Химия

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Химия
Сурәт
Әһәмиятле кеше Дмитрий Менделеев һәм Михаил Ломоносов
... хөрмәтенә аталган алхимия[d]
Алыштырган алхимия[d]
Өйрәнелгән тармак химик кушылма, химик тоташмалар төркеме[d], химик элемент һәм матдә[d]
Һәштәге chemistry
Нинди вики-проектка керә Проект:Химия[d]
Социаль медиаларда күзәтүчеләре 1 901 688
Кыскарулар җәдвәле аббревиатурасы kimya.
Stack Exchange'да chemistry.stackexchange.com
 Химия Викиҗыентыкта

Хи́мия, Кимия[1] (гарәпчә خيمياء‎‎, «chemi» – кара)матдәләр, аларның үзлекләре, матдәләрнең әверелешләре һәм бу әверелешләргә хас күренешләр турындагы фәнне белдергән термин. Табигый фәннәрнең иң әһәмиятлеләрнең берсе.

Роле

Фәнни-техник прогресста химиянең роле бик зур.

Химия халык хуҗалыгының барлык өлкәләренә үтеп керә. Химия файдалы казылмаларны кирәкле продуктларга: металларга, аларның эретмәләренә, ягулыкка эшкәртүне тәэмин итә.

Авыл хуҗалыгы производствосының продуктлылыгы күп дәрәҗәдә химия сәнәгате аны минераль ашламалар һәм үсемлекләрне корткычлардан саклау чаралары белән тәэмин итүгә бәйле. Химиянең роле төзелеш материаллары, синтетик тукымалар, пластмассалар, сабын һәм кер порошоклары, медикаментлар җитештерүдә дә аз түгел.

Химия курсын өйрәнеп, химия буенча белемнәрне нигезле кулланганда гына аның халык байлыгын арттыруга булышлык итүенә инанырсыз. Химик матдәләрне һәм аларның әверелешләрен белдексез, контрольсез куллану еш кына әйләнә-тирә мохитнең пычрануына китерә, ә бу исә үсемлекләр, хайваннар һәм кешенең тереклегенә тискәре йогынты ясый.

