Мацвей Генрыхавіч Манізер

Мацвей Генрыхавіч Манізер
Дата нараджэння	5 (17) сакавіка 1891
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[1]
Дата смерці	20 снежня 1966(1966-12-20)[2][3][…] (75 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР[1]
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Бацька	Генрых Мацвеевіч Манізер[d]
Жонка	Lina Valerianovna Bleze-Manizer[d] і Алена Аляксандраўна Янсан-Манізер[d]
Дзеці	Гуга Мацвеевіч Манізер[d]
Род дзейнасці	мастак, скульптар
Месца працы	Маскоўскі дзяржаўны акадэмічны мастацкі інстытут імя В. І. Сурыкава[d] Інстытут жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя І. Я. Рэпіна Расійскі дзяржаўны мастацка-прамысловы ўніверсітэт імя С. Р. Строганава[d]
Жанр	манументальная скульптура
Вучоба	Санкт-Пецярбургская дзяржаўная мастацка-прамысловая акадэмія імя А. Л. Штыгліца (1909) Рысавальная школа Імператарскага таварыства заахвочвання мастацтваў[d] (1911) Вышэйшае мастацкае вучылішча пры Імператарскай Акадэміі мастацтваў[d] (1916)
Мастацкі кірунак	сацыялістычны рэалізм
Уплыў на	Фуад Абдурахманаў, Q24025726? і Q112586356?
Партыя	КПСС
Член у	Саюз мастакоў СССР Асацыяцыя мастакоў рэвалюцыйнай Расіі[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мацве́й Ге́нрыхавіч Ма́нізер (руск.: Матвей Генрихович Манизер; 17 сакавіка 1891, Санкт-Пецярбург — 20 снежня 1966) — расійскі скульптар. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларускай ССР (1933). Народны мастак СССР (1958). Акадэмік АМ СССР (1947). Віцэ-прэзідэнт АМ СССР (1947—1966). Лаўрэат трох Сталінскіх прэмій (1941, 1943, 1950).

Мацвей Манізер стварыў шэраг твораў, якія сталі класікай сацыялістычнага рэалізму.

Мацвей Манізер нарадзіўся 5 (17 сакавіка) 1891 года ў Санкт-Пецярбургу ў сям’і вядомага мастака Генрыха Манізера. Брат Генрыха Манізера.

У 1908—1909 гадах вучыўся ў Цэнтральным вучылішчы тэхнічнага малявання Штыгліца, у 1909—1911 гадах у Рысавальнай школе Таварыства заахвочвання мастацтваў, у 1911—1916 гадах — у Вышэйшым мастацкім вучылішчы пры Імператарскай Акадэміі мастацтваў. Выхаванец В. А. Бяклемішава, пад наглядам якога ствараў скульптуры на біблейскія і міфалагічныя тэмы^[4].

3 1926 года член Асацыяцыі мастакоў рэвалюцыйнай Расіі. Выкладаў у Ленінградскай Акадэміі мастацтваў (1921—1929, 1935—1941, 1945—1947), маскоўскіх інстытуце прыкладнога і дэкаратыўнага мастацтва (з 1946) і мастацкім інстытуце (з 1952).

У 1937—1941 гадах старшыня праўлення ЛА СМ РСФСР. З 1941 года жыў у Маскве. Член УКП(б) з 1941 года. 3 1947 года правадзейны член і віцэ-прэзідэнт АМ СССР.

Мацвей Генрыхавіч Манізер памёр 20 снежня 1966 года. Пахаваны на Новадзявочых могілках (участак № 6).

