Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі

Эдвард Тарлецкі
Поўнае імя	Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі
Дата нараджэння	5 лютага 1974(1974-02-05) (51 год)
Месца нараджэння	Мінск, БССР, СССР
Краіна	Беларусь Украіна
Альма-матар	Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт (1996)
Музычная дзейнасць
Прафесіі	журналіст, Дрэг квін, спявак, ЛГБТ-актывіст, дызайнер касцюмаў, тэлевядучы, акцёр
Гады актыўнасці	1989 — цяперашні час
Інструменты	вакал
Жанр	поп
Псеўданімы	Мадам Жужу, Norma Pospolita
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларуская асацыяцыя журналістаў
travesti-diva.io.ua
Цытаты ў Вікіцытатніку

Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі (сцэнічныя імёны Norma Pospolita^[1][2], Мадам Жу Жу^[3][4]; нар. 5 лютага 1974(1974-02-05), Мінск) — журналіст, грамадскі дзеяч, праваабаронца, піянер беларускага гей-руху. Выступае як артыст арыгінальнага жанру (травесці), спявак.

Нарадзіўся 5 лютага 1974 года ў Мінску. У 1993 годзе атрымаў прафесію фатографа ў Мінскім тэхналагічным тэхнікуме. У 1996 года вучыўся ў Міжнароднай школе журналістыкі пры ЕГУ (г. Мінск). У 2005 г. завочна скончыў Маскоўскі гуманітарны ўніверсітэт па спецыяльнасці «Менеджмент арганізацыі».

З 1990 па 1993 працаваў фатографам у Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі. З 1993 па 1996 — рэдактар Белтэлерадыёкампаніі. [[|thumb| Эдвард Тарлецкі (справа) і Алена Лукашэвіч, 1995 г. ]] У 1994−1998 гг. пазаштатным карэспандэнтам супрацоўнічаў з Радыё «Свабода».^[5][6][7] Быў сябрам Беларускай асацыяцыі журналістаў^[8].

З 1995 па 1997 пісаў у беларускія каталіцкія выданні «Наша вера»^[9], «Хрысьціянская думка», «Унія».

У 1996 годзе паступіў у семінарыю Кангрэгацыі Айцоў Марыянаў у Любліне (Польшча), але кінуў навучанне.

У 1996—1998 гадах жыў у г. Дэтройт (штат Мічыган, ЗША). Вывучаў англійскую мову ў Каталіцкім універсітэце Madonna University[2] Архівавана 2 студзеня 2020.

У 1998 годзе першым у Беларусі^{[крыніца?]} здзейсніў камінг-аўт і ўзначаліў рух у абарону правоў геяў і лесьбіянак.

Быў арганізатарам разнастайных культурных і праваабарончых захадаў. У 2008 годзе пераехаў жыць у Кіеў^[10]. .

Браў удзел у першым з’ездзе арганізацыі Беларускі народны фронт «Адраджэньне», які прайшоў у Вільні ў 1989 годзе. Некалькі фотаздымкаў з’езда аўтарства Э.Тарлецкага захоўваюцца ў архіве ГА «Дыярыуш».^[11]

Першую вядомасць набыў, калі ў сакавіку 1990 года разам з мінскай каталіцкай актывісткай Ганнай Ніціеўскай-Сіневіч удзельнічаў у двух галадоўках каля муроў Касцёла Св. Сымона і Алены за вяртанне святыні вернікам.^[12][13][14], дзе ў той час размяшчаўся Дом кіно і штаб-кватэра БНФ «Адраджэньне». Галадоўкі паскорылі перадачу касцёла каталіцкай грамадзе. Усхваляваны падзеямі тых дзён, паэт Міхась Скобла напісаў верш «Ля Дома кіно», які прысвяціў Эдварду Тарлецкому.^[15]

У 1993—1995 гадах быў сябрам маладзежнай суполкі пры Касцёле Святога Роха ў Мінску.^[16]

У 1998 годзе ў якасці эксперта Нацыянальнага дэмакратычнага інстытута міжнародных адносін (г. Мінск) быў у складзе групы міжнародных назіральнікаў на выбарах у Вярхоўную Раду Украіны.^[17]

