ဟာလဝါ
ဟာလဝါ (အင်္ဂလိပ်: Halwa; အာရပ်: حلوى) သည် အိန္ဒိယတိုက်ခွဲ၊ အလယ်အလတ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသများတွင် ရေပန်းစားသော ရိုးရာမုန့်ချိုတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဆူးဂျီ (ဂျုံမှုန့်)၊ အခွံမာသီးများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ သစ်သီးများ သို့မဟုတ် ပဲမျိုးစုံတို့ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော စေးကပ်ချိုမြသော မုန့်တစ်မျိုးဖြစ်သည်[၁]။ ဟာလဝါသည် အိန္ဒိယရိုးရာပွဲတော်များ၊ မင်္ဂလာဆောင်များ၊ ဘာသာရေးအခမ်းအနားများနှင့် မိသားစုအခါသမယများတွင် မရှိမဖြစ်အစားအစာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ထူးခြားသောအရသာနှင့် ပြုလုပ်နည်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် လူကြိုက်များလျက်ရှိသည်။ သမိုင်းကြောင်းဟာလဝါ၏အစသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသများမှ စတင်ခဲ့ပြီး၊ အာရဗီဘာသာစကားတွင် "ချိုမြသောအရာ" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော "حلوى" (ဟလ်ဝါ) ဟူသောစကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆရသည်။ အလယ်ခေတ်ကာလတွင် အာရဗီခရီးသွားများနှင့် ကုန်သည်များမှတစ်ဆင့် အိန္ဒိယတိုက်ခွဲသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ ဒေသခံယဉ်ကျေးမှုများနှင့် ရောစပ်ကာ အိန္ဒိယဟာလဝါအဖြစ် ပြောင်းလဲဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်[၂]။ အိန္ဒိယတွင် ဟာလဝါသည် ဒေသအလိုက် ကွဲပြားသော ပါဝင်ပစ္စည်းများနှင့် ပြုလုပ်နည်းများဖြင့် ပြောင်းလဲလာခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ ဂျုံမှုန့်ဟာလဝါ၊ မုန်လာဥဟာလဝါ (Gajar ka Halwa)၊ ခေါက်ဆွဲဟာလဝါ (Sheera)၊ နှင့် အခွံမာသီးဟာလဝါများအထိ အမျိုးအစားပေါင်းများစွာ ရှိလာသည်[၁]။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟာလဝါသည် အိန္ဒိယလူမျိုးများနှင့် မွတ်စလင်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများတွင် ပိုမိုတွေ့ရှိရပြီး၊ အထူးသဖြင့် ဒီဝါလီပွဲတော်၊ ရမ်ဇာန်နှင့် အခြားဘာသာရေးအခမ်းအနားများတွင် ချိုမြသောအစားအစာအဖြစ် ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ မြန်မာ့ရိုးရာအချိုပွဲများဖြစ်သော ဆီမွှေးမုန့်နှင့် ဆင်တူမှုရှိသော်လည်း၊ ဟာလဝါသည် ၎င်း၏ထူးခြားသော ပြုလုပ်နည်းနှင့် အရသာကြောင့် သီးခြားခွဲခြားထားသည်။ ပြုလုပ်နည်းနှင့် ပါဝင်ပစ္စည်းများဟာလဝါပြုလုပ်ရာတွင် အဓိကပါဝင်ပစ္စည်းများအဖြစ် အောက်ပါတို့ ပါဝင်လေ့ရှိသည်။
အခြေခံပြုလုပ်နည်းမှာ အောက်ပါအဆင့်များပါဝင်သည်။
ဒေသအလိုက် ဟာလဝါအမျိုးအစားများတွင် မုန်လာဥဟာလဝါ (Gajar ka Halwa)၊ ခေါက်ဆွဲဟာလဝါ (Sheera)၊ နှင့် ခြံထွက်သစ်သီးဟာလဝါများ (ဥပမာ- သလဲသီးဟာလဝါ) ပါဝင်သည်[၄]။ ယဉ်ကျေးမှုအရေးပါမှုဟာလဝါသည် အိန္ဒိယယဉ်ကျေးမှုတွင် အထူးအရေးပါသော အစားအစာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် မင်္ဂလာရှိသောအရာတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ အိန္ဒိယရိုးရာအရ အသစ်စတင်မှုများ (ဥပမာ- အိမ်သစ်ဝင်ပွဲ၊ မွေးနေ့၊ မင်္ဂလာဆောင်) တွင် ချိုမြသောအစားအစာများ စားသုံးခြင်းသည် ကံကောင်းခြင်းနှင့် သာယာဝပြောခြင်းကို ဖိတ်ခေါ်သည်ဟု ယုံကြည်သည်[၃]။ အိန္ဒိယတွင် ဟာလဝါသည် အောက်ပါပွဲတော်များနှင့် အခါသမယများတွင် အဓိကပါဝင်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟာလဝါသည် အိန္ဒိယယဉ်ကျေးမှုလွှမ်းမိုးမှုရှိသော ဒေသများ (ဥပမာ- ရန်ကုန်၊ မန္တလေး) တွင် ပိုမိုတွေ့ရှိရပြီး၊ အိန္ဒိယစားသောက်ဆိုင်များနှင့် ဘာသာရေးပွဲလမ်းသဘင်များတွင် ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ဒေသအလိုက် ကွဲပြားမှုများဟာလဝါသည် ဒေသအလိုက် ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် တွေ့ရှိရသည်။ အချို့သော ထင်ရှားသောအမျိုးအစားများမှာ-
