Каралеўства Саксонія

Каралеўства Саксонія
	Гістарычная дзяржава
Каралеўства Саксонія
	ням.: Königreich Sachsen
Герб Саксоніі	Сцяг Саксоніі
	Гімн: Sachsenlied[d]
	Каралеўства Саксонія ў складзе Германскай імперыі
< > 20 снежня 1806 — 13 лістапада 1918 ;
Сталіца	Дрэздэн
Найбуйнейшыя гарады	Лейпцыг, Хемніц
Мова(ы)	ніжнесаксонскі дыялект нямецкай
Афіцыйная мова	нямецкая
Рэлігія	лютэранства, каталіцтва
Грашовая адзінка	Саксонскі талер (1806–1857); Саюзны талер (1857–1873); Залатая марка (1873–1914); Папяровая марка (1914–1918)
Плошча	14.993 км²
Насельніцтва	4.806.661 чал. (1910)
Форма кіравання	Манархія
Дынастыя	Ветыны
Кіраўнікі дзяржавы
Кароль Саксоніі
• 1806 – 1827	Фрыдрых Аўгуст I
• 1827 – 1836	Антон I Саксонскі
• 1836 – 1854	Фрыдрых Аўгуст II
• 1854 – 1873	Іаган Саксонскі
• 1873 – 1902	Альберт Саксонскі
• 1902 – 1904	Георг Саксонскі
• 1904 – 1918	Фрыдрых Аўгуст III
Міністр-прэзідэнт Саксоніі
• 1831 – 1843	Першы: Бернард фон Ліндэнау
• 1918	Апошні: Карл Рудольф Хайнцэ
Гісторыя
• 20 снежня 1806	Створана, як каралеўства
• 13 лістапада 1918	Падчас Лістападаўскай рэвалюцыі ператворана ў вольную дзяржаву
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карале́ўства Саксо́нія (ням.: Königreich Sachsen); рэдка Са́ксэн — дзяржава, якая існавала ў 1806—1918 гадах на тэрыторыі сучаснай Германіі. З 1871 года Саксонія была часткай Германскай імперыі, пакуль тая не пала пасля Першай сусветнай вайны. Сталіцай каралеўства быў Дрэздэн, а яго сучасны пераемнік — Свабодная дзяржава Саксонія.

Гісторыя

Напалеонаўскія войны і Германскі саюз

Да 1806 года Саксонія была часткай Свяшчэннай Рымскай імперыі, а кіраўнікі краіны мелі тытул курфюрста. Калі Свяшчэнная Рымская імперыя была распушчана пасля паражэння імператара Франца II у бітве з Напалеонам пры Аўстэрліцы, курфюрства пры падтрымцы Францыі стала незалежным каралеўствам, а саксонскі курфюрст Фрыдрых Аўгуст III стаў называцца — кароль Саксоніі Фрыдрых Аўгуст I.

Пасля паражэння пруска-саксонскіх войск у бітве пад Енай Саксонія ўвайшла ў Рэйнскі саюз, часткай якога была да паражэння Напалеона ў Бітве народаў пад Лейпцыгам у 1813 годзе. Пасля бітвы, у якой Саксонія — адна з германскіх дзяржаў — ўдзельнічала на баку французаў, Фрыдрых-Аўгуст здаўся саюзнікам. Краіна была акупаваная рускімі войскамі.

На Венскім кангрэсе пасланаму Фрыдрыхам Аўгустам Ватцдорфу атрымалася ўвайсці ў зносіны з Талейранам і схіліць Людовіка XVIII да ўдзела ў лёсе саксонскага караля; Францыя, якія не жадалі ўзмацнення Прусіі і ахвотней якая бачыла Германію падзеленай на невялікія дзяржавы, рашуча запрацівілася далучэнню Саксоніі да Прусіі. У рэшце рэшт, кангрэс выказаўся за падзел Саксоніі. Саксонія пазбавілася 40 % сваёй тэрыторыі, уключаючы Вітэнберг — калыску пратэстанцкай рэфармацыі. Акрамя таго, Фрыдрых Аўгуст адмовіўся ад правоў на Герцагства Варшаўскае. Каралеўства таксама станавілася часткай Германскага саюза пад вяршэнствам Аўстрыі, які змяніў Свяшчэнную Рымскую імперыю.

Аўстра-пруская вайна і Германская імперыя

У Аўстра-прускай вайне 1866 года Саксонія актыўна ўдзельнічала на баку Аўстрыі. Па выніках вайны Саксоніі, дзякуючы пазіцыі Аўстрыі, хоць і ўдалося захаваць фактычную незалежнасць, аднак яна стала часткай Паўночнагерманскага саюза — прускага сатэліта. Пасля перамогі Прусіі ў вайне з Францыяй у 1871 Саксонія, як і іншыя члены саюза, стала часткай Германскай імперыі на чале з Вільгельмам I. Кароль Іаган хоць і захаваў некаторую самастойнасць (Саксонія, у прыватнасці, магла ўступаць у дыпламатычныя адносіны з іншымі дзяржавамі), але лічыўся падданым германскага імператара.

Канец каралеўства

Кайзер Вільгельм II, унук Вільгельма I, у выніку паражэння Германіі ў Першай сусветнай вайне і лістападаўскай рэвалюцыі быў змушаны адрачыся ад пасады. 13 лістапада 1918 года апошні саксонскі кароль Фрыдрых Аўгуст III пад ціскам рэвалюцыі таксама падпісаў адрачэнне, пасля чаго Саксонія стала называцца вольнай дзяржавай і ўвайшла ў склад Веймарскай рэспублікі.