Аляксандр Ціханавіч Грачанінаў

Аляксандр Ціханавіч Грачанінаў
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	13 (25) кастрычніка 1864[1]
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя[1]
Дата смерці	3 студзеня 1956(1956-01-03)[2][3] (91 год) ці 4 студзеня 1956(1956-01-04)[4] (91 год)
Месца смерці	Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк, ЗША[5]
Месца пахавання	Свята-Уладзімірскія могілкі[d][6]
Краіна	Расійская імперыя  СССР  ЗША
Альма-матар	Санкт-Пецярбургская дзяржаўная кансерваторыя імя М. А. Рымскага-Корсакава (1893)[1] Маскоўская дзяржаўная кансерваторыя імя П. І. Чайкоўскага (1890)[1]
Музычная дзейнасць
Педагог	Сяргей Іванавіч Танееў, Мікалай Андрэевіч Рымскі-Корсакаў[1][7] і Васіль Ільіч Сафонаў[d][1]
Прафесіі	кампазітар, дырыжор, музычны педагог, піяніст
Інструменты	фартэпіяна
Жанры	сімфанічная музыка[d], царкоўная музыка[d] і опера
Выхаванцы	Dimitri Arakishvili[d]
Узнагароды
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксандр Ціханавіч Грачанінаў (руск.: Александр Тихонович Гречанинов, 13 (25) кастрычніка 1864, Масква — 3 студзеня 1956, Нью-Ёрк) — расійскі кампазітар^[8].

Нарадзіўся ў Маскве, у сям’і купца. Музычную адукацыю атрымаў у Маскоўскай, а затым Пецярбургскай кансерваторыях, якія скончыў у 1893 годзе па класе Рымскага-Корсакава.

Пасля заканчэння кансерваторыі прымаў актыўны ўдзел у рабоце музычна-этнаграфічнай камісіі пры Маскоўскім універсітэце і ў Беларускай песеннай камісіі^[8], выступаў у якасці акампаніятара ўласных рамансаў. Творы Грачанінава выходзілі ў выдавецтве Бяляева.

У час працы ў Беларускай песеннай камісіі Грачанінаў пазнаёміўся з беларускім музычным фальклорам, глыбока адчуў своеасаблівасць яго ладава-інтанацыйнай будовы. Даў класічныя ўзоры апрацовак народных песень. На тэмы народных песень напісаў у Парыжы «Беларускую рапсодыю» для сімфанічнага аркестра і п’есу для скрыпкі і фартэпіяна «Дар Белай Русі». Аўтар музыкі да п’есы В. Шашалевіча «Апраметная» ў пастаноўцы БДТ-2 1926 года^[8].

У 1925 годзе Грачанінаў з сям’ёй эміграваў у Парыж, а ў 1939 годзе — у Нью-Ёрк. Пахаваны на праваслаўных могілках у Джэксане (Касвіл), Нью-Джэрсі, ЗША.

У творчую спадчыну Грачанінава ўваходзяць:

• 3 оперы — «Дабрыня Мікіціч» (1903), «Сястра Беатрыс» (1912) і «Жаніцьба» (па Гогалю, 1950);
• дзіцячыя оперы — «Церамок», «Ёлачкін сон» і інш.
• 5 сімфоній — op. 6 (1894); op. 27 (1908); op. 100 (1923); op. 102 (1927); op. 153 (1936)
• канцэрты — для віяланчэлі з аркестрам op. 8 (1895); для скрыпкі з аркестрам op. 132 (1932); для флейты, арфы і струнных op. 159 (1938);
• камерна-інструментальныя творы — 4 струнныя квартэты (1893, 1914, 1916, 1929); 2 фартэпіянныя трыа (1906, 1931); дзве фартэпіянныя санаты (1931, 1942); п’есы для фартэпіяна.
• больш за 100 рамансаў;
• Духоўныя творы — «Страсны тыдзень» op. 58; «Хвала Богу», op. 65; «Дзямественная літургія», op. 79 (1917); Missa Oecumenica, op. 142 (1936); Missa Festiva, op. 154 (1937); Missa Sancti Spiritus, op. 169 (1940); Et in Terra Pax, імша, op. 166 (1942) і іншыя.
• Свецкія хоры — «Жалобны гімн», «Маці Русь» (на вершы Някрасава), «Памяці паўшых за волю» і інш.

• Белорусская ССР: Краткая энциклопедия в 5 т. (руск.) / Ред. колл.: П. У. Бровка и др. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. Биографический справочник. — С. 170. — 737 с. — 50 000 экз.

• Alexander Gretchaninov: Ноты твораў на International Music Score Library Project
• М. В. Михеева. Духовное творчество Гречанинова