Словенски јазици

Словенските јазици — една од најголемите групи на индоевропски јазици. Најмногу се зборуваат во Европа, но исто така и во Северна Азија, односно во азискиот дел од територијата на Руската Федерација.

Словенските јазици се делат на неколку главни групи:

• прасловенски јазик
  • источнословенски јазици
    • староруски јазик (рус(ь)(с)кыи) †
      • белоруски јазик (беларуская)
      • русински јазик (русинська)
      • руски јазик (русский)
      • украински јазик (украї́нська)
  • јужнословенски јазици
    • источна група
      • старословенски јазик (́ ́, ) †
      • бугарски јазик (български)
      • македонски јазик
    • западна група
      • босански јазик (bosanski)
      • словенечки јазик (slovenščina)
      • српски јазик (српски/ srpski)
      • хрватски јазик (hrvatski)
      • црногорски јазик (црногорски/ crnogorski)
  • западнословенски јазици
    • лехитска група
      • полапски јазик (slüvensťĕ) †
      • полски јазик (polski)
      • поморски јазици
        • кашупски јазик (kaszëbsczi)
        • словински јазик (słowińskô) †
    • лужичка група
      • горно лужички јазик (hornjoserbsce)
      • долно лужички јазик (dolnoserbski)
    • чешко-словачка група
      • словачки јазик (slovenčina)
      • чешки јазик (čeština)

Симбол:

† - мртви јазици, вештачки зачувани во црквата или познати на науката по текстови.

Акцентот во словенските јазици може многу да варира помеѓу различните јазици, па дури и меѓу дијалектите во еден јазик. Секој словенски јазик има свој уникатен акцент кој може значително да влијае на изговорот и значењето на зборовите.

Во источнословенските јазици акцентот е слободен и може да се најде на било кој слог од зборот. Ист е случајот и со јужнословенските јазици, со исклучок на македонскиот каде акцентот е определен и секогаш се паѓа на третиот слог од крајот на зборот. Во западнословенските јазици акцентот е исто така определен, и се паѓа на вториот слог од крајот на зборот (во полскиот јазик) и на првиот слог од зборот (во чешкиот и словачкиот јазик).

Многу азбуки биле користени едно или друго време за пишување на словенските јазици. Најчесто користени се глаголицата, кирилицата и латиницата; спорадично биле користени и грчката, арапската, па дури и хебрејската азбука.

Приближната дистрибуција по локација и период е приближно следнава:^[2]

• Глаголица – Моравија (9 век); Македонија (9 – 11 век); Бугарија (9 – 12 век); Хрватска (10 – 16 век), потоа во црковна употреба до 19 век, и спорадично во 20 век; Словенија (15 – 16 век); Бохемија и Полска (14 – 16 век);
• Кирилица – Бугарија (9 век – денес); целиот источнословенски простор (Русија, Украина, Белорусија), Македонија, Србија, Босна и Црна Гора (10 век – денес);
• Латиница – западнословенската област (10 век – денес); Хрватска и Словенија (10 век – денес); Србија (но секогаш споредна на кирилицата), исто така Босна, истиот период; Белорусија и дел од Украина (16 – 20 век);
• Грчка азбука – Македонија, особено во егејскиот дел (15 – 19 век);
• Арабица – Белорусија (16 – 18 век); Босна (15 – 20 век);
• Хебрејска азбука – Белорусија (16 – 18 век).

Општо земено, отсекогаш постоела тесна корелација помеѓу азбуката и религијата, иако не секогаш таа морала да биде причинско-последична.

• Šipka, Danko; Browne, Wayles, уред. (2024). The Cambridge Handbook of Slavic Linguistics. Cambridge University Press. ISBN 9781108967907.
• Comrie, Bernard; Corbett, Greville, уред. (2003). The Slavonic Languages. Taylor & Francis. ISBN 9781136861376.