ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းတရား
အဘိဓမ္မာတရားတော်အရ ရုပ်တရားများကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သော အဓိက အကြောင်းတရား (သမုဋ္ဌာန) (၄) ပါး ရှိပါသည်-
ရုပ် (၂၈) ပါးနှင့် ၎င်းတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းများရုပ်တရား (၂၈) ပါးသည် ဤအကြောင်းတရား (၄) ပါးမှ ဖြစ်ပေါ်လာကြရာ၊ အချို့ရုပ်များသည် အကြောင်းတစ်ပါးတည်းကြောင့်သာ ဖြစ်ပြီး၊ အချို့မှာ အကြောင်းများစွာကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါသည်- ကံကြောင့်သာ ဖြစ်သောရုပ် (၉) ပါး:
စိတ်ကြောင့်သာ ဖြစ်သောရုပ် (၂) ပါး:
စိတ်ကြောင့် သို့မဟုတ် ဥတုကြောင့် ဖြစ်သောရုပ် (၁) ပါး:
စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သောရုပ် (၃) ပါး:
အကြောင်း (၄) ပါးလုံးကြောင့် ဖြစ်နိုင်သောရုပ် (၁၁) ပါး:
လက္ခဏာရုပ် (၂) ပါးဇရတာရုပ် (ရုပ်၏ ရင့်ရော်ခြင်း/အိုခြင်း) နှင့် အနိစ္စတာရုပ် (ရုပ်၏ ပျက်စီးခြင်း/မမြဲခြင်း) တို့သည် အကြောင်းတရား (၄) ပါးကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း မဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာပြီးသော ရုပ်တရားအားလုံး၏ မလွဲမသွေ ကြုံတွေ့ရသော သဘာဝ လက္ခဏာများ သာ ဖြစ်ကြသည်။ ၎င်းတို့ကို "နကုတောစိသမုဋ္ဌာန" (မည်သည့်အကြောင်းကြောင့်မျှ မဖြစ်သော) ဟု ခေါ်သည်။ ရုပ်ကလာပ် - ရုပ်အစုများရုပ်တရားများသည် တစ်ခုချင်းစီ သီးခြားဖြစ်ပေါ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ခွဲခြား၍မရသော အစုအဖွဲ့ (ကလာပ်) များအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်ကြသည်။ ဖြစ်ကြောင်း သမုဋ္ဌာန်ကိုလိုက်၍ ရုပ်ကလာပ် (၄) မျိုး ခွဲခြားနိုင်သည်- ၁။ ကမ္မဇ ရုပ်ကလာပ် (၉) မျိုး: ကံကြောင့်ဖြစ်သော ကလာပ်များ။
၂။ စိတ္တဇ ရုပ်ကလာပ် (၈) မျိုး: စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ကလာပ်များ။
၃။ ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ် (၄) မျိုး: ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ကလာပ်များ။
၄။ အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ် (၂) မျိုး: အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သော ကလာပ်များ။
ဝိပဿနာ ရှုမှတ်ခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်မှု
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်ကိုးကား |
Index:
pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
Portal di Ensiklopedia Dunia
