Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı
igezäge bar.
Хи́мия , Кимия [ 1] (гарәпчә خيمياء, «chemi» – кара) – матдәләр , аларның үзлекләре , матдәләрнең әверелешләре һәм бу әверелешләргә хас күренешләр турындагы фәнне белдергән термин . Табигый фәннәрнең иң әһәмиятлеләрнең берсе.
Роле
Фәнни-техник прогресста химиянең роле бик зур.
Химия халык хуҗалыгының барлык өлкәләренә үтеп керә. Химия файдалы казылмаларны кирәкле продуктларга: металларга , аларның эретмәләренә , ягулыкка эшкәртүне тәэмин итә.
Авыл хуҗалыгы производствосының продуктлылыгы күп дәрәҗәдә химия сәнәгате аны минераль ашламалар һәм үсемлекләрне корткычлардан саклау чаралары белән тәэмин итүгә бәйле. Химиянең роле төзелеш материаллары, синтетик тукымалар , пластмассалар , сабын һәм кер порошоклары, медикаментлар җитештерүдә дә аз түгел.
Химия курсын өйрәнеп, химия буенча белемнәрне нигезле кулланганда гына аның халык байлыгын арттыруга булышлык итүенә инанырсыз. Химик матдәләрне һәм аларның әверелешләрен белдексез, контрольсез куллану еш кына әйләнә-тирә мохитнең пычрануына китерә, ә бу исә үсемлекләр, хайваннар һәм кешенең тереклегенә тискәре йогынты ясый.
Бүлекләре
Химиклар
Химик элементлар
Химик элементлар төзмәсе Менделеевның периодик таблицасы дип билгеле.
Аерым кушылмалар
Төрле химик элементларның кушылуы аркасында барлыкка килгән матдәләр химик кушылмалар дип атала.
Искәрмәләр
↑ Tatarca-ursca syzlek, prof. Qorbanğəlief, Ğəzizof, Kylief, Qazan, 1931 (с. 165)
Әдәбият
Менделеев Д. И. Периодический закон: В 3 т. на сайте Руниверс
Некрасов Б. В. Основы общей химии, т. 1. — М.: „Химия“, 1973
Химическая энциклопедия, п. ред. Кнунянц И. Л., т. 5. — М.: „Советская энциклопедия“, 1988
Химия: Справ. изд./ В. Шретер, К.-Х. Лаутеншлегер, Х. Бибрак и др.: Пер. с нем. — М.: Химия, 1989
Джон Мур. Химия для чайников = Chemistry For Dummies. — М .: «Диалектика» , 2011. — 320 с. — ISBN 978-5-8459-1773-7 .
Н. Л. Глинка. Общая химия. — М .: Интеграл-Пресс, 2008. — С. 728. — ISBN 5-89602-017-1 .
Джуа М. История химии. — М .: Мир, 1966. — 452 с.
Дубинская А. М., Призмент Э. Л. Химические энциклопедии, в кн.: Химический энциклопедический словарь. — М., 1983
Потапов В. М., Кочетова Э. К. Химическая информация. Где и как искать химику нужные сведения. — М., 1988
Аблесимов Н. Е. Химия — это плохо? http://shkolazhizni.ru/world/articles/52420/
Кузнецов В. И. Общая химия: тенденции развития. М.: Высшая школа,
Аблесимов Н. Е. Сколько на свете химий? // Химия и жизнь — XXI век. 2009. № 5. С. 49-52; № 6. С. 34-37.
Ахметов, Н. С. Общая и неорганическая химия. Общая неорганическая химия. Учеб. для вузов.-4-е изд., испр.,-М,: Высшая школа, Изд. центр» Академия", 2001.-743 с., ил., 2001.
Мелентьева, Галина Александровна. Фармацевтическая химия. Рипол Классик, 1985.
Николаев Л. А. Химия жизни. — М., Просвещение, 1977. — 239 c.
Э. Гроссе, Х. Вайсмантель Химия для любознательных. — Л., Химия, 1987. — 392 c.
Библиография
Atkins, Peter; de Paula, Julio (2009). Elements of Physical Chemistry (5th ed.). New York: Oxford University Press . ISBN 978-0-19-922672-6 .
Burrows, Andrew; Holman, John; Parsons, Andrew; Pilling, Gwen; Price, Gareth (2009). Chemistry3 . Italy: Oxford University Press . ISBN 978-0-19-927789-6 .
Housecroft, Catherine E.; Sharpe, Alan G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd ed.). Harlow, Essex: Pearson Education . ISBN 978-0-13-175553-6 .
Дәвам итеп укырга мөмкин
Популяр уку
Тәмамлау алдыннан кереш дәреслекләр
Atkins, P.W., Overton, T., Rourke, J., Weller, M. and Armstrong, F. Shriver and Atkins Inorganic Chemistry (4th edition) 2006 (Oxford University Press) ISBN 0-19-926463-5
Chang, Raymond. Chemistry 6th ed. Boston: James M. Smith, 1998. ISBN 0-07-115221-0 .
Voet and Voet. Biochemistry (Wiley) ISBN 0-471-58651-X
Камил дәрәҗә тәмамлау алдыннан яки тәмамлау дәреслекләре
Atkins, P. W. Physical Chemistry (Oxford University Press) ISBN 0-19-879285-9
Atkins, P. W. et al. Molecular Quantum Mechanics (Oxford University Press)
McWeeny, R. Coulson's Valence (Oxford Science Publications) ISBN 0-19-855144-4
Pauling, L. The Nature of the chemical bond (Cornell University Press) ISBN 0-8014-0333-2
Pauling, L., and Wilson, E.B. Introduction to Quantum Mechanics with Applications to Chemistry (Dover Publications) ISBN 0-486-64871-0
Smart and Moore. Solid State Chemistry: An Introduction (Chapman and Hall) ISBN 0-412-40040-5
Stephenson, G. Mathematical Methods for Science Students (Longman) ISBN 0-582-44416-0
Сылтамалар
Моны да карагыз