3 ліпеня 1998 года разам з іншымі аднадумцамі стварыў і ўзначаліў першую ў гісторыі Беларусі ЛГБТ-арганізацыю — Беларускую лігу сексуальных меншасцей «Лямбда» (БЛЛ).^{[18][19][20][21][22]}, а ў жніўні 1998 года стаў заснавальнікам і галоўным рэдактарам першага ў Беларусі гей-часопіса «Форум Лямбда». У гэтым жа годзе заснаваў ЛГБТ сайт «Apagay.com» (з 2005 г. — «gay.by»)^[23]

Пытанні талерантнасці ў грамадстве Тралецкі звязываў с развіццём інстытута прыватнай уласнасці. З інтэрв’ю праваабарончаму цэнтру «Вясна»^[24]:

Увогуле, стаўленне да іншадумства ў грамадстве […] вельмі цесна звязанае з маёмаснымі пытаннямі. Чым больш у грамадстве развіваецца інстытут прыватнай уласнасці, тым больш гэта грамадства цярпімае. Напрыклад, я назіраў, што адбываецца ў Польшчы, каталіцкай краіне, якая, здавалася б, павінна быць яшчэ больш гамафобнай за Беларусь. […] Там я назіраў «круглыя сталы», дзе за адным сталом сядзяць ксёндз і прадстаўнік арганізацыі гомасексуалістаў. Яны проста абмяркоўваюць праблемы, якія ў іх узнікаюць: аднаполых саюзаў ці, скажам, усынаўлення дзяцей. У Беларусі гэта немагчыма.

Першай публічнай акцыяй ЛГБТ у Беларусі стаў пікет^[25], які 19 красавікa 1999 года быў арганізаваны БЛЛ у знак пратэсту супраць адмовы ўладаў зарэгістраваць арганізацыю. Э. Тарлецкі заявіў карэспандэнту беларускай службы Радыё «Свабода», што «беларускія ўлады ў сваім нежаданні прызнаць існаванне „сексуальнай нетрадыцыйнай арыентацыі дасюль кіруюцца савецкімі стэрэатыпамі“». Па словах Тарлецкага, «дэманстранты таксама хацелі выказаць пратэст супраць нядаўняга семінара Беларускага экзархата Рускай праваслаўнай царквы, на якім некаторыя ўдзельнікі называлі гомасэксуалаў „слугамі д’ябла“ і заклікалі караць іх смерцю на электрычным крэсле».^[26]

У ліпені 1999 года, падчас іншай публічнай акцыі ББЛ, Тарлецкі заўважыў:

Якая можа быць талерантнасць у паўдзікага грамадства, якое не можа наладзіць ані палітычны, ані сацыяльны дыялог? Проста ўзялі аўтаматычна стэрэатып з Сярэднявечча, што вось жылі разам праваслаўныя, католікі, і «пабудавалі» байку. На самой справе трэба праводзіць вялікую асветніцкую работу, вучыць людзей, што ёсць іншыя думкі, ёсць іншыя людзі, якіх трэба паважаць, да якіх трэба прыслухоўвацца. Якая можа быць талерантнасць пасля такога вялікага перыяду савецкага будаўніцтва, калі іншадумства не паважалася? Беларускае грамадства вельмі неталерантнае, гамафобнае і расісцкае^[27].

У 2000 годзе Э. Тарлецкі браў удзел у працы беларускай секцыі на Міжнародным кніжным кірмашы ў г. Гётэбарг (Швецыя). Сярод гасцей таксама былі пісьменнік Васіль Быкаў, палітык Вінцук Вячорка, кінарэжысёр Віктар Дашук.^[28] Беларусы былі запрошаны ў Гётэбарг шведскай урадавай арганізацыяй «Форум Сюд» (шв. Forum Syd).

З 1999 па 2002 гады Э. Тарлецкі быў старшынёй аргкамітэта фестываля «Беларусь Гей Прайд».^{[29][30][31][32][33][34][35]}

7 верасня 2001 года пры ўдзеле Тарлецкага ў рамках трэцяга прайд-фестываля ў цэнтры Мінска за дзень да прэзідэнцкіх выбараў, прайшло першае ў гісторыі краіны прайд-шэсце, у якім удзельнічалі па розных звестках ад 500 да 2000 чалавек.^[20][36] Людзі ў яркіх карнавальных касцюмах пад вясёлкавымі сцягамі прайшлі па праспекце Скарыны ад будынка цырка да Панікоўскага сквера на Кастрычніцкай плошчы.^{[37][38][39][40]} У інтэрв’ю інтэрнэт-часопісу «Makeout» Тарлецкі ўзгадваў^[20]:

