Докозахексаеноинска киселина

Докозахексаеноинска киселина

Претпочитано име по МСЧПХ: (4Z,7Z,10Z,13Z,16Z,19Z)-Docosa-4,7,10,13,16,19-hexaenoic acid
Други називи Цервонска киселина ДХК
Назнаки
CAS-бр.	6217-54-5 Ок
ChEBI	CHEBI:28125 Ок
ChEMBL	ChEMBL367149 Ок
ChemSpider	393183 Ок
InChI InChI=1S/C22H32O2/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22(23)24/h3-4,6-7,9-10,12-13,15-16,18-19H,2,5,8,11,14,17,20-21H2,1H3,(H,23,24)/b4-3-,7-6-,10-9-,13-12-,16-15-,19-18- Ок Клуч: MBMBGCFOFBJSGT-KUBAVDMBSA-N Ок InChI=1/C22H32O2/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22(23)24/h3-4,6-7,9-10,12-13,15-16,18-19H,2,5,8,11,14,17,20-21H2,1H3,(H,23,24)/b4-3-,7-6-,10-9-,13-12-,16-15-,19-18- Клуч: MBMBGCFOFBJSGT-KUBAVDMBBZ
IUPHAR/BPS	1051
3Д-модел (Jmol)	Слика
PubChem	445580
SMILES O=C(O)CC\C=C/C/C=C\C\C=C/C\C=C/C\C=C/C\C=C/CC
UNII	ZAD9OKH9JC Ок
Својства
Хемиска формула
Моларна маса	0 g mol−1
Густина	0.943 g/cm3
Точка на топење
Точка на вриење
Дополнителни податоци
Ок(што е ова?)  (провери) Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Докозахексаеноинска киселина (ДХК) е омега-3 масна киселина; примарна структурна компонента на човечкиот мозок, церебралниот кортекс, кожата и мрежницата. Во физиолошката литература, го носи името 22:6(n-3). Може да се добие од алфа-линоленска киселина или директно од мајчино млеко, мрсни риби, рибино масло или масло од алги.^[1]

ДХК е карбоксилна киселина со ланец од 22 јаглеродни атоми (докоса- на старогрчки значи 22) и шест (хекса) двојни врски (ен);^[2] првата двојна (незаситена) врска се наоѓа на третиот јаглероден атом од омега крајот.^[3] Позната е и како е цервонска киселина (од латинскиот збор cerebrum за „мозок“).

Присуството на докозахексаеноинската киселина кај рибите и повеќеклеточните организми е поради тоа што тие се хранат со фотосинтетички и хетеротрофни микроалги, а ја има во поголеми количини во организмите кои се повисоко во синџирот на исхрана. ДХК за комерцијални цели може да се екстрактира од некои видови микроалги.^[4]

Кај организмите кои не јадат алги кои содржат ДХК, ниту пак се хранат со животни кои содржат ДХК, присуството на ДХК се должи на внатрешното производство на алфа-линоленска киселина - пократка омега-3 масна киселина произведувана од растенија (а ја има и кај животински производи кои се хранат со вакви растенија).^[5] ДХК во мајчиното млеко е важна за развој на новороденчето.^[6] Жените произведуваат 15% ДХК од мажите.^[7]

ДХК е најзастапена масна киселина во фосфолипидите на мозокот и мрежницата на окото. Постојано се прават испитувања за потенцијалната улога и придобивки на ДХК во лечењето на различни болести,^[8] претежно насочени на нејзиниот механизам кај Алцхајмеровата болест ^[9] и кардиоваскуларните заболувања.^[10]

ДХК е најзастапена омега-3 масна киселина во мозокот и мрежницата.^[11] ДХК сочинува 40% од полинезаситените масни киселини во мозокот и 60% во мрежницата. Педесет проценти од клеточната мембрана на невроните е составена од ДХК.^[12]

Фосфатидилсеринот – кој содржи големи количини на ДХК – има улоги во нервната сигнализација и синтезата на невротрансмитерите^[11] а недостатокот на ДХК е поврзан со намалување на когнитивниот способност.^[11][13] Нивото на ДХК во мозочното ткиво е намалено кај луѓе со изразена депресија.^[14][15]

Луѓето ДХК ја внесуваат со исхраната или може во мали количини да се претвора од еикосапентаеноичната киселина (ЕПА) преку докозапентаеноинската киселина (ДПА) како посредник.^[5][16]

Кај организми како микроалги, мов и габи, биосинтезата на ДХК се случува со серија реакции на заситување и издолжување, катализирани со низно дејство на ензими.

Иако се вршени со методолошки недоследности, има убедливи докази од анализи и опити вршени врз животни кои ја покажуваат корисноста на омега-3 киселините за кардиоваскуларното здравје.^[17] Се тврди дека ДХК е најкорисна затоа што навлегува во миокардот, и поради нејзиното силно антиинфламаторно дејство и нејзиниот метаболизам за невропротектините и резолвините (кои директно придонесуваат за срцевата функција).^[18]

Храната богата со омега-3 масни киселини може да им се препорача на жените кои сакаат да забременат или дојат.^[19]

Како главна структурна компонента на централниот нервен систем на цицачите, ДХК е најзастапена омега-3 масна киселина во мозокот и мрежницата.^[20] Функционирањето на мозокот и мрежницата зависат од внесувањето на ДХК преку исхраната за да поддржат разни својства на клеточната мембрана и клеточната сигнализација, а најмногу за сивата материја и ретиналните фоторецептори мрежницата, кои имаат многу мембрани.^[21][22]

Истражувањата покажаа дека ДХК нема придонесува значајно во подобрувањето на визуелното поле кај лица со ретинитис пигментоза (тунелски вид).^[23]

Во 100 г. варен лосос има 500-1500 мг. ДХК и 300-1000 мг. ЕПА.^[24] Други видови на морска храна богати со ДХК се кавијарот (3400 мг. на 100 грама), сарделите (1292 мг. во 100 грама), скушата (1195 мг. во 100 грама), и варената харинга (1105 мг. во 100 грама).^[24] Мозоците од цицачи исто така се добар директен извор. Говедскиот мозок, на пример, содржи приближно 855 мг. ДХК во 100 грама.^[25]

ДХК е често користена како додаток во исхраната. На почетокот се користеше првенствено како исхрана за доенчиња.^[26]

Одредени ДХК производи се вегетаријански - извлечени од алги и на пазарот се продаваат како алтернатива за рибиното масло кое содржи ДХК и други омега-3 киселини (како ЕПА). И рибиното масло и ДХК се без мирис и без вкус откако ќе се преработат како додаток во храната.^[27]

Вегетаријанската храна обично содржи ограничени количини на ДХК, а пак веганската обично не содржи ДХК.^[28] Додатоците базирани на алги го зголемуваат нивото на ДХК.^[29]

Рибиното масло се продава во капсули кои содржат мешавина од омега-3 масни киселини, вклучувајќи ги ЕПА и ДХК. Оксидираното рибино масло во капсули може да содржи пониски нивоа на ЕПА и ДХК.^[30][31] Светлината, изложеноста на кислород и топлината придонесуваат за оксидација на суплементите од рибино масло.^[30][31] Со купувањето на квалитетен производ што се чувал на ладно на место, а потоа со негово чување во фрижидер се минимизира оксидацијата.^[32]

Изобилството на ДХК во морската храна се претпоставува дека помогнало во развојот на големиот мозок,^[33] но други истражувачи тврдат дека и копнената храна исто така може да ја обезбеди потребната ДХК.^[34]