Герменевтика

Герменевтика
	Герменевтика
	Герменевтика Викиҗыентыкта

Герменевтика(бор. грек. ἑρμηνευτική – «Аңлатма осталык»)^[1]^[2]

Текстларны аңлау һәм аңлату осталыгы
XX гасыр фәлсәфәсендә һәм гуманитар фәннәрендә юнәлеш. Заманча иҗтимагый фәннәрдә иң мөһим методологияләрнең берсе.

Герменевтика - фәлсәфә hәм гуманитар фәннәр

Текстларны аңлату, аларны шәрехләү принциплары турындагы методология. Ул гуманитар фәннәрне өйрәнүнең методологик нигезен тәшкил итә һәм авторның укучы белән аралашу-бәйләнеш характерын билгели. Фән буларак, герменевтика ХIХ йөздә Ф. Шлейермахер, В. Дильтей хезмәтләренә нисбәтле барлыкка килә. ХХ йөздә Һ. Гадамер, Г. Шпет, М. Бахтин тарафыннан үстерелә. Әлеге фән, әдәбият һәм сәнгатьтә аңлашылмаучылыктан бигрәк, аңлау процессына йөз тота. Әдәби әсәр текстында һәрвакыт ике башлангыч яши, берсе – билгеле бер кагыйдәләргә нигезләнү, икенчесе – авторның үзенчәлегенә бәйле, алардан читләшү. Шуңа күрә әсәрне аңлау өчен әлеге кагыйдәләрне белү генә җитми, бәлки авторның сүз, фикер сөрешен тоемлау максатында аның роленә керү сорала. Ул исә «дивинация» дип аталган күренешкә китерә, ягъни текстны яңача аңлатуга, авторны тулырак ачуга бәйле һәм, иң мөһиме, бер акт белән генә тәмамланмыйча, ә төрле дәрәҗәдә кабатланыпторучы процесс тудыра. Аны Ф. Шлейермахер «герменевтик түгәрәк» термины белән атый.^[3]

