Герхард Домак

Герхард Домак
Герхард Домак
	ням.: Gerhard Domagk
Дата нараджэння	30 кастрычніка 1895[…]
Месца нараджэння	Łagów[d], Гміна Лагаў, Любушскае ваяводства, Свебадзінскі павет, Любушскае ваяводства, Польшча;
Дата смерці	24 красавіка 1964[…] (68 гадоў)
Месца смерці	Кёнігсфельд-ім-Шварцвальд[d], раён Шварцвальд-Бар[d], адміністрацыйная акруга Фрайбург, Бадэн-Вюртэмберг, ФРГ;
Месца пахавання	Lauheide Forest Cemetery[d];
Грамадзянства	Германія;
Род дзейнасці	біяхімік, урач, выкладчык універсітэта, патолагаанатам, хімік
Навуковая сфера	паталогія
Месца працы	Вестфальскі ўніверсітэт імя Вільгельма; Грайфсвальдскі ўніверсітэт;
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	Універсітэт імя Хрысціяна Альбрэхта;
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Леапальдзіна; Акадэмія навук і мастацтваў Паўночнага Рэйна-Вестфаліі[d]; Каралеўская Акадэмія медыцынскіх навук Каталоніі[d];
Узнагароды	прэмія Пауля Эрліха і Людвіга Дармштэтэра[d] (1956) Прэмія Арансана[d] (1940) медаль Эміля Фішэра[d] (1937) прэмія Фрэзеніуса[d] (1937) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (23 красавіка 1959) Cameron Prize of the University of Edinburgh[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Герхард Ёханэс Паўль Домак (30 кастрычніка 1895, Лагуў, Германская імперыя, — 24 красавіка 1964, Бургберг, ФРГ) — нямецкі патолаг і бактэрыёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне за 1939 год з фармулёўкай «за адкрыццё антыбактэрыяльнага эфекту прантазілу»^[5].

Біяграфія

Герхард Домак нарадзіўся ў Лагуве (Брандэнбург) у сям’і дырэктара школы. Да 14 гадоў ён хадзіў у школу горада Зомерфельд (цяпер Любска). У кільскім універсітэце ён навучаўся на медыцынскім кірунку, але з пачаткам вайны пайшоў служыць добраахвотнікам. У снежні 1914 года ён быў паранены і служыў да канца вайны ў якасці ваеннага медыка. Пасля вайны скончыў навучанне і працаваў у Грайфсвальдскім універсітэце, дзе вывучаў інфекцыйныя захворванні, выкліканыя бактэрыямі. У 1925 годзе ён услед за сваім навуковым кіраўніком Вальтэрам Гросам перайшоў у Вестфальскі ўніверсітэт імя Вільгельма, дзе атрымаў годнасць прафесара. Таксама ён атрымаў пасаду ў лабараторыі Bayer у Вупертале. У тым жа годзе ён ажаніўся з Гертрудай Штрубе — у гэтым шлюбе нарадзілася тры сыны і дачка.

Домак быў прызначаны на пасаду дырэктара Інстытута паталогіі і бактэрыялогіі кампаніі Bayer, дзе працягнуў даследаванні Джозэфа Клярэра і Фрытца Міцша, заснаваныя на працах Паўля Эрліха аб выкарыстанні фарбавальнікаў (асноўнага прадукту кампаніі IG Farben) у якасці хіміятэрапеўтычнага прэпарата. Ён выявіў, што сульфаніламід прантазіл з’яўляецца эфектыўным сродкам супраць стрэптакока; з дапамогай яго ён у тым ліку вылечыў сваю дачку, прадухіліўшы ампутацыю яе рукі.

У 1939 годзе Герхард Домак атрымаў Нобелеўскую прэмію па фізіялогіі і медыцыне з фармулёўкай «за адкрыццё антыбактэрыяльнага эфекту прантазілу». Аднак улады трэцяга рэйха вымусілі яго адмовіцца ад прэміі, і гестапа змясціла яго пад арышт на тыдзень^[6]^[7].

Сульфанаміды сталі рэвалюцыйным сродкам свайго часу, аднак пазней ім на замену прыйшоў эфектыўнейшы пеніцылін з меншай колькасцю выяўленых пабочных эфектаў (сульфанаміды могуць служыць прычынай нырачнакаменнай хваробы і выклікаць змены ў касцявым мозгу). Даследаванні Домака прывялі да распрацоўкі лекаў супраць туберкулёзу тыясемікарбазону і ізаніазіду, з дапамогай якіх удалося ўтаймаваць эпідэмію сухотаў у Еўропе пасля Другой сусветнай вайны.

Пасля вайны, у 1947 годзе, Домак усё ж атрымаў Нобелеўскую прэмію, але без грашовай часткі, бо тэрмін выплаты да таго часу мінуў.

Ён змяніў вобласць сваіх даследаванняў, заняўшыся вывучэннем туберкулёзу і прымяненнем хіміятэрапіі для лячэння анкалагічных захворванняў. Домак памёр у мястэчку Бургберг каля Кенігсфельда ў 1964 годзе.

Зноскі

↑ ^а ^б Gerhard Domagk // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Gerhard Domagk // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Домагк Герхард // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ Домагк Герхард // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1939 (англ.). Nobel Foundation. Архівавана з першакрыніцы 28 лютага 2012. Праверана 12 кастрычніка 2009.(англ.) . Nobel Foundation. з першакрыніцы 28 лютага 2012. Праверана 12 кастрычніка 2009.
↑ Thomas Hager. The Saga of a Sulfa Drug Pioneer (англ.). The Demon Under the Microscope (2006) ISBN 1400082137. National Public Radio (23 декабря 2006). Архівавана з першакрыніцы 28 лютага 2012. Праверана 13 кастрычніка 2009.(англ.) . The Demon Under the Microscope (2006) ISBN 1400082137. National Public Radio (23 декабря 2006). з першакрыніцы 28 лютага 2012. Праверана 13 кастрычніка 2009.
↑ Nobel Laureates Facts (англ.). Nobel Foundation. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 13 кастрычніка 2009.(англ.) . Nobel Foundation. з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 13 кастрычніка 2009.