ပုရီရမ္မပြည်နယ်

ဤ ဆောင်းပါးသည် အခြားဘာသာစကားမှ မူကြမ်းသဘောမျိုး ဘာသာပြန်ထားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ ဘာသာနှစ်ခုလုံးကို ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ကွန်ပျူတာ သို့မဟုတ် ဘာသာပြန်ဆော့ဝဲလ် တမျိုးမျိုးအသုံးပြု၍ ရရှိလာသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဘာသာပြန်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီနိုင်ပါသည်။

ပုရီရမ္မခရိုင် บุรีรัมย์  (ထိုင်း) ဘူရီရမ်
Province
Buriram Province
Clockwise from top: Phanom Rung Historical Park, Chang Arena, Khao Kradong Forest Park, Romburi Park, Lam Nang Rong Dam, Prasat Muang Tam
အလံတော် စည်းတံဆိပ်
ဆောင်ပုဒ်: เมืองปราสาทหิน ถิ่นภูเขาไฟ ผ้าไหมสวย รวยวัฒนธรรม เลิศล้ำเมืองกีฬา ("Town of stone castles. Land of volcanoes. Beautiful silk. Rich in culture. Superb sports city")
Map of Thailand highlighting Buriram province
Country	Thailand
Capital	Buriram
အစိုးရ
• Governor	Piya Pijnam
ဧရိယာ[၁]
• စုစုပေါင်း	၁၀,၀၈၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၃၈၉၀ စတုရန်းမိုင်)
ဧရိယာအဆင့်	17th
လူဦးရေ (2024)[၂]
• စုစုပေါင်း	Decrease၁,၅၆၆,၃၀၈
• အဆင့်	7th
• သိပ်သည်းမှု	၁၅၅/km၂ (၄၀၀/sq mi)
• သိပ်သည်းမှု အဆင့်	24th
Human Achievement Index[၃]
• HAI (2022)	{{{demographics1_info1}}}
GDP[၄]
• Total	baht 84 billion (US$2.7 billion) (2019)
အချိန်ဇုန်	ICT (UTC+7)
Postal code	31xxx
Calling code	044
ISO 3166 ကုဒ်	TH-31
ယာဉ်မှတ်ပုံတင်	บุรีรัมย์
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်	buriram.go.th

ပုရီရမ္မခရိုင် (ထိုင်း: จังหวัดบุรีรัมย์, ရောမ: Changwat Buriram) သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင် (ချန်ဝပ်) ၇၇ ခုထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး အောက်မြောက်ပိုင်း ထိုင်း သို့မဟုတ် အီဆန် (Isan) ဒေသတွင် တည်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်း ခရိုင်များမှာ (တောင်မှ နာရီလက်တံအတိုင်း) ဆကဲ (Sa Kaeo)၊ နခွန်ရတ်ချာဆီမာ (Nakhon Ratchasima)၊ ခွန်ကဲန် (Khon Kaen)၊ မဟာဆရခမ်း (Maha Sarakham) နှင့် ဆုရင် (Surin) တို့ ဖြစ်ကြသည်။ "ပုရီရမ္မ" ဟူသော အမည်၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ 'ပျော်ရွှင်ခြင်းမြို့' ဟု ဖြစ်သည်။

ထိုင်းအသံထွက် - ဘူရီရမ်

ပုရီရမ္မသည် ခိုရတ်ကုန်းပြင်မြင့်၏ တောင်ဘက်စွန်းတွင် တည်ရှိပြီး ပြည်နယ်တစ်ဝိုက်တွင် မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး မီးတောင်များစွာ ရှိသည်။ ပြည်နယ်၏ တောင်ဘက် ကန့်သတ်ချက်သည် စမ်းခမ်းတောင်တန်းနှင့် ဒန်းဂရက်တောင်တန်းများကြား ကန့်သတ်ထားသော တောင်တန်းဒေသဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်၏ စုစုပေါင်း သစ်တောဧရိယာမှာ ၈၈၇ စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၃၄၂ စတုရန်းမိုင်) သို့မဟုတ် ပြည်နယ်ဧရိယာ၏ ၈.၈ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။

ပြည်နယ်တွင် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ဘေးမဲ့တောတစ်ခု ရှိသည်။ အဆိုပါ ဘေးမဲ့တောသည် အခြားတောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ဘေးမဲ့တော နှစ်ခုနှင့်အတူ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘေးမဲ့နယ်မြေများ၏ ဒေသ ၇ (နခွန်ရတ်ချသီမာ) တွင် တည်ရှိသည်။

• တဖရားအမျိုးသားဥယျာဉ် (Ta Phraya National Park) သည် ၅၉၄ စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၂၂၉ စတုရန်းမိုင်) ကျယ်ဝန်းသည်။

ပြည်နယ်တွင် အမျိုးသားဥယျာဉ်တစ်ခုရှိသည်။ အခြားအမျိုးသားဥယျာဉ် ၃ ခုနှင့်အတူ ပန်းခြံသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးနယ်မြေများ၏ ဒေသ ၁ (ပရာချင်ဘူရီ) တွင် တည်ရှိသည်။

• ဒေါင်ယိုင်တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ဘေးမဲ့တော ၊ ၃၁၃ စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၁၂၁ စတုရန်းမိုင်) ^{[၅] :3}

