Муса Җәлил һәйкәле (Санкт-Петербург)

Һәйкәл
Муса Җәлилгә һәйкәл
Муса Җәлилгә һәйкәл ачу. 2011
Урын	Санкт-Петербург, Васильевский утравы районы, Гаванская урамы, 18
Сынчы	Әхнәф Зиякаев, Ян Нейман[d] архитектор Г. К. Челбогашев
Төзелеш датасы	2011 ел
Материал	бронза, гранит

Муса Җәлилгә һәйкәл Санкт-Петербург шәһәрендә Василеостров районында урнашкан.
Һәйкәл — Татарстан хөкүмәтенең Санкт-Петербург каласына бүләге.

2011 елның 19 маенда Санкт-Петербург шәһәренең Васильевский утравы районында, Гаванская урамы белән Урта проспект кисешкән чаттагы скверда ачылган.

Муса Җәлил Бөек Ватан сугышы елларында Ленинград фронтында һәм Волхов фронтында (1941-1942) өлкән сәяси җитәкче хәрби дәрәҗәсендә көрәшкән, «Отвага» фронт газетасында хәрби хәбәрче булып торган. Волхов фронтында Любань операциясе вакытында (1942, июнь) алман фашистларына әсир төшкән.

Һәйкәл янында елга ике тапкыр — Муса Җәлилнең туган (15 февраль) һәм җәзалап үтерелгән (20 август) көннәрендә искә алу митинглары һәм чәчәк салу мәрасимнәре үтә.

Ачылу тантанасында Татарстан президенты Рөстәм Миңнеханов, Санкт-Петербург вице-губернаторы Алла Манилова, Җәлилнең оныгы Лилиан Наврозашвили, ТР мәдәният министры Айрат Сибагатуллин, ТР фән һәм мәгариф министры Альберт Гыйльметдинов катнаша.

Һәйкәл гранит аслыкка утыртылган Муса Җәлилнең бронза бюстыннан гыйбарәт.
Постаментның алдына русча язылган:

Великому сыну татарского народа, защитнику Ленинграда, поэту-воину, антифашисту Мусе Джалилю

Аслыкның як-ягына русча һәм татарча язылган:

Я жить хочу, чтоб Родине отдать

Последний сердца движущий толчок,
Чтоб я и умирая мог сказать,
Что умираю за отчизну-мать

Не страшась кровопролитной битвы,
Мы пойдем, как буря, напролом.
Пусть кому-то быть из нас убитым,
Никому из нас не быть рабом!

Мин яшәргә телим бирер өчен
Илгә соңгы йөрек тибешен.
Үлгәндә дә әйтә алсам иде,
Үлдем, диеп, туган ил өчен.

Түзә алмабыз, кара кан да коярбыз -
Басарбыз, киртәләргә бирмәбез юл:
Теләсәләр асарлар, без үләрбез,
Ләкин һичбер вакытта булмабыз кол.

• Габдулла Тукай һәйкәле (Санкт-Петербург)

1. Дань уважения татарскому народу. «Республика Татарстан», 2011 ел, 20 май (№ 101).

• Памятник Мусе Джалилю
• В Санкт-Петербурге открыт памятник татарскому поэту Мусе Джалилю

к·б·ү Муса Җәлил
Урыннар	• Мостафа  • «Хөсәения»  • Ксения гимназиясе  • Горький урамы, 17  • Ершов урамы, 2/1  • «Татарстан» гәҗите мөхәрририяте бинасы  • Матбугат йорты  • Татар опера студиясе  • Мәскәү хәрби-сәяси училищесы  • Моабит төрмәсе  • Плетцензее төрмәсе
Басмалар	• Кызыл йолдыз  • Кечкенә иптәшләр  • Октябрь баласы  • «Кызыл Татарстан»  • Коммунист  • Отвага
Әсәрләр	• Хат ташучы  • Илдар  • Алтынчәч  • Моабит дәфтәре
Даирәсе	Төхфәт Ченәкәй (остазы, дусты)  • Хәдичә Җәлил (сеңлесе)  • Рауза Хисмәтуллина (язылышмаган хатыны)  • Альберт Җәлилов (улы)  • Зәкия Садыйкова (язылышмаган хатыны)  • Люция Җәлилова (кызы)  • Әминә Җәлилова (хатыны)  • Чулпан Җәлилова (кызы)  • Маһинур Фәйзуллина (биограф)  • Лилиан Наврозашвили (оныгы) Берлинда: Җәлилчеләр  • Гани Госман Моабит дәфтәре: Нигъмәт Терегулов  • Андре Тиммерманс  • Габбас Шарипов  • Касыйм Миршан  • Гази Кашшаф  • Юрий Корольков  • Рафаэль Мостафин  • Леон Небенцаль
Хәтер	Урамнар (Казан  • Чаллы  • Минзәлә  • Бөгелмә  • Белорет  • Ишембай  • Алабуга  • Күмертау  • Стәрлетамак  • Учалы)  • Һәйкәлләр (Казан (1960)  • Казан (1966)  • Чаллы  • Түбән Кама  • Мәскәү (2008)  • Мәскәү (2012)  • Санкт-Петербург  • Тосно  • Үләнкүл  • Чиләбе  • Ырынбур  • Мостафа  • Әсәкәй  • Екатеринбург  • Серов  • Күкчәтау  • Үскәмән • Якутск  • Симәй  • Барда  • Курган  • Бишкәк  • Минзәлә  • Маляевка  • Әстерхан  • Җәлил  • Бәгәрәктамак)  • Музейлар ( Казан  • Минзәлә  • Мостафа  • Карадуган  • Җәлил  • ) Башкалар ( бистә  • театр  • опера  • көллият  • премия)