Емяльян Іванавіч Пугачоў

Емяльян Іванавіч Пугачоў
руск.: Емельян Иванович Пугачёв
Імя пры нараджэнні	Емельян Иванович Пугачёв
Род дзейнасці	рэвалюцыянер, ваенны, палітык
Дата нараджэння	1742(1742)
Месца нараджэння	Пугачоўская, Варонежская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	10 (21) студзеня 1775(1775-01-21)
Месца смерці	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя[1]
Грамадзянства	Расійская імперыя
Веравызнанне	праваслаўе
Жонка	Ustinya Kuznetsova[d] і Sofia Pugacheva[d]
Прыналежнасць	Расійская імперыя
Бітвы/войны	Паўстанне Пугачова Q24937582? Q24937541? Сямігадовая вайна Руска-турэцкая вайна Battle of Tsaritsyn[d] Battle of Kazan[d] Battle of Yuzeyeva[d] Q4337464? Battle of Tatichtchevo[d] Battle of Solenikova[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Емялья́н Іва́навіч Пугачо́ў (руск.: Емелья́н Ива́нович Пугачёв; каля 1742 — 21 студзеня 1775) — данскі казак, кіраўнік сялянскага паўстання 1773—1775 гадоў. Прэтэндэнт на расійскі трон у час праўлення Кацярыны II, выдаваў сябе за законнага цара Пятра III.

Емяльян Іванавіч Пугачоў нарадзіўся каля 1742 года ў станіцы Зімавейскай-на-Доне Данской Вобласці (цяпер станіца Пугачоўская, Валгаградская вобласць).

Данскі казак, харунжы (1770). Удзельнік Сямігадовай (1756—1763) і руска-турэцкай (1768—1774) войнаў. У 1771 годзе ўцёк ад ваеннай службы на раку Церак, там быў выбраны станічным атаманам.

У лютым 1772 года арыштаваны, уцёк да старавераў у Ветку на Гомельшчыне, у лістападзе — на рацэ Яік (цяпер Урал), дзе агітаваў казакаў пайсці на вольныя землі за раку Кубань. Арыштаваны, засуджаны на катаргу.

У маі 1773 года ўцёк з казанскага астрога на Яік, дзе паводле дамоўленасці з групай казакоў абвясціў сябе імператарам Пятром III (верасень 1773 года). Выступаў з утапічнай ідэяй «справядлівага» казацка-сялянскага царства. У час сялянскай вайны непісьменны Пугачоў паказаў вялікія арганізатарскія і ваенныя здольнасці. Жорстка распраўляўся з дваранамі і ўсімі, хто не прызнаваў яго імператарам.

Пасля канчатковага паражэння ад урадавых войск Пугачоў 19 верасня 1774 года быў схоплены групай сваіх прыбліжаных і неўзабаве выдадзены ўладам. Пакараны смерцю (чвартаваны) ў Маскве.

• Пугачоў Емяльян Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 116. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Буганов В. И. Пугачев. М., 1984.