Танылган галимнәр

яңарт | SPARQL |сурәтләр тап

Исем	туу датасы	туу урыны	әлма-матер	һөнәр төре	эш урыны	Викиҗыентыктагы төркем	үлем датасы
Origen	185 184	Искәндәрия		илаһиятче cleric язучы тәрҗемәче фәлсәфәче		Origen	254
Friedrich Schleiermacher	1768-11-21	Вротслав	Һалле-Виттенберг үнивирситите	фәлсәфәче илаһиятче тәрҗемәче университет профессоры язучы педагог	Һалле-Виттенберг үнивирситите Берлин университеты Берлин үнивирситите	Friedrich Schleiermacher	1834-02-12
Ángel Amor Ruibal	1869-03-11	Cangrallo		фәлсәфәче университет профессоры язучы автор		Ángel Amor Ruibal	1930-11-04
Aleksei Losev	1893-09-10 1893-09-22	Новочеркасск	Мәскәү университетының тарих-филология факультеты Мәскәү император университеты	classical philologist фәлсәфәче музыка педагогы classical scholar язучы тәрҗемәче тарихчы	Мәскәү дәүләт педагогика университеты		1988-05-24
Károly Kerényi	1897-01-19	Timişoara	Будапешт университеты Erzsébet University	classical philologist язучы университет профессоры mythographer historian of religion	University of Pécs Берлин үнивирситите	Károly Kerényi	1973-04-14
Eugene Halliday	1911	Манчистыр		фәлсәфәче			1987
James M. Robinson	1924-06-30	Геттисберг		илаһиятче тарихчы biblical scholar университет профессоры	Клермонт-Грәдвейт үнивирситите		2016-03-22
Robert W. Funk	1926-07-18	Эвансвил	Butler University Вандербилт үнивирситите Christian Theological Seminary Vanderbilt University Divinity School	илаһиятче фәнни хезмәткәр язучы			2005-09-03
Kah Kyung Cho	1927-06-07	Сеул	Seoul National University Һайделберг үнивирситите	фәлсәфәче университет профессоры	Осака университеты Seoul National University	Kah Kyung Cho	2022-01-15
Miroslav Mikulášek	1930-03-14	Роситсе	Masaryk University Faculty of Arts	университет профессоры literary theorist тәрҗемәче театраль тәнкыйтьче әдәби тәнкыйтьче literary historian
José Severino Croatto	1930-03-19	Sampacho	Pontifical Catholic University of Argentina	университет профессоры католик рухание илаһиятче филолог	Буйныс-Айрыс үнивирситите		2004-04-26
Edgar V. McKnight	1931-11-21			университет профессоры			2020
Richard J. Bernstein	1932-05-14	Бруклин	Йель университеты Midwood High School	фәлсәфәче университет профессоры	Йель университеты Яңа мәктәп		2022-07-04
Dagfinn Føllesdal	1932-06-22	Askim Municipality	Гарвард университеты Осло университеты	фәлсәфәче университет профессоры тикшеренүче	Стәнфорд үнивирситите Осло университеты
Armido Rizzi	1933-04-14	Белджойозо		илаһиятче университет профессоры			2020-08-17
Richard E. Palmer	1933-11-06	Финикс	University of Redlands	фәлсәфәче университет профессоры тәрҗемәче	MacMurray College		2015-07-12
Thomas M. Seebohm	1934-07-07	Гливитсе		университет профессоры фәлсәфәче	Пенсилвания штаты университеты Һайделберг үнивирситите Майнц университеты		2014-08-25
Friedrich-Wilhelm von Herrmann	1934-10-08	Потсдам	Фрайбург университеты Берлинның Ирекле үнивирситите	фәлсәфәче университет профессоры	Фрайбург университеты	Friedrich-Wilhelm von Herrmann	2022-08-02
Heinz Wismann	1935	Берлин	Югары иҗтимагый фәннәр мәктәбе	classical philologist иллинис тәрҗемәче philosophy historian университет профессоры	Югары иҗтимагый фәннәр мәктәбе	Heinz Wismann
Mohammad Mojtahed Shabestari	1936	Тәбриз Shabestar	Qom Seminary	илаһиятче фәлсәфәче университет профессоры	Тәһран үнивирситите	Mohammad Mojtahed Shabestari
Herbert Anton	1936	Гладбек		әдәбият белгече университет профессоры гирманис	Дүсселдорф университеты		2023-09-21
Richard James Campbell	1939		Сидней университеты	фәлсәфәче университет профессоры
Rudolf Makkreel	1939		Колумбия үнивирситите	фәлсәфәче			2021
Alan M. Olson	1939-01-07	Миннеаполис	Изге Олаф көллияте Nashotah House	фәлсәфәче университет профессоры	Бостон үнивирситите		2023-09-14
Robert Magliola	1940		Принстон үнивирситите	фәлсәфәче әдәби тәнкыйтьче журналист comparative literature academic университет профессоры
Erwin Hufnagel	1940-07-21	Ruhr		фәлсәфәче педагог университет профессоры	Майнц университеты		2022-06-10
