Страсці (балет)

Страсці (Рагнеда)
Паштовы блок «Беларускі балет» (2000). Сцэна з балета «Страсці» («Рагнеда»)
Жанр	балет
Аўтар	лібрэта В. Елізар’ева
Кампазітар	А. Мдывані
Дырыжор	Валянцін Мікалаевіч Елізар’еў
Краіна	Беларусь
Год	1993
Пастаноўкі	28 ліпеня 1995 года

«Страсці» («Рагнеда») — балет у 2 дзеях, 4 карцінах А. Мдывані. Напісаны ў 1993 годзе. Лібрэта В. Елізар’ева. Прэм’ера адбылася на сцэне Дзяржаўнага тэатра оперы і балета Беларусі 28 ліпеня 1995 года (балетмайстар-пастаноўшчык В. Елізар’еў, дырыжоры Г. Праватораў, В. Чарнуха, сцэнограф В. Окунеў, мастак па касцюмах С. Шалейнікава; Рагнеда — І. Душкевіч, К. Фадзеева, Ж. Лебедзева, В.Гайко; Уладзімір — В.Захараў, Р. Мінін, І.Сядзько; Яраполк — У. Далгіх, І. Артамонаў; Ганна Багранародная — С. Гарбунова, Т. Шаметавец, С. Пясецкая).

Сюжэтная аснова балета — летапісная гісторыя пра полацкую княжну Рагнеду, адмова якой сватам з Ноўгарада ад князя Уладзіміра паслужыла падставай для варварскага нападу яго войскаў на Полацк, разбурэння горада, забойства княжацкай сям’і Рагвалодаў, згвалтавання і паланення Рагнеды, якая ў выніку мусіла стаць жонкай Уладзіміра, наўгародскага, а потым кіеўскага князя. Разам з меладраматычнай сюжэтнай лініяй, звязанай з лёсамі Рагнеды, Яраполка і Уладзіміра, у балеце атрымалі развіццё тэма прыняцця хрысціянства на Беларусі і ідэя пакаяння.

Складанае узаемадзеянне і функцыянальнае раўнапраўе усіх кампанентаў жанру скіраваны да сцвярджэннч арыгінальнай драматургічнай канцэпцыі музычна-сцэнічнага твора раманнага тыпу, дзе дзейсна-драматычная (развіццё вобраза Уладзіміра) і лірычная (развіццё вобраза Рагнедв, каханне яе і Яраполка) лініі сюжэта падпарадкаваны эпічна-манументальнай жанравай дамінанце.

У музычна-харэаграфічным дзеянні выяўляюцца рысы 2-фабульнай кампазіцыі з 2 кульмінацыямі-фіналамі, што выконваюць функцыю перадразвязкі (сімфанічная карціна «Разбурэнне Полацка» — фінал 1-й дзеі, «Уяўленні Уладзіміра пра хрысціяна» — фінал 1-й карціны 2-й дзеі) і харавым фіналам-эпілогам («Пакаянне», хор «Гасподзь, даруй»). Драматургічнай логіцы «буйнога штрыха» і манументальнасці падпарадкавана сцэнаграфічнае вырашэнне спектакля.

• У 2000 годзе Белпошта выпусціла серыю «Беларускі балет», аформленую мастаком А. Гапіенка і якая складаецца з маркі і паштовага блока. На блоку намаляваная сцэна з балета «Страсці» («Рагнеда») Андрэя Мдывані, выкананая па фатаграфіі, на якой адлюстраваны акцёры НАВТБ РБ.
• У 2003 годзе Нацыянальны Банк Рэспублікі Беларусь выпусціў сярэбраную памятную манету «Беларускі балет». На аверсе у крузе, абведзеным геаметрычным арнаментам, знаходзіцца рэльефная выява будынка Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Рэспублікі Беларусь, а на рэверсе змешчана рэльефная выява сцэны з нацыянальнага балета «Страсці» (Рагнеда) і надпіс у два радкі: «Балет Беларускі».^[1] У 2005 годзе на конкурсе COTY (Coin of the Year — «Манета года»), арганізаваным амерыканскімі агенцтвам навін «Уорлд Коін Ньюз» і выдавецкім домам «Краўзэ Паблікейшнс», манета атрымала вышэйшы тытул «Манета года 2005», якая прысуджаецца за першае месца сярод пераможцаў у дзесяці намінацыях. Яна таксама перамагла ў намінацыі «Манета з лепшым мастацкім рашэннем».^[2][3]
• У 2006 годзе Нацыянальны Банк Рэспублікі Беларусь выпусціў залатую памятную манету «Беларускі балет» з рэльефнай выявай артыстаў балета (сцэна з нацыянальнага балета «Страсці» (Рагнеда) на рэверсе.^[4]

• Страсці // Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя : у 2 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2003. — Т. 2. — 571 с. — 4 000 экз. — ISBN 985-11-0259-8.