Сетча

Вёска Сетча Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Пухавіцкі Сельсавет Дукорскі Каардынаты 53°32′57″ пн. ш. 27°57′19″ у. д.HGЯO Насельніцтва ▼112 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1713 Паштовыя індэксы 222821 Аўтамабільны код 5 Сетча на карце Беларусі ±

Сетча на Вікісховішчы

Се́тча^[1] (трансліт.: Sietča, руск.: Сетча; раней таксама Се́дча) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Дукорскага сельсавета.

Месціцца за 18 км на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 3 км ад чыгуначнага прыпынку Новае Сяло на лініі Мінск—Асіповічы.

У другой палове XVIII стагоддзя вёска ў Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, адносілася да маёнтка Цытва.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ігуменскім павеце Мінскай губерні. Уласнасць Янішэўскіх.

У сярэдзіне XIX стагоддзя была царква. У 1858 годзе былі аднайменныя вёска і фальварак, уласнасць Л. Янішэўскага. Пасля 1861 года ў Цітвянскай воласці Ігуменскага павета.

У другой палове XIX стагоддзя краязнаўца Аляксандр Ельскі апісваў Седчу (Сетчу) як вёску паблізу ракі Цітаўкі (цяпер канал каля вёскі), мясцовыя сяляне ў той час займаліся не толькі земляробствам, але і вырабам колаў^[2]. У 1885 годзе адкрыта школа граматы, у якой у 1890 годзе вучылася 16 хлопчыкаў. Паводле перапісу 1897 года дзейнічалі прыпісная царква і хлебазапасны магазін.

У час рэвалюцыі 1905—1907 гадоў, увесну 1907 года адбылося сялянскае хваляванне. Арганізатарам выступлення быў Ілья Кудзелька. 2 траўня ў маёнтак прыбыў атрад коннай паліцыі. Адбылася сутычка паміж сялянамі і паліцэйскімі, якія прымянілі агнястрэльную зброю, паранілі (аднаго з іх смяротна) 6 удзельнікаў хвалявання. Некалькі чалавек было арыштавана. У хваляваннях удзельнічала 500 сялян^[3].

У 1910 годзе адкрыта народнае вучылішча.

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. Вучылішча пераўтворана ў працоўную школу 1-й ступені, у якой на 1922 год было каля 100 вучня, працавалі 2 настаўнікі. У 1933 годзе праведзена прымусовая калектывізацыя, створаны калгас «Сетча», была кузня.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да 4 ліпеня 1944 года вёска пад акупацыяй Германіі.

Да 28 мая 2013 года вёска ўваходзіла ў склад Дрычынскага сельсавета^[4].

• 1800 год — 52 двары, 389 жыхароў
• 1897 год — 113 двароў, 712 жыхароў
• 1917 год — 143 двары, 754 жыхары
• 1960 год — 202 жыхары
• 2002 год — 92 двары, 158 жыхароў
• 2009 год — 125 жыхароў
• 2019 год — 112 жыхароў^[5]

У 1958 годзе была адкрыта Сятчанская сельская бібліятэка.

• Брацкая магіла савецкіх вайскоўцаў, якія загінулі ў Другую сусветную вайну.

• Сетча // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 4 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 180. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
• Памяць: Пухавіцкі раён: Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.
• Jelski A. Siedcza // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom X: Rukszenice — Sochaczew (польск.). — Warszawa, 1889. — S. 496.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сетча