Agostino Marchetto	1940-08-28	Виченца		католик рухание		Agostino Marchetto
Valerie Malhotra Bentz	1942			социолог фәлсәфәче psychotherapist университет профессоры lecturer
Nasr Abu Zayd	1943-07-10	Tanta	Каһирә университеты Лейден университеты Пенсилвания университеты	илаһиятче язучы университет профессоры фәлсәфәче гарәбиятче thinker	Каһирә университеты University of Humanistic Studies Утрехт университеты Осака университеты Лейден университеты	Nasr Abu Zayd	2010-07-05
Anselm Haverkamp	1943-07-18	Бонн		фәлсәфәче университет профессоры әдәби тәнкыйтьче әдәбият белгече man of letters	Яурупа Виадрина үнивирситите Нью-Йорк университеты
Guido Innocenzo Gargano	1944			кәшиш patristic scholar Catholic theologian университет профессоры
Kang-i Sun Chang	1944	Пекин	Ратгерс университеты Принстон үнивирситите Тәйвән милли университеты South Dakota State University Tunghai University	фәнни хезмәткәр sinologist literary theorist университет профессоры	Йель университеты Тафтс үнивирситите
Petr Macek	1944-05-21	Прага	Protestant Theological Faculty – Charles University	университет профессоры пастыр тәрҗемәче вәгыйз Protestant theologian
Sergej Viktorovič Gorjunkov	1945-03-11			сынлы сәнгать эшлеклесе graphic artist иллюстратор cultural studies scholar фольклорчы
Fernanda Henriques	1946			университет профессоры фәлсәфәче
Emil Angehrn	1946-05-09	Люцерн		фәлсәфәче университет профессоры	Франкфурт университеты Базел университеты
Jaroslav Hroch	1947-05-06	Брно Йичин		фәлсәфәче			2016-06-17
David F. Ford	1948-01-23	Дублин	Түбинген университеты University College Dublin Изге Җон көллияте Yale Divinity School	илаһиятче университет профессоры	Кембриҗ университеты Бирмингем университеты
Pierre Judet de La Combe	1949		University Lille-III	филолог иллинис тәрҗемәче университет профессоры	University Lille-III Югары иҗтимагый фәннәр мәктәбе Югары нормаль мәктәп Милли фәнни тикшеренүләр үзәге
Giulio Raio	1949	Наполи		фәлсәфәче университет профессоры	Naples Eastern University
Rachel Fulton Brown	1950 1965			тарихчы университет профессоры medievalist	Чикаго университеты
Mauricio Beuchot	1950-03-04	Торреон		фәлсәфәче рухани университет профессоры
Michael Lambek	1950-06-11		Мичиган үнивирситите Макгилл университеты	антрополог университет профессоры	University of Toronto Scarborough
Vladimir Arkad‘jevič Dolinskij	1951			телбелгеч Russian studies scholar
Clemens Zerling	1951-03-05	Нойнкирхен-Зельшайд		язучы публицист нәшир
Einar Thomassen	1951-04-25	Берген	Берген үнивирситите Сент-Әндрүс үнивирситите	historian of religion филолог язучы-документалист	Осло университеты Берген үнивирситите
Ștefan Afloroaei	1952-07-25	Pașcani	Яссы университеты	фәлсәфәче	Яссы университеты
Larisa Cercel	20th century 1977	Бүкрәш		телбелгеч тәрҗемәче гирманис раманис университет профессоры
Zdeňka Kalnická	1953			фәлсәфәче университет профессоры	University of Ostrava
Luis Filipe Barreto	1954			фәлсәфәче тарихчы университет профессоры
Bradford E. Hinze	1954			илаһиятче университет профессоры
Rita Šerpytytė	1954	Таураге		фәлсәфәче университет профессоры
David R. Bauer	1954	Америка Кушма Штатлары	Union Presbyterian Seminary	пастыр biblical scholar университет профессоры	Asbury Theological Seminary
Jean Grondin	1955	Cap-de-la-Madeleine		фәлсәфәче университет профессоры	Laval University Монреаль университеты
Suren Zoljan	1955-04-16	Ереван	school #8 after Alexander Pushkin ԵՊՀ ռուս բանասիրության ֆակուլտետ	галим университет профессоры	Ереван дәүләт университеты Ереван лингвистика университеты
Carlos Ruta	1956			фәлсәфәче университет профессоры
Leonid Karasev	1956-09-17	Мәскәү	МДУның фәлсәфә факультеты	галим университет профессоры	Русия дәүләт һумантиар университеты
Jean-Pierre Wils	1957	Geel	Түбинген университеты Лөвен католик университеты	илаһиятче университет профессоры итик мөхәррир фәлсәфәче	Неймеген университеты
Philippe Bordeyne	1959-12-21	Париж		католик рухание университет профессоры илаһиятче			1988
Asger Sørensen	1960			фәлсәфәче университет профессоры
