Юрый Васілевіч Шпіт

Юрый Васілевіч Шпіт
Дата нараджэння	9 лістапада 1930(1930-11-09)
Месца нараджэння	Запарожжа, Запарожскі гарадскі савет[d], Запарожская вобласць, УССР, СССР
Дата смерці	4 снежня 2008(2008-12-04) (78 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Месца пахавання	Усходнія могілкі
Грамадзянства	Беларусь
Альма-матар	Кіеўскі інжынерна-будаўнічы інстытут (1954)
Месца працы	Дзяржкамітэт Рэспублікі Беларусь па архітэктуры і будаўніцтве БелНДІПгорадабудаўніцтва БНТУ
Навуковая ступень	дацэнт
Навуковае званне	Q123746289?
Партыя	КПСС
Член у	Саюз архітэктараў СССР Беларускі саюз архітэктараў
Узнагароды

Юрый Васілевіч Шпіт (нар. 9 лістапада 1930, г. Запарожжа, Украіна — 4 снежня 2008, Мінск) — беларускі архітэктар. Заслужаны архітэктар Беларусі (1969). Дацэнт (1963)^[1]. Акадэмік Расійскай Акадэміі архітэктуры і будаўнічых навук.

У 1954 годзе скончыў архітэктурны факультэт Кіеўскага інжынерна-будаўнічага інстытута. Працаваў у Белдзяржпраекце^[1], у 1964—1975 гадах намеснік старшыні Дзяржбуда Беларусі, з 1976 года дырэктар БелНДІПгорадабудаўніцтва, адначасова з 1967 года выкладаў у БПІ (з 1968 дацэнт). 3 1990 прэзідэнт Асацыяцыі праектных арганізацый Беларусі (Беласпраект)^[2].

У 1990—2002 гг. — кіраўнік персанальнай творчай майстэрні^[3].

Памёр у 4 снежня 2008 года, пахаваны на Усходніх могілках Мінска.

Член Саюза архітэктараў СССР з 1957 года. З 1970 па 1973 г. — старшыня праўлення СА БССР. Член КПСС з 1963 года^[1].

Найбольш значныя работы: комплекс буйнапанельных жылых дамоў па вуліцы Талбухіна (1965), жылыя дамы па прасп. Леніна^[1], вуліцах Я. Коласа, Чырвонаармейскай, Карла Маркса (1960—1970-я гг.), будынкі кінатэатра «Партызан» (1967; усе ў Мінску), кінатэатр «Мінск», планіроўка і забудова вул. Маладзёжнай у Наваполацку (1971—1980)^[1], абкама КПБ у Магілёве (1971), гаркама КПБ у Бабруйску (1976, абодва ў сааўт.), жылыя дамы ў Гомелі, Магілёве і інш. гарадах (1960—1970-я г.), будынкі гасцініцы «Юнацтва» на Заслаўскім вадасховішчы (1974) пад Мінскам, санаторыя «Беларусь»^[ru] у Місхоры Крымскай вобласці (1974)^[2], храм святога апостала Андрэя Першазваннага на праспекце Ракасоўскага^[3].

Адзін з кіраўнікоў і аўтараў серый тыпавых праектаў жылых дамоў з палепшанымі кватэрамі і жылых дамоў з блок-пакояў (1960-70)^[1], інтэрнатаў, школ і інш. будынкаў, шэрага праектаў планіроўкі і забудовы асобных раёнаў у Мінску, абласных цэнтрах Беларусі, Наваполацку, Светлагорску і інш. (1950—1980-я г.) Кіраўнік распрацоўкі Генеральнай схемы комплекснай тэрытарыяльнай арганізацыі Беларусі (1986—1989). Аўтар помніка вызваліцелям у Віцебску і манумента партызанам Вілейшчыны на воз. Нарач у Мядзельскім раёне (1968). У 1970—1973 гадах старшыня праўлення Саюза архітэктараў Беларусі^[2].

Больш за 30 навуковых прац, у т.л. «Грамадзянскае будаўніцтва і архітэктура ў Беларускай ССР» (1968), «Архітэктура Савецкай Беларусі» (1972), «Гарады і сістэмы рассялення Беларускай ССР» (1979), «Удасканаленне тэрытарыяльнай арганізацыі прамысловасці ў эканамічным раёне (рэспубліцы)» (1980), «Рэкамендацыі па тэрытарыяльнай арганізацыі Беларускай ССР» (1987) — усе ў аўтарскім калектыве^[1].

Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» (1971), Ганаровай граматай Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР (1980), граматамі Саюза архітэктараў СССР^[4]. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР 1984 за ўдзел у планіроўцы і забудове г. Наваполацка^[2].

• Архитектура Советской Белоруссии. М., 1973 (у сааўт.);
• Современные тенденции формирования территорнальных систем расселения. Мн., 1981.

• Шпіт Юрый Васілевіч // Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Беларус. Энцыкл.; Рэкал.: А. А. Воінаў і інш. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-078-5.
• Шпіт Юрый Васілевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
• Шпит Юрий Васильевич // Архитекторы Советской Белоруссии: Биогр. справочник / Союз архитекторов БССР; Сост. В. И. Аникин и др. — Мн.: Беларусь, 1991. — 262 с. — ISBN 5-338-00611-1. (руск.)
• Шпит Юрий Васильевич // Белорусский государственный проектный институт «Белгоспроект» : [1933―1983] / Государственный комитет по строительству и архитектуре Совета Министров Белорусской ССР (Госстрой БССР) ; [составители: Г. И. Лиопо и др.]. — Минск: Полымя, 1983. — 142 с. — 2 500 экз.

• Юрий Шпит — зодчий, ученый, педагог