Бүлекләре

Исем нәрсәнең ассыйныфы өйрәнелгән тармак
attochemistry attoscience
химия
biochemorphology тереклек химиясе
морфология
bioinorganic chemistry органик булмаган химия
тереклек химиясе
chemistry of redheads химик генетика
chemurgy гамәли химия
combinatorial chemistry химия
direct quantum chemistry квантлар химиясе
dynamic combinatorial chemistry
excited state chemistry физик химия excited state
femtochemistry физик химия
forensic chemistry forensic science
химия
group 2 organometallic chemistry
interfacial chemistry физик химия
organofluorine chemistry органик химия organofluorine
organorhodium chemistry металлорганик химия organorhodium compound
carbon–rhodium bond
physical inorganic chemistry физик химия
органик булмаган химия
post-mortem chemistry тереклек химиясе
аналитик химия
forensic pathology
silicate chemistry химия
soft chemistry
sonochemistry физик химия
агачлар химиясе агрохимия
химик технология
фитохимия
агрохимия agricultural science
азык-төлек аркылы химик субстанцияләр белән агулану ашамлык белән агулану
chemically induced disorder
азык-төлек химиясе химия
ризык фәне
chemical composition
химик реакция
кәшеф
food contaminant
аксымнар химиясе тереклек химиясе
химик биология
protein science
аксым
актиноидлар химиясе төш химиясе актиноидлар
актинология химия
аналитик химия химия
археологик химия
астрохимия химия
астрофизика
гамәли химия
астрономия
атмосфера химиясе атмосфера турында фәннәр
химия
балчык химиясе химия балчык
биогеохимия геохимия
биогеофәннәр
биомолекуляр электроника
биоорганик химия органик химия
тереклек химиясе
биофизик химия органик химия
биоэнергетика
витаминология тереклек химиясе
биомедицина
витамин
гамәли химия химия
геохимия химия
җирне өйрәнүче фәннәр
гигиеник химия химия
гидрогеохимия геохимия
гидрохимия гидрология
геохимия
гистохимия гистология
гистохимия гистология
химия
гомуми химия
динамик стереохимия
иммунохимия химия
иммунология
исәпләү химиясе хисап фәннәре
хемоинформатика
теоретик һәм исәпләү химия
калориметрия химия
физика
каты җисем химиясе физик химия
квант хисаплау химиясе теоретик химия
квантлар биохимиясе тереклек химиясе
квантлар химиясе физик химия
теоретик һәм исәпләү химия
квантлар электрохимиясе электрохимия
керамика химиясе органик булмаган химия
клиник биохимия тереклек химиясе
клиник химия
клиник химия органик химия
клиник патология
коксохимия
координацион химия органик булмаган химия
косметика химиясе химия
космохимия химия
космос тикшеренүләре
кояш нурлары энергиясен химик килеш саклау
кристаллография аналитик химия
минералогия
материаллар белеме
кристалл
кристаллохимия кристаллография
химия
күзәнәкләр биохимиясе тереклек химиясе
күмер химиясе седиментология
геохимия
күмерләр химиясе химия
магнетохимия
магнетоэлектрохимия
математик химия теоретик химия
гамәли математика
материаллар химиясе материаллар белеме
химия
медицина химиясе медицина һәм биомолекуляр химиясе
органик химия
металлорганик химия органик булмаган химия organometallic compound
механохимия химия
молекуляр геометрия математик химия
геометрия
молекуляр геометрия
молекуляр һәм күзәнәкләр фармакологиясе фармакология
молекуляр фармакология
күзәнәкләр фармакологиясе
нанохимия химия
нанофән
макромолекуляр һәм материаллар химиясе
нейрохимия органик химия
нефть химиясе органик химия
олеохимия oleochemical
органик булмаган химия химия органик булмаган кушылма
органик геохимия геохимия
органик химия химия органик кушылмалар
полимерлар химиясе органик химия
каты җисем химиясе
радиацион химия төш химиясе
радиохимия төш химиясе
синтетик химия химия химик синтез
спектроскопия физик химия
статистик механика статистик физика
стереохимия absolute configuration
структур химия физик химия
аналитик химия
су турында фән дисциплинаара фәнни тикшеренү өлкәсе
гидрология
материаллар белеме
нигез
су
супрамолекуляр химия химия
макромолекуляр һәм материаллар химиясе
molecular assembly
сәнәгый химия химия
икътисад секторы
теоретик химия химия
тереклек химиясе биология
органик химия
биоэлемент
термохимия физик химия
техник химия химия
топохимия физик химия топохимик реакцияләр
торф химиясе химия торф
туфраклар физик химиясе физик химия
төш химиясе физик химия
углеводлар химиясе
фармацевтик химия органик химия
фармакология
физик органик химия органик химия
физик химия
физик химия химия
фитохимия органик химия фитохимикатлар
фотогеохимия
фотохимия физик химия фотохимик реакцияләр
фуллереннар химиясе органик химия фуллерен
хемоинформатика химия
информатика
информатика
хемометрика химия
статистика
машина өйрәнүе
химик биология органик химия
химик графлар теориясе
химик инженерлык инженерлык
химик кинетика физик химия
химик океанография химия
океанография
диңгез химиясе
химик физикы физик химия
цитохимия
электрохимия физик химия
элементлар анализы
югары басым химиясе
юеш химия химия
аналитик химия
эремә
ярымүткәргечләр химиясе химия ярымүткәргеч
яшел химия химия
әйләнә-тирә мохит химиясе химия
өслекләр химиясе өслекләр физика һәм химиясе
физик химия


Химиклар

Химик элементлар

Химик элементлар төзмәсе Менделеевның периодик таблицасы дип билгеле.