Placido Sgroi	1960			илаһиятче Christian theologian университет профессоры			2018
Pantelis Kalaitzidis	1961	Сәләник		илаһиятче фәлсәфәче университет профессоры
Pierre Maréchaux	1961			университет профессоры филолог
Giovanni Giorgio	1961-04-21	Потенца	D'Annunzio University of Chieti–Pescara Pontifical Lateran University	католик рухание фәлсәфәче университет профессоры	Pontifical Lateran University
Scott Ables	1961-10-14			илаһиятче
Tarmo Toom	1961-12-05	Эстония		илаһиятче виолончелист университет профессоры	Тарту университеты
Rebeca Maldonado Rodriguera	1962		Мексика милли автономияле университеты	фәлсәфәче фәнни хезмәткәр
Karen Joisten	1962-06-18	Рүсселсһайм-ам-Майн		фәлсәфәче университет профессоры	University of Kaiserslautern
Víctor Manuel Fernández	1962-07-18	Río Cuarto Department	Pontifical Gregorian University Pontifical Catholic University of Argentina	университет профессоры католик рухание католик дьякон баш әскаф Catholic theologian язучы Catholic bishop theology teacher	Pontifical Catholic University of Argentina	Víctor Manuel Fernández
Mohamed El Hirech	1963	Tétouan	Sidi Mohamed Ben Abdellah University Abdelmalek Essaâdi University	фәнни хезмәткәр	Abdelmalek Essaâdi University
Karla Pollmann	1963	Түбинген	Ruhr University Bochum	classical philologist classical scholar университет профессоры	University of Konstanz Сент-Әндрүс үнивирситите Bielefeld University University of Reading Түбинген университеты Бристоль университеты
Laura Selva Carugati	1964	Буэнос-Айрес		фәлсәфәче гирманис тәрҗемәче университет профессоры
Piotr Ashwin-Siejkowski	1964	Польша		Christian theologian университет профессоры	Лондон король көллияте University of Chichester
Jens Mattern	1964			фәлсәфәче
Jack Simmons	1964			фәлсәфәче университет профессоры
Pablo Blanco Sarto	1964-07-12	Сарагоса		католик рухание илаһиятче филолог университет профессоры язучы фәлсәфәче	University of Navarre
Lauren Swayne Barthold	1965		Яңа мәктәп	фәлсәфәче университет профессоры
Burhanettin Tatar	1965			фәлсәфәче университет профессоры
Bart van Klink	1965			университет профессоры хокук белгече	Vrije Universiteit Amsterdam
Catherine Broc-Schmezer	1965-07-30			тарихчы университет профессоры
Hyun Chul Paul Kim	1965-10-16			илаһиятче университет профессоры
Ken-pa Chin	1966			дин белгече фәлсәфәче университет профессоры
Leora Batnitzky	1966-04-14			илаһиятче фәлсәфәче университет профессоры
Ivana Noble	1966-09-29	Плзен	Hussite Theological Faculty, Charles University	университет профессоры parson илаһиятче рәссам шагыйрь укытучы	Protestant Theological Faculty – Charles University
Sean McGrath	1966-12-12		University of Ottawa Торонто университеты Memorial University of Newfoundland	фәнни хезмәткәр фәлсәфәче университет профессоры	Memorial University of Newfoundland
Philipp Stoellger	1967			илаһиятче профессор Protestant theologian университет профессоры
Lorenzo Raniero	1967			католик рухание илаһиятче Catholic theologian университет профессоры
Christiane Tietz	1967-04-20		Түбинген университеты	илаһиятче университет профессоры фәлсәфәче	Майнц университеты Сүрих үнивирситите Union Theological Seminary German Research Foundation	Christiane Tietz
Abdel-Hakim Ourghi	1968	Oran Германия		университет профессоры	University of Education Freiburg	Abdel-Hakim Ourghi
Taurino Araújo	1968-12-25		State University of Santa Cruz Pontifícia Universidade Católica do Rio Grande do Sul Universidad del Museo Social Argentino Universidade Salgado de Oliveira	advocate язучы сәясәтче хокук белгече университет профессоры тикшеренүче
Željko Radinković	1969			фәлсәфәче тәрҗемәче
Kristin Gjesdal	1969	Осло	Осло университеты	фәлсәфәче фәнни хезмәткәр университет профессоры	Осло университеты
Csaba Olay	1970			фәлсәфәче университет профессоры
Andreas Fickers	1971	Sankt Vith		тарихчы университет профессоры галим	Luxembourg Centre for Contemporary and Digital History (C2DH)
Vit Husek	1971-06-29	Һрадетс-Кралове		илаһиятче университет профессоры	Palacký University Olomouc Saints Cyril and Methodius Faculty of Theology of Palacký University, Olomouc
Александр Михайлович Прилуцкий	1971-09-10	Түбән Новгород	Нижгар дәүләт университеты	дин белгече дин хадиме илаһиятче semiotician университет профессоры	А. И. Герцен исемендәге Россия дәүләт педагогика университеты
Kateřina Bauerová	1971-12-03	Йиһлава	Faculty of Education Protestant Theological Faculty – Charles University	университет профессоры илаһиятче
Daniela Langer	1972			филолог әдәбият белгече
Peter Chvojka	1972-09-10			фәлсәфәче университет профессоры	University of South Bohemia in České Budějovice
Nicola Stricker	1973			илаһиятче университет профессоры Christian theologian
Cristian Ciocan	1974			фәлсәфәче университет профессоры	Бухарест университеты
Daniel Frey	1974			илаһиятче университет профессоры Protestant theologian
Nathan G. Jennings	1974			рухани университет профессоры liturgist
Ivan Pintor Iranzo	1975	Барселона	Pompeu Fabra University	университет профессоры film critic сценаричы documentarian	Pompeu Fabra University	Ivan Pintor Iranzo
Alina Isac Alak	1975			ислам белгече фәлсәфәче университет профессоры	Вена университеты
Ondřej Sládek	1976			назарияче әдәбият белгече man of letters
Emanuela Primiceri	1976			тарихчы literary historian университет профессоры
Mihaela Mocanu	1976			филолог әдәбият белгече cultural anthropologist man of letters
Stefano Marino	1976			университет профессоры
Matthew D. Kim	1977			илаһиятче дин хезмәтчесе университет профессоры
Inga Römer	1978-06-09	Һамбург	University of Wuppertal	фәлсәфәче университет профессоры	University of Wuppertal Гренобль университеты Фрайбург университеты
Susanne Luther	1979	Nürnberg		Гыйльми хезмәткәр илаһиятче университет профессоры
Ioan Alexandru Tofan	1979			фәлсәфәче университет профессоры
Thomas Hilgers	1979			фәлсәфәче сәнгать белгече университет профессоры
Martin Jiskra	1979-05-06			фәлсәфәче дин белгече
Anna Varga-Jani	1980-02-18	Будапешт	Петер Пазмань катулик үнивирситите Будапешт университеты	фәлсәфәче
Nicole Thiemer	1981			фәлсәфәче университет профессоры галим
Jurij Vladimirovič Podkovyrin	1981	Кемерово		әдәбият белгече университет профессоры
Chrystyna Bohdanìvna Vorok	1983			филолог әдәбият белгече
Libera Pisano	1985-11-24		Сапиенца Рим үнивирситите	фәлсәфәче	NOVA University Lisbon
Stephanie Rumpza	1986
Geoffrey Dierckxsens	1987			фәлсәфәче
Wessel Reijers	1989			галим
Brian Treanor			Лоң-Бичтәге Калифорния университеты Лос-Анджелестагы Калифорния университеты Бостон көллияте	фәлсәфәче университет профессоры	Loyola Marymount University
Andreas Mauz				әдәбият белгече Protestant theologian университет профессоры
Won W. Lee			Клермонт-Грәдвейт үнивирситите Princeton Theological Seminary Yonsei University	университет профессоры илаһиятче язучы	Calvin University Society of Biblical Literature Society for Old Testament Study
David Weberman				фәлсәфәче
Thorben Alles
Jo-Ann Badley				илаһиятче
Daniele Giglioli				әдәбият белгече доцент literary theorist университет профессоры
Carmen Segura				фәлсәфәче	University of Navarre
Samuel Jakob				life coach psychotherapist
Chris Lawn				фәлсәфәче университет профессоры
Niall Keane				фәнни хезмәткәр университет профессоры
Nathan Eric Dickman				университет профессоры фәлсәфәче
Carmelo Meazza				фәлсәфәче университет профессоры
Paul Fairfield				университет профессоры
Roman Felde				социолог social scientist
Neil Sadler				телбелгеч университет профессоры
Monica E. McLellan Zikpi				әдәбият белгече тәрҗемәче университет профессоры

Искәрмәләр

↑ Chantraine P. Dictionnaire étymologique de la langue grecque, tome II. — Paris: Éditions Klincksieck, 1970. — P. 373.
↑ Frisk H. Griechisches etymologisches Wörterbuch, Band I. — Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung. — Heidelberg, 1960. — S. 563.
↑ Закирҗанов Ә.М. Татар әдәбият белеме: традицияләр һәм үсеш тенденцияләре / Ә.М. Закирҗанов. – Казан: ТӘһСИ, 2018. б. 169. ISBN 978-5-93091-261-6