Працаваў пераважна ў галіне манументальнай бронзавай скульптуры. Зазнаў уплыў позняга акадэмізму^[5]. Стварыў шэраг помнікаў манументальнай скульптуры, у тым ліку:

• Т. Р. Шаўчэнку ў Харкаве (1935) і Кіеве (1938), а таксама ў Каніве (1939) на магіле паэта,
• В. Валадарскаму на праспекце Абухаўскай Абароны ў Санкт-Пецярбургу,
• «Ахвярам 9 студзеня 1905 года» на могілках Памяці ахвяр 9-га студзеня (былых Праабражэнскіх праваслаўных),
• Д. І. Мендзялееву ў двары Тэхналагічнага інстытута на Маскоўскім праспекце,
• У. І. Леніну ў Петразаводску (арх. Ільін Л. А.),
• У. І. Леніну (1925);
• В. І. Чапаеву ў Самары (1932), аўтарская копія якога (1933) пастаўлена ў Санкт-Пецярбургу;
• У. І. Леніну перад Домам урада ў Мінску (1933),
• У. І. Леніну і В. У. Куйбышаву (1938) у Самары,
• С. М. Кіраву ў г. Кіраўску, Мурманская вобласць (1938),
• У. І. Леніну ва Ульянаўску (1940),
• статуя «Зоя Касмадзям’янская» ў Траццякоўскай галерэі (1942),
• І. П. Паўлаву ў Разані (1949);
• І. У. Мічурыну ў Мічурынску (1950)^[5];
• У. І. Леніну ў Маскве ў стадыёна «Лужнікі» (1960, копія помніка ва Ульянаўску);
• У. І. Леніну ў Яшкар-Але (1966);
• барэльеф Пушкіна на месцы яго апошняй дуэлі,
• барэльеф «Рабочы» на будынку Пятроўскага пасажа ў Маскве^[6].

Да ліку найбольш вядомых прац Манізера адносіцца скульптура «Дыскабол», гісторыя якой узыходзіць, па ўспамінах аўтара, да серыі прац «на фізкультурныя тэмы», выкананай у 1926 годзе сумесна з А. А. Янсан-Манізер і Т. С. Кірпічнікавай:

«Гэтыя параўнальна невялікія рэчы пасля атрымалі распаўсюджанне ў бронзавых і цынкавых адліўках завода „Чырвоны Выбаржац“, прызначаных для прызаў. Адна з гэтых фігурак, патрапіўшы ў Харкаў, паслужыла нагодай для заказу вялікай фігуры „Дыскабол“, якую я выканаў у 1927 годзе. Бронзавыя адліўкі яе знаходзяцца ў Харкаве і ў Парках Культуры і Адпачынку ў Ленінградзе і ў Маскве»

— М. Г. Манизер^[7]

У 1940-я гады скульптарам была выканана статуя А. С. Пушкіна для новага будынка вакзала ў горадзе Пушкін (станцыя Дзіцячае сяло).

Выканаў статуі і скульптурнай групы для станцый маскоўскага метрапалітэна «Плошча Рэвалюцыі» (1936—1939) і «Ізмайлаўскі парк» (1944)^[5] Маскоўскага метрапалітэна. Найбольш вядомая станцыя «Плошча Рэвалюцыі», дзе ў нізкіх вуглах арачных праходаў размешчаны вялікія фігуры з атрыбутамі розных родаў дзейнасці — пагранічнік з сабакам, птушніца з курыцай, малады рабочы з шасцярэнькай і г.д. У 1943 годзе перадаў прысуджаную яму Сталінскую прэмію сумай 100 000 рублёў у Фонд абароны.

Сярод твораў таксама партрэтаў і інш. Аўтар кнігі «Скульптар пра сваю работу» (т. 1—2, 1940—1952)^[5].

У шлюбе са скульптурам Аленай Аляксандраўнай Янсан^[ru] (1890—1971) меў сына Гуга^[ru] (1927—2016), які стаў мастаком.

• Манізер Мацвей Генрыхавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
• Ермонская В. В. М. Г. Манізер. М., 1961.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мацвей Генрыхавіч Манізер
• Манізер Мацвей Генрыхавіч. Біяграфія і творчасць мастака на Artonline.ru Архівавана 28 ліпеня 2011.
• Энцыклапедыя «Кругосвет»