ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਫਿਲਮੀ ਪਲੇਅਬੈਕ ਬੈਕ ਗਾਇਕਾ
ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ (ਜਨਮ 28 ਜਨਵਰੀ 1937) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੀ, ਬੰਗਾਲੀ, ਮਰਾਠੀ, ਅਸਾਮੀ, ਗੁਜਰਾਤੀ, ਕੰਨਡ਼, ਅੰਗਿਕਾ, ਭੋਜਪੁਰੀ, ਰਾਜਸਥਾਨੀ, ਓਡੀਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੁਰ ਤੇ ਬਨਾਵਟ ਮਿਲਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਅਕਸਰ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ 1954 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਹ 1960 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾ ਬਣ ਗਈ। ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਦਾ ਜਨਮ 28 ਜਨਵਰੀ 1937 ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਮਨ ਹੇਮਮਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਓ ਹੇਮਮਦੀ ਮੰਗਲੌਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਰਸਵਤ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। ਹੇਮਮਾਦੀ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਉਡੁਪੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੁੰਡਾਪੁਰ ਤਾਲੁਕ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਂਟਰਲ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਰਹੇ। ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸੀਤਾ ਹੇਮਾਮਦੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ 5 ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਮਨ ਉਸ ਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੀ। ਸੰਨ 1943 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਸੁਮਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੇਂਟ ਕੋਲੰਬਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਲਈ ਵੱਕਾਰੀ ਸਰ ਜੇ. ਜੇ. ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਉਸ ਨੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਤ ਫਿਲਮਜ਼ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਦੋਸਤ, ਪੰਡਿਤ ਕੇਸ਼ਵ ਰਾਓ ਭੋਲਾ ਤੋਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਵੋਕਲ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਸੁਮਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਉਸ ਲਈ ਸਿਰਫ ਸ਼ੌਕ ਸੀ ਪਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਖਾਨ, ਅਬਦੁਲ ਰਹਿਮਾਨ ਖਾਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਮਾਸਟਰ ਨਵਰੰਗ ਤੋਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੁਮਨ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਸ਼ਿਆਮਾ ਹੇਮਮਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।
ਸੁਮਨ ਹੈਮਮੇਦੀ ਨੇ 1958 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਰਾਮਾਨੰਦ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਮਨ ਹੈਮਮੇਦੀ ਤੋਂ ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੂਰ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਚਾਰੂਲ ਅਗਨੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਹੈ ਜੋ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪੋਤੀ ਆਇਸ਼ੰਨੀ ਅਗਨੀ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਨ. ਜੀ. ਓ. ਖੋਲ੍ਹੀ ਹੈ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ][<span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2021)">citation needed</span>] ਕੈਰੀਅਰਸੁਮਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵੱਲ ਝੁਕਾਅ ਸੀ ਪਰ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਪਾਬੰਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ, ਮੈਂ 1952 ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਈ ਗਾਉਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ' ਨਾਂਹ 'ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕੀ। ਇਹ ਮੇਰਾ ਪਹਿਲਾ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਸਾਲ 1953 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਮਰਾਠੀ ਫਿਲਮ ਸ਼ੁਕਰਚੀ ਚਾਂਦਨੀ ਲਈ ਗਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਸ਼ੇਖ ਮੁਖਤਾਰ ਫਿਲਮ ਮੰਗੂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ ਜਿਸ ਦੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਫੀ ਸਨ। ਸ਼ੇਖ ਮੁਖਤਾਰ ਮੇਰੇ' ਸ਼ੁਕਰਚੀ 'ਗੀਤਾਂ ਤੋਂ ਇੰਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫਿਲਮ' ਮੰਗੂ 'ਲਈ 3 ਗਾਣੇ ਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਅਣਜਾਣ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਓ. ਪੀ. ਨਈਅਰ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੈਫੀ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਤਿੰਨ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ, ਇੱਕ ਲੋਰੀ' ਕੋਈ ਪੁਕਾਰੇ ਧੀਰੇ ਸੇ ਤੁਝੇ 'ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ 1954 ਵਿੱਚ ਮੰਗੂ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ।" ਫਿਲਮ 'ਮੰਗੂ' ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਸੁਮਨ ਨੇ ਫਿਲਮ ਦਰਵਾਜ਼ਾ (1954) ਲਈ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਨੌਸ਼ਾਦ ਦੇ ਅਧੀਨ 5 ਗਾਣੇ ਗਾਏ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਸਮਤ ਚੁਗਤਾਈ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਿਦ ਲਤੀਫ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ 'ਦਰਵਾਜ਼ਾ "ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਾਲ (1954) ਵਿੱਚ ਸੁਮਨ ਨੇ ਫਿਲਮ ਆਰ ਪਾਰ ਲਈ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਅਤੇ ਗੀਤਾ ਦੱਤ ਨਾਲ O.P.Nayyar ਦੇ ਹਿੱਟ ਗੀਤ "ਮੁਹੱਬਤ ਕਰ ਲੋ ਜੀ ਭਰ ਲੋ ਅਜੀ ਕਿਸਨੇ ਰੋਕਾ ਹੈ" ਦਾ ਫਿਲਮ ਸੰਸਕਰਣ ਗਾਇਆ। ਸੁਮਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਕੋਲ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕਲੀਆਂ ਗਾਉਣ ਲਈ ਦੋ ਕੁ ਹੀ ਲਾਈਨਾਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੋਰਸ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਓ. ਪੀ. ਨਈਅਰ ਲਈ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਇਕਲੌਤਾ ਗੀਤ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਫ਼ਿਲਮ ਗੀਤ ਦਰਵਾਜ਼ਾ (1954) ਵਿੱਚ ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ ਨਾਲ ਇੱਕ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਸੀ। ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਇੱਕ ਰੈਂਕ ਦੀ ਨਵੀਂ ਅਦਾਕਾਰਾ, ਉਸ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਵੱਡੀ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਤਲਤ ਉਸ ਨਾਲ ਡੁਏਟ ਗਾਉਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਉਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਫਿਲਮ ਮੰਗੂ (1954) ਕੋਈ ਪੁਕਾਰੇ ਧੀਰੇ ਸੇ ਤੁਝੇ ਲਈ ਗਾਇਆ। ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਨੇ ਮੀਆਂ ਬੀਬੀ ਰਾਜ਼ੀ (1960), ਬਾਤ ਏਕ ਰਾਤ ਕੀ (1962), ਦਿਲ ਏਕ ਮੰਦਰ (1963), ਦਿਲ ਹੀ ਤੋ ਹੈ (1963) ਸ਼ਗੂਨ (1964), ਜਹਾਂ ਆਰਾ (1964) ਸਾਂਝ ਔਰ ਸਵੇਰਾ (1964) ਅਤੇ ਪਾਕੀਜ਼ਾ (1971) ਲਈ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਕਿਸ਼ਨ, ਰੋਸ਼ਨ, ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਕੋਹਲੀ, ਐੱਸ. ਡੀ. ਬਰਮਨ, ਐੱਨ. ਦੱਤਾ, ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ, ਚਿੱਤਰਗੁਪਤ, ਨੌਸ਼ਾਦ, ਐੱਸ ਏਨ. ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ, ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ, ਕਲਿਆਣਜੀ ਆਨੰਦਜੀ, ਵਸੰਤ ਦੇਸਾਈ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ-ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਲਈ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਉਸ ਨੇ 740 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਫੀ ਨਾਲ 140 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਸੁਮਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗਾਣਾ 'ਪਾਸੰਤ ਅਹੇ ਮੁਲਗੀ' ਲਈ ਵਸੰਤ ਪ੍ਰਭੂ ਲਈ ਸੁਪਰ-ਹਿੱਟ 'ਭਾਤੁਕਲੀਚਾ ਖੇਲ ਮੰਡਿਲਾ' ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਪਿੱਛੇ ਮੁਡ਼ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਪੁਤਰਾ ਹਵਾ ਐਸਾ, ਏਕਤੀ, ਮਨੀਨੀ ਅਤੇ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਯਾਦਗਾਰੀ ਫਿਲਮਾਂ ਸਨ। ਪਰ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੀ, ਉਸ ਦੇ ਹਿਟ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਫਿਲਮਾਂ, ਭਾਵਗੀਤ ਅਤੇ ਭਗਤੀਗੀਤ ਦੇ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਦੀਵੀ ਰਤਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਨੇ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਹੇਠ "ਕਭੀ ਆਜ, ਕਭੀ ਕਲ, ਕਭੀ ਪਰਸੋਂ" ਗੀਤ ਗਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਪੁਰਸ਼ ਗਾਇਕਾਂ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ, ਮੰਨਾ ਡੇ, ਮੁਕੇਸ਼, ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ। ਰਫੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਯਾਦਗਾਰੀ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਹਨ "ਆਜਕਲ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕੇ ਚਰਚੇ", "ਨਾ ਨਾ ਕਰਤੇ ਪਿਆਰ", "ਤੁਮਸੇ ਓ ਹਸੀਨਾ", "ਰਹੇ ਨਾ ਰਹੇ ਹਮ", "ਪਰਬਤੋਂ ਕੇ ਪੇੜੋਂ ਪਰ ਸ਼ਾਮ ਕਾ ਬਸੇਰਾ ਹੇ", "ਅਜਹੂ ਨਾ ਆਏ ਬਾਲਮਾ", "ਤੁਮਨੇ ਪੁਕਾਰਾ ਔਰ ਹਮ ਚਲੇ ਆਏ", "ਬਾਦ ਮੁਦੱਤ ਕੇ ਯੇ ਘੜੀ ਆਈ", "ਮੁਝੇ ਯੇ ਭੂਲ ਨਾ", "ਦਿਲ ਨੇ ਫਿਰ ਯਾਦ ਕੀਆ", "ਤੁਝੇ ਦਿਲਬਰੀ ਕੀ ਕਸਮ" ਅਤੇ "ਚਾਂਦ ਤਾਕਤਾ ਹੈ ਇਧਰ"। ਮੰਨਾ ਡੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਦੱਤਾਰਾਮ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੁਗਲ ਗੀਤ "ਨਾ ਜਾਨੇ ਕਹਾਂ ਹਮ ਥੇ" ਗਾਇਆ। ਮੁਕੇਸ਼ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ 'ਯੇ ਕਿਸਨੇ ਗੀਤ ਛੇੜਾ', 'ਅੱਖਿਓਂ ਕਾ ਨੂਰ ਹੈ ਤੂ', 'ਮੇਰਾ ਪਿਆਰ ਭੀ ਤੂ ਹੈ', 'ਦਿਲ ਨੇ ਫਿਰ ਯਾਦ ਕੀਆ', 'ਸ਼ਮਾ ਸੇ ਕੋਈ ਕਹੇ' ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਕਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ। ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਯਾਦਗਾਰੀ ਗੀਤ ਵੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ "ਮਨਮੋਹਨ ਮਨ ਮੇਂ ਹੋ ਤੁਮਹੀ","ਮੇਰੇ ਸੰਗ ਗਾ ਗੁਨ ਗੁਨਾ" ਅਤੇ "ਗਿਰ ਗਈ ਰੇ ਮੋਰੇ ਮਾਥੇ ਕੀ ਬਿੰਦੀਆ" ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਸਮਾਨਤਾਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਗਾਇਕਾ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਲਤਾ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਲਤਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਲਤਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ "ਮੈਂ ਉਸ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਗਾਣੇ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਜ਼ੁਕ ਅਤੇ ਪਤਲੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ? ਜਦੋਂ ਰੇਡੀਓ ਸੀਲੋਨ ਨੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਰੀਲੇਅ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਨਾਮਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਗਲਤ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਉਲਝਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ।" 1950 ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਸਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ ਅਤੇ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਵਰਗੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਲਤਾ ਨੇ ਰਾਇਲਟੀ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰਫੀ ਨਾਲ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਗੀਤ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਨੇ ਰਫੀ ਨਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਰਫੀ ਨਾਲ 140 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀਹਿੰਦੀ ਗੀਤ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ੁਲਮ ਸਹੀ (ਸ਼ਗਨ) ਮਰਾਠੀ ਗੀਤ
ਬੰਗਾਲੀ ਗੀਤ
ਕੰਨਡ਼ ਗੀਤ
ਓਡੀਆ ਗੀਤ
ਅਸਾਮੀ ਗੀਤ
ਪੁਰਸਕਾਰ
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਹਵਾਲੇਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ |
||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