Мы зрабілі гэта сумесна з беларускімі нефармальнымі левымі групамі: антыфашыстамі, анархістамі, і называлі love-парад, а не гей-парад. Мы не бралі ніякіх дазволаў у дзяржавы і ставілі акцэнт на тым, што гэта незарэгістраваная арганізацыя, несанкцыянаваная акцыя. Падкрэслівалі гэтую пазіцыю на налепках, ўлётках … Мы не прапаноўвалі ніякіх палітычных лозунгаў, а сшылі сцягі, на якіх былі намаляваныя кветкі. Напэўна, людзям спадабаўся іншы падыход.

З інтэрв’ю Э.Тарлекага праваабарончаму цэнтру «Вясна»^[24]:

Любая акцыя можа мець розныя формы, галоўнае — прыцягнуць увагу да сябе і сваіх праблемаў. Калі людзі заўважаюць, што нешта там адбываецца дзіўнае, то потым яны пачынаюць унікаць у сутнасць. Таму любая акцыя павінна быць эпатажнай, незвычайнай. Калі мы нешта праводзілі і нехта пераапранаўся, то гэта спецыяльна рабілася для таго, каб усё выглядала незвычайна і прыцягвала ўвагу. Каб людзі задумаліся, што гэта такое, і пачалі цікавіцца.

Прэс-цэнтр апазіцыйнага беларускага руху Хартыя'97 абвінаваціў Э. Тарлецкага ў супрацоўніцтве з Камітэтам дзяржаўнай бяспекі Рэспублікі Беларусь і назваў «парад кахання» «блакітнай правакацыяй».^[39][41]

У 2001 годзе адбыўся канфлікт паміж Э. Тарлецкім і лідарам Маладога Фронту Паўлам Севярынцам. Арганізацыйны камітэт Кангрэса беларускай моладзі^[42] адмовіў прадстаўнікам БЛЛ у праве браць удзел у гэтым форуме.^[43][44][45]. Далей газета Наша Ніва апублікавала допіс П. Севярынца «Апошняе вычварэнне Эдзіка Тарлецкага», дзе П. Севярынец заявіў: «Як хрысціянін і проста нармальны чалавек, я стаўлюся да гомасексуалістаў як да няшчасных, скалечаных і хворых людзей».^[46] Э. Тарлецкі ў сваю чаргу параўнаў П. Севярынца з А. Гітлерам. Апагеем канфлікта стаў правакацыйны комікс «Папялушка»^[47], які быў апублікаваны ў сатырычнай газеце «Навінкі  (бел. (тар.)) (бел.». Там Тарлецкі ў жаночым абліччы нібыта спакушае Севярынца.^[48]

У 2007—2008 гадах Э. Тарлецкі пры падтрымцы амерыканскага фонда «Адкрытае грамадства» выдаваў «для геяў, прыхільнікаў андэграўнду, мадэрна і крэатыву» часопіс «Taboo». Выйшла 5 нумароў выдання.^[49][50]

У 2015 годзе ў Кіеве прыняў удзел у фестывалі культуры і правоў геяў і лесбіянак «Київ Прайд»^[51][52].

У 2001—2004 гг. як арганізатар мерапрыемстваў, супрацоўнічаў з культавым мінскім гей-клубам «Babylon»^[53][54]. Узгадвае Dj Ядзік (Дзмітрый Ціхановіч)^[55]:

Увесь час адбываліся нейкія культурныя працэсы. Вельмі сур’ёзны ўнёсак зрабіў Эдвард Тарлецкі, які цяпер жыве за мяжой. Асабліва памятны конкурс «Miss Diva», які ладзіўся для «дамаў» сталага ўзросту і называўся «Miss Diva. Млявая кветачка». Там удзельнічалі ўжо такія спадары за сорак, яны асабліва старанна падыходзілі да падрыхтоўкі. У іх было больш выгаднае матэрыяльнае становішча, яны маглі не проста там нейкія сукенкі сабе пашыць, але яшчэ і камянямі іх упрыгожыць. Таму конкурс атрымаўся вельмі прыгожы ды яскравы. Эдвард да апошняга дня рабіў такія мерапрыемствы. Вакол яго была сапраўды крэатыўная каманда, якая днём аддавалася алкагалізму, а ноччу рабіла цуды.

