Генерал-губернатарства (Расійская імперыя)

Генерал-губернатарства — адзінка адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу ў Расійскай імперыі ў 1775—1917. Генерал-губернатарства ўключала ў сябе адну або некалькі (зазвычай тры) памежныя губерні ці абласцей. Масква і Санкт-Пецярбург з губернямі складалі асобныя генерал-губернатарствы.

Генерал-губернатарствам кіраваў генерал-губернатар — ваенна-адміністрацыйны кіраўнік края. Ён кантраляваў дзейнасць губернатараў падведамасных яму губерняў і абласцей, аднак наўпрост не ўдзельнічаў у іх кіраванні, у адрозненне ад генерал-губернатараў Москвы і Санкт-Пецярбургу, дзе генерал-губернатар, прызначаны на пасаду самім імператарам, непасрэдна кіраваў падпарадкаванымі губернямі.

У 1914 р. існавалі 9 генерал-губернатарстваў:

• Санкт-Пецярбургскае генерал-губернатарства, якое тэрытарыяльна супадала з Санкт-Пецярбургскай губерняй;
• Маскоўскае генерал-губернатарства, якое тэрытарыяльна супадала з Маскоўскай губерняй;
• Азоўскае генерал-губернатарства (скасавана ў 1711 годзе)
• Беларускае генерал-губернатарства (скасавана ў 1856 годзе), у складзе
  • Віцебскай,
  • Калужскай,
  • Мінскай,
  • Магілёўскай і
  • Смаленскай губерняў;
• Варшаўскае генерал-губернатарства ў складзе
  • Варшаўскай,
  • Калішскай,
  • Кялецкай,
  • Ломжынскай,
  • Люблінскай,
  • Петракоўскай,
  • Плоцкай,
  • Радамскай,
  • Сядлецкай і
  • Сувалкаўскай губерняў;
• Уладзівастоцкае ваеннае губернатарства (скасавана ў 1880 годзе), у складзе
  • горад Уладзівасток,
  • Паўвостраў Мураўёва-Амурскага і
  • Востраў Рускі;
• Усходне-Сібірскае генерал-губернатарства (скасавана ў 1884 годзе), у складзе
  • Енісейскай;
  • Іркуцкай губерняў;
  • Прыморскай і
  • Якуцкай абласцей;
• Галіцкае генерал-губернатарства (скасавана ў 1915 годзе), у складзе
  • Львоўскай;
  • Перамышльскай;
  • Цярнопальскай і
  • Чарнавіцкай губерняў;
• Заходне-Сібірскае генерал-губернатарства (скасавана ў 1882 годзе), у складзе
  • Табольскай,
  • Томскай губерняў і
  • Омскай вобласці;
• Іркуцкае генерал-губернатарства ў складзе
  • Енісейскай (г. Краснаярск),
  • Іркуцкай губерняў, а таксама
  • Забайкальскай (г. Чыта) і
  • Якуцкай абласцей;
• Кіеўскае генерал-губернатарства ў складзе
  • Валынская губерня (г. Жытомір),
  • Кіеўская губерня і
  • Падольская губерня (г. Каменец-Падольскі) губерні;
• Прыамурскае генерал-губернатарства з цэнтрам ва Уладзівастоку (у 1884—1888 у Хабараўску) ў складзе
  • Амурскай (г. Благавешчанск),
  • Камчацкай (г. Петрапаўлаўск),
  • Прыморскай (г. Хабараўск) і
  • Сахалінскай (г. Аляксандраўск) абласцей;
• Стэпавае генерал-губернатарства з цэнтрам у Омску ў складзе
  • Акмалінскай (г. Омск) і
  • Сяміпалацінскай абласцей;
• Туркестанскае генерал-губернатарства з цэнтрам у Ташкенце ў складзе
  • Закаспійскай (г. Асхабад),
  • Самаркандскай,
  • Сямірэчанскай (г. Верны, Казахстан),
  • Сыр-Дар'інскай (г. Ташкент) і
  • Ферганскай (г. Скобелеў, Узбекістан) абласцей;
• Фінляндскае генерал-губернатарства з цэнтрам у Гельсінгфорсе, кіраванае паводле законаў Вялікага княства Фінляндскага, у складзе
  • Аба-Б'ерненбаргскай (г. Аба),
  • Вазаскай (г. Мікалайстат),
  • Выбаргскай,
  • Куапіяскай,
  • Нюландскай (г. Гельсінгфорс),
  • Санкт-Міхельскай (г. Сан-Міхель),
  • Тавастгускай (г. Тавастгус) і
  • Улеабаргскай (г. Улеабарг) губерняў.

Каўказскае намесніцтва з'яўлялася асобнай адміністрацыйнай адзінкай у складзе шасці губерняў, пяці абласцей і двух акругаў:

• Бакінская губерня,
• Елізаветпальская губерня (г. Елізаветпаль, Азербайджан),
• Кутаіская губерня,
• Тыфліская губерня,
• Чарнаморская губерня (г. Новарасійск),
• Эрыванская губерня (г. Эрывань, Арменія),
• Батумская вобласць,
• Дагестанская вобласць (г. Тэмір-Хан-Шура),
• Карская вобласць,
• Кубанская вобласць (г. Екацярынадар),
• Тэрская вобласць (г. Уладзікаўказ),
• Закатальская акруга і
• Сухумская акруга.

• Борис Межуев. Генерал-губернаторство в системе местного управления России Архівавана 10 сакавіка 2016. Copyright © 2007 «Русский архипелаг».