အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက်
ဗုဒ္ဓဘာသာ
သမိုင်း ဗုဒ္ဓဝင် ဂေါတမဗုဒ္ဓ သင်္ဂါယနာများ
ဓမ္မ\ ဝိနယ သစ္စာလေးပါး ခန္ဓာငါးပါး အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ သုညတ ကံ သံသရာ ၃၁-ဘုံ
ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများ တိပိဋက ပိဋကတ် သုံးပုံ ဝိနည်းပိဋကတ် သုတ်ပိဋကတ် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်
ကျင့်စဉ်များ ရတနာသုံးပါး ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ သီတင်းသီလ ငါးပါးသီလ ရှစ်ပါးသီလ ကိုးပါးသီလ ပါရမီ သမထ ဝိပဿနာ သတိပဋ္ဌာန် ဓုတင် ကမ္မဋ္ဌာန်း ဒုက္ကရစရိယာ
နိဗ္ဗာန် ပုထုဇဉ် ကိုရင် ရဟန်း သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဧတဒဂ် ဘုရား
Traditions ထေရဝါဒ မဟာယာန တန္တရ တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ
နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကမ္ဘောဒီးယား ကိုရီးယား ဂျပန် တရုတ် တိဗက် ထိုင်း ထိုင်ဝမ် ဗီယက်နမ် ဘူတန် မြန်မာ မွန်ဂိုးလီးယား ရုရှား လာအို သီရိလင်္ကာ အိန္ဒိယ
ရှု ပြော ပြင်

အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ ဆိုသည်မှာ "အနုပဒ" (တစ်ခုချင်းစီ အစဉ်အတိုင်း လိုက်၍) + "ဓမ္မ" (တရားသဘောများ) + "ဝိပဿနာ" (အထူးရှုမြင်ခြင်း) ဟူသော စကားလုံးများ ပေါင်းစပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ-

• (က) အစဉ်အတိုင်း သမာပတ်တို့ကို ရှုမှတ်သုံးသပ်ခြင်း။
• (ခ) ဝိပဿနာ၏ ဖြစ်ရာ (ထိုထိုသမာပတ်စိတ်၌ အကျုံးဝင်သော) တရားတို့ကို သမာပတ်အားဖြင့်၎င်း၊ ဈာန်အင်္ဂါအားဖြင့်၎င်း အစဉ်အတိုင်း ရှုမှတ်သုံးသပ်ခြင်း။
• (ဂ) ဖဿ၊ ဝေဒနာ စသော နာမ်တရားတို့ကို တစ်လုံးချင်းစီ ခွဲခြား သရုပ်ထုတ်၍ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ ရှုမှတ်သုံးသပ်ခြင်း။
• (ဃ) အဆင့်ဆင့်သော သမာပတ်နှင့် ထိုသမာပတ်တို့၌ ပါဝင်သော ဝိတက် စသည့် တရားတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရှုမှတ်သုံးသပ်ခြင်း။^[၁]

အချုပ်အားဖြင့် ဆိုသော်၊ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ ဟူသည် ရုပ်တရားဖြစ်စေ၊ နာမ်တရားဖြစ်စေ၊ ထိုတရားတို့၏ အစုအဝေး (ကလာပ်) အတွင်း၌ ပါဝင်သော ပရမတ် တရားကိုယ် တစ်လုံးစီ၊ တစ်ခုချင်းစီ၏ ဖြစ်မှု (ဥပါဒ်)၊ တည်မှု (ဌီ)၊ ပျက်မှု (ဘင်) တို့ကို ၎င်းတို့၏ ပင်ကိုယ်သဘောလက္ခဏာ (သရူပ) နှင့်တကွ ထင်ရှားအောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားရှုမြင်ပြီး၊ ထိုမှတစ်ဆင့် အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ ဟု လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်သော နည်းဖြစ်ပါသည်။

အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ: တရားတို့ကို တစ်လုံးချင်း၊ တစ်ခုချင်း အသေးစိတ် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ၍ ရှုမှတ်သည်။

ကလာပသမ္မသနဝိပဿနာ: တရားတို့ကို အစုအပေါင်းအားဖြင့် (ကလာပ = အစု) ခြုံငုံ၍ ရှုမှတ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် -