Пачынаючы з 2001 года Э. Тарлецкі пад сцэнічнымі імёнамі «Exeda» і «Zarah Und» выступаў як артыст арыгінальнага жанру (травесці) ^[56][57][58]."Белгазета", № 19 (640)(пераклад з рускай):

Пасля песні «Курвы танчуть баль» — аднаго са шчаслівым чынам ацалелых шэдэўраў зманліва дваровых «мужычкоў з гармонікамі» … на сцэну з’явілася раскошная, упрыгожаная мяхамі, стразамі, пёрамі і шоўкамі трэш-дзіва Зара Унд, яна ж Эдвард Тарлецкі. Зара Унд, какетліва пляскаючы гіганцкімі, як трапічныя матылькі, вейкамі, адарыла Міхалка пышным букетам і жвава ўцякла на велізарных абцасах за сцэну. «Вось бачыце, — стомленым ментарскім і ўжо па звычцы прамоўніцкім тонам закрычаў Сяргей, — Зараз ніхто не зможа абвінаваціць наш калектыў у гамафобіі! Мы любім усіх!» «Так, мы любім усіх! — пагадзіўся Булатнікаў. — Проста кагосьці больш».

У 2004 годзе Э. Тарлецкі на наступны дзень пасля афіцыйнага конкурсу «Міс Беларусь» арганізаваў у Мінску конкурс травесці «Альтэрнатыўная міс Беларусь»^{[59][60][61][62]}

Як сказаў Эдвард Тарлецкі, «складаецца такое ўражанне, што і аграрнае свята „Дажынкі“, і конкурс прыгажосці праводзяць адзін і тыя ж людзі — усё аднолькава». А свой конкурс ён прыдумаў, каб «пацешыць сябе і парадаваць іншых людзей, бо ў кожнага з нас свой, альтэрнатыўны погляд на прыгажосць».

— Марина Гуляева "Как выбирали альтернативную Мисс Беларусь?", БелГазета, 5 кастрычніка 2004 г.

У маі 2006 года стаў адным з сузаснавальнікаў і дырэктарам маладзёжнага андэграўнд-клуба «Buffet ЁЁ» у Мінску.^[63][64] Дзмітрый «Дзіш» Шэпялевіч, адзін з асноўнікаў мінскай прома-групы «12 Інч» (12 Inch), у сваім артыкуле ў часопісе «Таймер», заўважае ^[65]:

Клуб быў падобны на лонданскія месцы, якія мы бачылі ў кіно.[…] «ЁЁ» быў першым 100-працэнтна беларускім тусовачным месцам, якое не арыентавалася ні на якія тэндэнцыі.

У 2007—2008 гадах Э. Тарлецкі зняўся для тэлэвізійнага праэкта Сяргея Міхалка «Саша і Сірожа».^[66]

У 2008 годзе пераехаў ва Украіну, дзе выступае пад псеўданімамі «Мадам Жужу» і «Norma Pospolita».

У 2011 годзе згуляў ролю Дзівы ў фільме «Шапіто-шоў»^[67], які здабыў прыз 33-га Маскоўскага міжнароднага кінафестывалю.

У 2011 годзе ўдзельнічаў у IV Маскоўскім біенале сучаснага мастацтва.^[68][69]

У 2013 годзе ўдзельнічаў у арганізацыі вядомага ва Украіне конкурсу травесці «Міс Дзіва».^[70][71]

У 2013 годзе быў госцем украінскага кулінарнага тв-шоў «Звана вечеря» (тэлеканал СТБ)^[72], а ў 2014 годзе — госцем ток-шоў «Говорить Україна» (тэлеканал «Украіна»)^[73]

У 2015 годзе Э. Тарлецкі арганізаваў уласны відэа-праект «Маланка Шоу»^[3], дзе людзі розных прафесій спаборнічаюць у стварэнні новых вобразаў для Мадам Жужу.^[74] У гэтым жа годзе Э. Тарлецкі ў ролі травесці-дзівы зняўся ў кліпе «Wings» брытанскага дуэту «Hurts».^[75][76]

• Афіцыйны сайт
• Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі ў сацыяльнай сетцы «Instagram»
• Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі ў сацыяльнай сетцы «Facebook»
• Эдуард Тарлецкий на сайце okino.ua