Аерым кушылмалар

Төрле химик элементларның кушылуы аркасында барлыкка килгән матдәләр химик кушылмалар дип атала.

Искәрмәләр

  1. Tatarca-ursca syzlek, prof. Qorbanğəlief, Ğəzizof, Kylief, Qazan, 1931 (с. 165)

Әдәбият

  • Менделеев Д. И. Периодический закон: В 3 т. на сайте Руниверс
  • Некрасов Б. В. Основы общей химии, т. 1. — М.: „Химия“, 1973
  • Химическая энциклопедия, п. ред. Кнунянц И. Л., т. 5. — М.: „Советская энциклопедия“, 1988
  • Химия: Справ. изд./ В. Шретер, К.-Х. Лаутеншлегер, Х. Бибрак и др.: Пер. с нем. — М.: Химия, 1989
  • Джон Мур. Химия для чайников = Chemistry For Dummies. — М.: «Диалектика», 2011. — 320 с. — ISBN 978-5-8459-1773-7.
  • Н. Л. Глинка. Общая химия. — М.: Интеграл-Пресс, 2008. — С. 728. — ISBN 5-89602-017-1.
  • Джуа М. История химии. — М.: Мир, 1966. — 452 с.
  • Дубинская А. М., Призмент Э. Л. Химические энциклопедии, в кн.: Химический энциклопедический словарь. — М., 1983
  • Потапов В. М., Кочетова Э. К. Химическая информация. Где и как искать химику нужные сведения. — М., 1988
  • Аблесимов Н. Е. Химия — это плохо? http://shkolazhizni.ru/world/articles/52420/
  • Кузнецов В. И. Общая химия: тенденции развития. М.: Высшая школа,
  • Аблесимов Н. Е. Сколько на свете химий? // Химия и жизнь — XXI век. 2009. № 5. С. 49-52; № 6. С. 34-37.
  • Ахметов, Н. С. Общая и неорганическая химия. Общая неорганическая химия. Учеб. для вузов.-4-е изд., испр.,-М,: Высшая школа, Изд. центр» Академия", 2001.-743 с., ил., 2001.
  • Мелентьева, Галина Александровна. Фармацевтическая химия. Рипол Классик, 1985.
  • Николаев Л. А. Химия жизни. — М., Просвещение, 1977. — 239 c.
  • Э. Гроссе, Х. Вайсмантель Химия для любознательных. — Л., Химия, 1987. — 392 c.

Библиография

Дәвам итеп укырга мөмкин

Популяр уку

Тәмамлау алдыннан кереш дәреслекләр

  • Atkins, P.W., Overton, T., Rourke, J., Weller, M. and Armstrong, F. Shriver and Atkins Inorganic Chemistry (4th edition) 2006 (Oxford University Press) ISBN 0-19-926463-5
  • Chang, Raymond. Chemistry 6th ed. Boston: James M. Smith, 1998. ISBN 0-07-115221-0.
  • Voet and Voet. Biochemistry (Wiley) ISBN 0-471-58651-X

Камил дәрәҗә тәмамлау алдыннан яки тәмамлау дәреслекләре

  • Atkins, P. W. Physical Chemistry (Oxford University Press) ISBN 0-19-879285-9
  • Atkins, P. W. et al. Molecular Quantum Mechanics (Oxford University Press)
  • McWeeny, R. Coulson's Valence (Oxford Science Publications) ISBN 0-19-855144-4
  • Pauling, L. The Nature of the chemical bond (Cornell University Press) ISBN 0-8014-0333-2
  • Pauling, L., and Wilson, E.B. Introduction to Quantum Mechanics with Applications to Chemistry (Dover Publications) ISBN 0-486-64871-0
  • Smart and Moore. Solid State Chemistry: An Introduction (Chapman and Hall) ISBN 0-412-40040-5
  • Stephenson, G. Mathematical Methods for Science Students (Longman) ISBN 0-582-44416-0

Сылтамалар

Моны да карагыз

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya