Андрэй Юр’евіч Мдывані

Андрэй Юр’евіч Мдывані
Андрэй Юр’евіч Мдывані
Дата нараджэння	1 кастрычніка 1937
Месца нараджэння	Тбілісі, Грузінская ССР, СССР;
Дата смерці	19 ліпеня 2021 (83 гады)
Месца смерці	Мінск, Беларусь;
Месца пахавання	Усходнія могілкі;
Краіна	СССР; Беларусь;
Жонка	Таццяна Герасімаўна Мдывані
Альма-матар	Беларуская дзяржаўная кансерваторыя імя А. В. Луначарскага (1969);
Месца працы	Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі; Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы; Мінскі дзяржаўны музычны каледж імя М. І. Глінкі;
Музычная дзейнасць
Педагог	Анатоль Васільевіч Багатыроў
Прафесіі	кампазітар, кінакампазітар, педагог
Выхаванцы	Ганна Іванаўна Кароткіна
Прэміі	Спецыяльная прэмія Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва (2008)
Узнагароды

Андрэ́й Ю́р’евіч Мдыва́ні або Мдзівані (1 кастрычніка 1937, Тбілісі — 19 ліпеня 2021) — беларускі кампазітар, педагог. Народны артыст Беларусі (2013).

Біяграфічныя звесткі

Нарадзіўся 1 кастрычніка 1937 года ў Тбілісі (Грузінская ССР). Грузін па паходжанні. Пляменнік Уладзіміра Раінішвілі^[ru] (1932—2016), грузінскага і расійскага фізіка, лаўрэата Ленінскай прэміі, з якім сябраваў^[1].

Скончыў Беларускую дзяржаўную кансерваторыю імя А. В. Луначарскага па класе кампазіцыі прафесара А. В. Багатырова (1969) і пад яго ж кіраўніцтвам (сумесна з М. І. Пяйко) асістэнтуру-стажыроўку (1972).

Працаваў загадчыкам музычнай часткай у драматычных тэатрах Смаленска (1961—1963), Дзяржынска (1963), Кірава (1963). У 1964 годзе — канцэртмайстар педагагічнага вучылішча ў Смаленску. З 1969 года — выкладчык Мінскага музычнага вучылішча і Беларускай кансерваторыі. З 1972 года — загадчык музычнай часткай Тэатра імя Янкі Купалы ў Мінску, з 1984 года — дацэнт, з 1993 года — прафесар кафедры кампазіцыі Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі^[2].

Памёр 19 ліпеня 2021 года^[3].

Творчасць

Найбольш значныя дасягненні кампазітар меў у галінах сцэнічнай, аркестравай (сімфанічнай і для народных інструментаў) і харавой музыкі. Асноўныя тэмы творчасці — гісторыя і сучаснасць, філасофскія ідэі і канцэпцыі, своеасабліва звязаныя з нацыянальнай праблематыкай. Адметная рыса стылю — накіраванасць на прыгажосць. Як мастак ён належыць да экспрэсіўнага крыла рамантызму, узбагачанага практыкай ХХ ст. У галіне сімфанічнай музыкі — прыхільнік высокага сімфанізму, адзін з заснавальнікаў праграмнай сімфоніі на нацыянальную тэматыку; у харавой музыцы аднавіў на новай аснове традыцыі візантыйскага песнапення і праваслаўнага спеву, стварыў падставу для фальклорна арыентаванага кірунку; у музыцы для народнага аркестра — жанрыст, стваральнік народнааркестровага сімфанізму. Тэатральнай музыцы ўласцівы яскравая вобразнасць і эмацыянальнае спалучэнне эпічнасці з напружаным дынамізмам і кантраснасцю. Індывідуальны стыль кампазітара характарызуюць тэатральнасць мыслення, змястоўнасць і глыбіня мастацкіх задум, каларыстычнасць, прыгажосць інтанавання і выразнасць музычнай мовы.

Творы

музычная камедыя «Дзяніс Давыдаў»,
мюзікл «Месс Менд»,
балет «Страсці» («Рагнеда»),
араторыі «Ванька-встанька», «Вольнасць»,
кантата «Мы помнім вас, людзі»,
8 сімфоній,
сімфанічныя паэмы «Фрэскі», «Пахаванне Хатыні», «Дыялект»,
канцэрт-паэма для віяланчэлі з аркестрам,
«Музычны момант» для струннага аркестра,
п’есы для народнага аркестра,
канцэрт-паэма «Памяці В. Помазава» для баяна і аркестра,
п’есы для фартэпіяна,
харавыя цыклы,
музыка для тэатра, кіно, тэле- і радыёспектакляў.

Сям’я

Прыкладна з 1972 года ў шлюбе з музыказнаўцам Таццянай Мдывані^[4].

Узнагароды

Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1982).
Дзяржаўная прэмія БССР (1988),
Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне літаратуры, мастацтва і архітэктуры (1996, у аўтарскім калектыве) — за балет «Страсці» («Рагнеда»),
Народны артыст Беларусі (2013)^[5].
Спецыяльная прэмія Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва (2008).

Зноскі

↑ Рыцарь страстей. 18.12.2009(недаступная спасылка)
↑ Мдывані Андрэй (р.1937) Архівавана 5 сакавіка 2016. на сайце Беларускай дзяржаўнай філармоніі
↑ Ушел из жизни народный артист Беларуси композитор Андрей Мдивани
↑ Рыцарь страстей. 18.12.2009(недаступная спасылка)
↑ Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 15 красавіка 2013 года № 189 «Аб узнагароджанні дзяржаўнымі ўзнагародамі Рэспублікі Беларусь» Архівавана 14 мая 2021.

Літаратура

Мдыва́ні Андрэй Юр’евіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 473. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — С. 244. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).