• "ဖြစ်သမျှ ချုပ်သဘောရှိ၏" ဟု သင်္ခါရတရားအားလုံးကို ခြုံငုံရှုခြင်း။
• ရုပ်တစ်စု၊ နာမ်တစ်စု ဟု နှစ်စုခွဲ၍ ရှုခြင်း။
• ခန္ဓာ ၅ ပါး၊ အာယတန ၁၂ ပါး၊ ဓာတ် ၁၈ ပါး၊ ဣန္ဒြေ ၂၂ ပါး၊ သစ္စာ ၂ ပါး (ဒုက္ခ၊ သမုဒယ)၊ အာရုံ ၆ ပါး၊ "ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌမတ္တံ" စသည်ဖြင့် အုပ်စုများခွဲ၍ ရှုခြင်း။

အနုပဒသုတ် (မဇ္ဈိမနိကာယ်၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ) တွင် ဘုရားရှင်သည် ပညာအရာ၌ ဧတဒဂ်ရတော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး၏ ပညာကြီးမြတ်ပုံကို ထုတ်ဖော်ပြသရန် ဤကျင့်စဉ်ကို ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် (၁၅) ရက်ပတ်လုံး ဤအနုပဒဓမ္မဝိပဿနာကို ရှုပွားတော်မူခဲ့သည်။

• ဈာန်သမာပတ်များကို အစဉ်အတိုင်း ရှုပွားခြင်း: အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် ပထမဈာန်မှစ၍ အာကိဉ္စညာယတနဈာန် (သတ္တမမြောက်သမာပတ်) တိုင်အောင် တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ဝင်စားတော်မူသည်။
• ဈာန်နာမ်တရားများကို အနုပဒနည်းဖြင့် ရှုပွားခြင်း: ဈာန်တစ်ခုစီမှ ထသောအခါ၊ ထိုဈာန်၌ ပါဝင်သော စိတ်၊ စေတသိက် နာမ်တရားများ (ဥပမာ - ပထမဈာန်၌ ဝိတက်၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂ္ဂတာ၊ ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ စေတနာ၊ စိတ်၊ ဆန္ဒ၊ အဓိမောက္ခ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ ဥပေက္ခာ၊ မနသိကာရ ဟူသော ၁၆ ပါး (သို့မဟုတ် ဈာန်အင်္ဂါအလိုက် ၃၄ ပါးစသည်) ကို တစ်လုံးချင်းစီ ခွဲခြား၍ ၎င်းတို့၏ ဖြစ်မှု (ဥပါဒ်)၊ တည်မှု (ဌီ)၊ ချုပ်မှု (ဘင်) ကို ထင်ရှားအောင် (ဝိဒိတာ) ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား သိမြင်တော်မူသည်။
• ဝိပဿနာဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်ပုံ: "ဤတရားတို့သည် ယခင်က မရှိဘဲ ယခုမှ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးလျှင် ချုပ်ပျောက်သွားကုန်၏" (အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ၊ ဟုတွာ ပဋိဝေန္တိ) ဟု အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ လက္ခဏာဖြင့် ရှုမြင်သုံးသပ်သည်။
• နေဝသညာနာသညာယတနဈာန် (အဋ္ဌမသမာပတ်): ဤအလွန်သိမ်မွေ့သော သမာပတ်ကို ရှုသောအခါ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် နာမ်တရားများကို တစ်လုံးချင်း အနုပဒနည်းဖြင့် မရှုနိုင်တော့ဘဲ၊ ကလာပသမ္မသနဝိပဿနာ နည်းဖြင့် (အစုအပေါင်းအားဖြင့် ခြုံငုံ၍) ရှုပွားတော်မူသည်။ (ဤသမာပတ်ကို အနုပဒနည်းဖြင့် ဘုရားရှင်တို့သာ ရှုပွားနိုင်သည်ဟု အဋ္ဌကထာက ဆိုသည်။)

အလွန်လျင်မြန်စွာ ဖြစ်ပျက်နေသော နာမ်တရားများကို တစ်လုံးချင်းစီ၏ ဖြစ်-တည်-ပျက်ကို မည်သို့ ထင်ရှားစွာ သိမြင်နိုင်ပါသနည်းဟူသော မေးခွန်းအတွက် အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့က အောက်ပါအတိုင်း ရှင်းလင်းထားပါသည်-

