Даларна

Даларна Dalarna
Знаме
Земја	Шведска
Крај	Свеаланд
Округ	Даларна Јевлеборг Јемтланд Вермланд
Површина
• Вкупна	29,086 км2 (11,230 ми2)
Население (2009)[1]
• Вкупно	276,505
• Густина	9,5/км2 (25/ми2)
Народ
• Наречје	даларнско
Култура
• Цвет	ѕвонче
• Животно	був
• Птица	—
• Риба	пиор
Час. појас	CET (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+2)

Даларна (швед. Dalarna^ⓘ) или Далекарлија — историска покраина (landskap) во средна Шведска.

Се граничи со покраините Херједален, Хелсингланд, Јестрикланд, Вестманланд и Вермланд. На запад се граничи со Норвешка.

Името на покраината значи „долини“. Ова е популарно летно одредиште за жителите од југот поради добриот риболов, убавите кампови и густите шуми. Побогатите имаат викендички. Лете во селата и градовите се одржуваат разни слави и фестивали со народни игри. Покраината има богата историја и свои зачувани обичаи и наречје. Во историјата жителите на Даларна биле познати по вековниот стремеж за независност.^[2]

Покраините во Шведска немаат административна улога, туку постојат само како културно-историски целини. Во случајот на покраината Даларна, управните граници на округот Даларна се речиси исти како покраинските, освен дел од северизападниот дел на Хамра (Орша Финмарк), која влегува во состав на округот Јевлеборг.

Во средината на покраината се наоѓа езерото Силјан. Поважни реки се Вестердалелвен и Естердалелвен, кои се влеваат во поголемата река Далелвен.

Низ севердниот дел од покраината се протега дел од Скандинавските Планини. Пределите се планински и имаат многу леднички езера. Јужниот дел е рамничарски и има неколку рудника. Најзастапен метал е бакарот.

Највисока точка е планината Стурветешогна (1204 м), а најниската точка (55 м) се наоѓа во југоисточниот дел.

Даларна ги опфаќа следниве градови:

• Авеста
• Борленге
• Лудвика
• Сетер
• Фалун
• Хедемура

• Внасбру
• Елвдален
• Идре
• Лександ
• Малунг
• Мура
• Орша
• Ретвик
• Селен
• Телберг

• Тефсингдален
• Фернебофјерден
• Фулуфјелет (национален парк)
• Хамра

Покраината Даларна била дел од крајот Свеаланд пред обединувањето на Шведска (XI век).

Во покраината започнале три значајни буни:

• Во 1434, предводени од Енгелбрект Енгелбректсон, рударите се дигнале на бунт против угнетувачите во служба на кралот Ерик Померански.
• Во 1519–1523 Густав I Васа меѓу рударите ги стекнува своите најверни приврзаници во буната против Калмарскиот сојуз под водство на данскиот крал Кристијан II.^[2]
• Во 1743 се кренала Даларнската буна против политичката група „Шапки“ - последна важна селанска буна во Шведска.

Даларна има богата и карактеристична народна култура со својствена музика, живопис и ракотворби. Тука рунското писмо се задржало најдолго од сите места во Шведска - сè до XIX век.^[3]

Познат симбол на покраината е „далскиот коњ“ (Dalahäst) кој е изделкан од дрво, а потоа се бои и украсува. Поднебјето е особено погодно за одгледување на коњи бидејќи почвата е богата со калциум.

Помеѓу Селен и Мура, секоја година се одржува скијачката трка „Васалопет“ (Vasaloppet = „Васина трка“), која е најдолгата светот (90 км). Трката се одржува во чест на бегството на Густав Ериксон (подоцна крал Густав I Васа) од данската војска во 1520.

Рударското подрачје Стура Копаберг („Голема Бакарна Планина“) во Фалун е прогласено за светско наследство на УНЕСКО.

• Густаф де Лавал - изумител
• Карл Ларсон - сликар
• Андерс Цорн - сликар

• „Даларна“ - Нордиска семејна книга (шведски)
•  Оваа статија вклучува текст од објавено дело кое сега е јавна сопственост: Chisholm, Hugh, уред. (1911). Encyclopædia Britannica (11. изд.). Cambridge University Press. Отсутно или празно |title= (help)

• Даларна - туристички портал (шведски) (англиски)

„Даларна“ на Ризницата ?

п р у Краишта и покраини во Шведска Јеталанд Блекинге Бохуслен Вестерјетланд Готланд Далсланд Еланд Естерјетланд Сканија Смоланд Халанд Свеаланд Вермланд Вестманланд Даларна Нерке Седерманланд Упланд Норланд Вестерботен Јемтланд Јестрикланд Лапонија Меделпад Норботен Онгерманланд Хелсингланд Херједален

60°52′N 14°44′E / 60.867°N 14.733°E / 60.867; 14.733