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အိန္ဒိယစတိုင် ဆူးဂျီဟာလဝါနှင့် မုန်လာဥဟာလဝါတို့သည် ပိုမိုရေပန်းစားပြီး၊ ဒေသခံအရသာများနှင့် ရောစပ်ကာ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ဟာလဝါအခမ်းအနား (အိန္ဒိယဘတ်ဂျက်)အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနတွင် နှစ်စဉ်ကျင်းပသော "ဟာလဝါအခမ်းအနား" (Halwa Ceremony) သည် ဟာလဝါ၏ ယဉ်ကျေးမှုအရေးပါမှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။ ဤအခမ်းအနားသည် နိုင်ငံ၏ဘတ်ဂျက်စာရွက်စာတမ်းများ ပုံနှိပ်ခြင်းမပြုမီ ကျင်းပလေ့ရှိပြီး၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးမှ ဟာလဝါကို မွှေပေးကာ ဝန်ထမ်းများအား ဖြန့်ဝေပေးသည်။ ၎င်းသည် ဘတ်ဂျက်ပြင်ဆင်မှု၏ နောက်ဆုံးအဆင့်ကို အမှတ်အသားပြုပြီး၊ လျှို့ဝှက်ထိန်းသိမ်းမှုကာလ ("lock-in period") ကို စတင်သည်[၇]။ ဤအခမ်းအနားသည် အိန္ဒိယရိုးရာတွင် ချိုမြသောအစားအစာများဖြင့် အသစ်စတင်မှုများကို ဂုဏ်ပြုသည့် ဓလေ့ကို ထင်ဟပ်စေပြီး၊ ဘတ်ဂျက်ပြင်ဆင်ရေးအဖွဲ့၏ ကြိုးပမ်းမှုကို ဂုဏ်ပြုရာရောက်သည်[၈]။ ကျန်းမာရေးနှင့် အာဟာရဓာတ်ဟာလဝါသည် သကြားနှင့် ထောပတ်ပါဝင်မှုများသောကြောင့် စွမ်းအင်ဓာတ်မြင့်မားသော အစားအစာဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ သင်္ဘောသီးဟာလဝါလို အချို့အမျိုးအစားများသည် သကြားထည့်ရန်မလိုအပ်ဘဲ သဘာဝချိုမြမှုရှိသည့်အတွက် ကျန်းမာရေးနှင့် ပိုမိုညီညွတ်သည်[၆]။ ထို့ပြင်၊ အခွံမာသီးများနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များပါဝင်သော ဟာလဝါများသည် အာဟာရဓာတ်များဖြည့်တင်းပေးနိုင်သည်။ ဥပမာ- မုန်လာဥဟာလဝါတွင် ဗီတာမင် A နှင့် အမျှင်ဓာတ်များ ပါဝင်ပြီး၊ သင်္ဘောသီးဟာလဝါတွင် ပိုတက်စီယမ်နှင့် သံဓာတ်များ ပါဝင်သည်[၂]။ စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ခေတ်မီပြောင်းလဲမှုများဟာလဝါပြုလုပ်ရာတွင် အချိန်ကုန်လူပင်ပန်းမှုများရှိပြီး၊ အထူးသဖြင့် ရိုးရာနည်းအတိုင်း ချက်ပြုတ်ရာတွင် အဆက်မပြတ်မွှေပေးရန် လိုအပ်သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် လူများသည် အဆင်ပြေသော အသင့်စားဟာလဝါများကို စူပါမားကတ်များတွင် ဝယ်ယူလေ့ရှိပြီး၊ ကုမ္ပဏီများဖြစ်သည့် Haldiram's ကဲ့သို့သော အမှတ်တံဆိပ်များသည် ဟာလဝါများကို ထုပ်ပိုးရောင်းချလျက်ရှိသည်[၅]။ ထို့ပြင်၊ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော ဟာလဝါများကို ပြုလုပ်ရန် ခေတ်မီလူများက သကြားအစား ပျားရည် သို့မဟုတ် သဘာဝအချိုဓာတ်များကို အသုံးပြုလာကြသည်[၉]။ သက်သတ်လွတ်စားသူများအတွက် ထောပတ်အစား ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီများကို အသုံးပြုပြီး ပြုလုပ်သော ဟာလဝါများလည်း ရေပန်းစားလာသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေပန်းစားမှုဟာလဝါသည် အိန္ဒိယတိုက်ခွဲသာမက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အိန္ဒိယလူမျိုးများနေထိုင်ရာ နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ယူကေ၊ အမေရိက၊ ကနေဒါ၊ နှင့် ဩစတြေးလျတို့တွင်လည်း ရေပန်းစားသည်။ အိန္ဒိယစားသောက်ဆိုင်များနှင့် အချိုပွဲဆိုင်များတွင် ဟာလဝါသည် မီနူးထဲတွင် ထင်ရှားသောနေရာယူထားပြီး၊ နိုင်ငံတကာစူပါမားကတ်များတွင် အဆင်ပြေသော ထုပ်ပိုးထားသော ဟာလဝါများကို ဝယ်ယူရရှိနိုင်သည်[၅]။ ထို့ပြင်၊ ဟာလဝါသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံများတွင် အာရဗီဟာလဝါပုံစံဖြင့် တွေ့ရှိရပြီး၊ ထိုဒေသများတွင် နှမ်းစေ့များနှင့် ပြုလုပ်ထားသော ဟာလဝါများ (ဥပမာ- Tahini Halwa) ကို စားသုံးလေ့ရှိသည်။ ကိုးကား
|
||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