အရေးကြီးသော အချက်နှစ်ချက်:

၁။ ရှုသောဉာဏ် (စိတ်) နှင့် အရှုခံတရား (စိတ်၊ စေတသိက်) သည် တစ်ခုတည်း မဟုတ်။ (စိတ်တစ်လုံးသည် မိမိကိုယ်ကို မိမိ မသိနိုင်။)

၂။ စိတ်တစ်ခဏအတွင်း၌ စိတ်နှစ်ခု သို့မဟုတ် ဖဿနှစ်ခု စသည်ဖြင့် ပြိုင်တူ မဖြစ်နိုင်။ တစ်ခုစီသာ ဖြစ်သည်။

အဖြေ - ဝတ္ထု နှင့် အာရုံ ကို ကြိုတင် သိမ်းဆည်းထားခြင်း (ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ပရိဂ္ဂဟိတတာယ):

အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် ဈာန်နာမ်တရားများကို အနုပဒနည်းဖြင့် မရှုမီ၊ ထိုဈာန်နာမ်တရားတို့၏ မှီရာဝတ္ထု (ဥပမာ - ဟဒယဝတ္ထုရုပ် သို့မဟုတ် မနောဒွါရ) နှင့် အာရုံ (ဥပမာ - ကသိုဏ်းနိမိတ်) တို့ကို ရှေးဦးစွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်နိုင်စွာ ပိုင်းခြား သိမ်းဆည်းထားပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

ဤသို့ မှီရာဝတ္ထုနှင့် အာရုံတည်းဟူသော အခိုင်အမာ အမှတ်အသားကို အခြေခံ၍ ထိုဝတ္ထုနှင့် အာရုံကို အကြောင်းပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာသော နာမ်တရားတို့၏ ဖြစ်-တည်-ပျက်ကို ဆင်ခြင်သောအခါ ဉာဏ်၌ ထင်ရှားစွာ ပေါ်လွင်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ အလွန်လျင်မြန်သော နာမ်တရားများကို ပိုင်းခြား သိမြင်နိုင်သည့် အဓိကသော့ချက် ဖြစ်သည်။

ဤသုတ္တန်သည် ကျင့်ကြံအားထုတ်မှု ပြင်းထန်သော ပညာရှိ သာဝကကြီးများသည် နာမ်တရားများကို တစ်လုံးချင်းစီ၏ ဖြစ်-တည်-ပျက် အထိ အသေးစိတ်ကျကျ ဝိပဿနာ ရှုပွားနိုင်ကြောင်း သက်သေပြနေပါသည်။

နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အနုပဒနည်းဖြင့် ရှုပွားရာတွင် မှီရာဝတ္ထုရုပ်နှင့် အာရုံကို ရှေးဦးစွာ ပိုင်နိုင်စွာ သိမ်းဆည်းထားရန် အလွန်အရေးကြီးကြောင်း ဤကျင့်စဉ်က လမ်းညွှန်ပြသနေပါသည်။

အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာသည် ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို တစ်လုံးချင်းစီ၊ တစ်ခုချင်းစီ၏ ဖြစ်မှု၊ တည်မှု၊ ပျက်မှု အထိ အသေးစိတ်ကျကျ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ ရှုပွားသော နက်နဲသိမ်မွေ့သည့် ဝိပဿနာ ရှုနည်းတစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ကျင့်စဉ်အတိုင်း နာမ်တရားတို့ကို ဤသို့ ရှုပွားနိုင်ရန် မှီရာဝတ္ထုရုပ်နှင့် အာရုံကို ပိုင်နိုင်စွာ သိမ်းဆည်းထားခြင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသော အခြေခံဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ဤနည်းလမ်းသည် နာမ်တရားတို့၏ အရှိသဘောကို ထွင်းဖောက် သိမြင်စေပြီး၊ နက်ရှိုင်းသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် လွတ်မြောက်မှုသို့ ဦးတည်နိုင်သော ရှေးဟောင်း ကျင့်စဉ်ကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။^[၂]

• အနုပဒသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်