна на Ломбардија во својство на крал на Ломбардија-Венеција .

Тој е погребан во гробот број 62 во Царската крипта во Виена.

Ги користел титулите:^[7]

Неговото Царско и Апостолско Величество Фердинанд Први, по Милост Божја

• Цар на Австрија, крал на Унгарија, Бохемија, петти со ова име, крал на Ломбардија и Венеција, крал на Далмација, Хрватска, Славонија, Галиција, Лодомерија и Илирија;
• Крал на Ерусалим итн.
• Надвојвода од Австрија
• Голем војвода од Тоскана и Краков [од 1846 година];
• Војвода од Лорен, Салцбург, Штаерска, Корушка и Крањска, Горна и Долна Шлезија, Модена, Парма, Пјаченца и Гуастала, Аушвиц и Затор, Тешен, Фриули, Рагуза и Зара ;
• Голем кнез на Трансилванија;
• Маркграв од Моравија;
• Кнежен гроф од Хабсбург, Кибург, Тирол, Горица и Градишка ;
• Принц од Трент и Бриксен ;
• Маркграв од Горна и Долна Лужица и Истра, гроф од Хоенемс, Фелдкирх, Брегенц, Зоненберг итн.
• Господар на Трст, Катаро и словенската марка.

• Карло II од Шпанија (1661-1700)

п р у Владетели на Чешка Пшемисловци ~ 870–1198 (кнезови) Борживој I Спитихњев I Вратислав I Вацлав I Болеслав I Болеслав II Болеслав III Владивој Болеслав I Храбриот1 Јаромир Олджих Бретислав I Спитихњев II Вратислав II (I)2 Конрад I Бретислав II Боривој II Сватоплук Владислав I Собеслав I Владислав II (I)2 Беджих Собеслав II Конрад II Вацлав II Отокар I Бретислав III Владислав III 1198–1306 (кралеви) Отокар I Вацлав I Отокар II Вацлав II Вацлав III Нединастички 1306–1310 Хајнрих Корушки Рудолф I Луксембурговци 1310–1437 Јован Луксембуршки Карло IV (I) Вацлав IV Жугмунд Хабсбурговци 1437–1457 Алберт меѓувластие Ладислав Посмртниот Нединастички 1457–1471 Георги Подјебрадски Матеја Корвин3 Јагелонци 1471–1526 Владислав II Јагелонски Лудвиг Јагелонски Хабсбурговци 1526–1780 Фердинанд I Максимилијан Рудолф II Матеја Фердинанд II Фридрих I4 Фердинанд III Леополд I Јосиф I Карло II Карло Алберт (II)3, 5 Марија Терезија Лоренска династија 1780–1918 Јосиф II Леополд II Франц I (II) Фердинанд V Франц Јосиф Карло I (III) 1 Кнез на Полска од династијата Пјастовци 2 Во текот на владеењето добил ненаследна кралска титула 3 Противкрал 4 Изборен кнез на Пфалц од династијата Вителсбаховци 5 Изборен кнез на Баварија од династијата Вителсбаховци