ရှေးဟောင်းသုတေသန ပညာရှင်များ၏ လေ့လာချက်အရ သမိုင်းမတင်မီအချိန်ကတည်းက ဒွါရာဝတီ (Dvaravati) ခေတ်ကာလအထိ ပုရီရမ္မတွင် ရှေးဟောင်းသုတေသန နေရာများကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ယင်းတို့တွင် ရှေးဟောင်း ခမာအင်ပါယာမှ ယဉ်ကျေးမှု အထောက်အထားများအပါအဝင် အုတ်ရဲတိုက်နှင့် ကျောက်ရဲတိုက်ပေါင်း ၆၀ ကျော် ပါဝင်သည်။ မီးဖိုများ၊ အိုးခွက်များနှင့် မြေအိုးများ အပါအဝင် အရေးပါသော ရှေးဟောင်းသုတေသန ပစ္စည်းများကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ၎င်းတို့ကို ခမာခေတ် ၁၅-၁၅ ဟု သတ်မှတ်သည့် မြေထည်၊ ရှေးခမာ သို့မဟုတ် ခမာယဉ်ကျေးမှုခေတ်နှောင်းပိုင်းဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဘူရီရမ္မ၏ သမိုင်းအထောက်အထားများသည် အယုဒ္ဓယခေတ်နှောင်းပိုင်းတွင် တစ်ဖန်ပြန်လည် ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ပြီး အယုဒ္ဓယခေတ်နှောင်းပိုင်းမှ သွန်ဘူရီခေတ်အထိ ဘူရမ်မြို့အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သော နှစ်တစ်ထောင်ခန့်က ယနေ့ခေတ် ဘူရီရမ်ခရိုင်သည် ခမာအင်ပါယာ လက်အောက်တွင် တည်ရှိခဲ့ပြီး ထိုခေတ်ကာလက အပျက်အစီးများစွာ ကျန်ရှိနေခဲ့သည်။ မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး မီးတောင်ပေါ်တွင် တည်ရှိသည့် ဖနွန်ရွန်း သမိုင်းဝင်ဥယျာဉ် (Phanom Rung Historical Park) သည် အကြီးဆုံး အပျက်အစီးတည်ရှိရာ နေရာဖြစ်သည်။ ထိုနေရာ၌ တွေ့ရှိရသည့် ကမ္ပည်းစာအရ ၎င်း၏ ဒေသခံဘုရင်သည် ခမာဘုရင်၏ အခွင့်အာဏာကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ သို့သော်လည်း ထိုဒေသသည် ဝေးလံခေါင်သီပြီး လူဦးရေကျဲပါးကာ ရတနာကိုးသိမ်း (Rattanakosin) လက်ထက်အထိ ယင်းအကြောင်းကို မှတ်တမ်းတင်ထားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ ရာစုအစောပိုင်းတွင် အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သည့် မောင်းပဲ (Muang Pae) သည် ထိုင်းအချုပ်အခြာအာဏာကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီးနောက် ဘူရီရမ်ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ပြီးနောက် ဘူရီရမ်ကို ထိုင်းဘုရင်ခံအုပ်ချုပ်သော ခရိုင်အဖြစ် တရားဝင် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။

သင်္ကြန်ပွဲတော် နှင့် နှစ်သစ်ကူးနေ့ ကဲ့သို့သော အရေးကြီးသော ဘာသာရေးနေ့များအပြင် ဘူရီရမ်တွင် နေထိုင်သူများ ကုသိုလ်ပြုခြင်း၊ ဘုရားဆင်းတုတော်များကို ရေမိုးချိုးခြင်း၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများ ရိုးရာအားကစားများဖြစ်သည့် ^[၆] နှင့် လွန်ဆွဲပွဲကဲ့သို့သော ဒေသဆိုင်ရာပွဲတော်များ လည်း ရှိသေးသည်။ Phutthaisong ခရိုင်ကဲ့သို့ အချို့သောဒေသများတွင်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝါတွင်း နှင့် လွိုင်ကုံး အစတွင် Bang Fai ရိုးရာဒုံးပျံအက၊ Khao Phansa ကို ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။

ဘူရီရမ်သည် မြောက်ခမာလူမျိုး လူဦးရေ များပြားသော အရှေ့မြောက်ခရိုင်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ အများစုသည် ထိုင်းဘာအများစုပြောဆိုကြသော်လည်း မကြာသေးမီက သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ၏ ၂၇.၆% သည် နေ့စဉ်ဘဝတွင် မြောက်ပိုင်းခမာ ဘာသာစကားကို ပြောဆိုကြသည်။

ခရိုင်၏ အမှတ်တံဆိပ်တွင် ရှီဝကို ရည်စူးထားသော ခမာပုံစံ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း ဖြစ်သည့် Phanom Rung ဘုရားကျောင်းကို သရုပ်ဖော်ထားသည်။ ခမာအင်ပါယာနယ်မြေကို အယုဒ္ဓယဘုရင့်နိုင်ငံမှ ထိုင်းလူမျိုးများက ချုပ်ကိုင်ထားချိန်တွင် ၉ ရာစုမှ ၁၂ ရာစုအထိ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယခုအခါ အပျက်အစီးများကို သမိုင်းဝင် ပန်းခြံတစ်ခုတွင် ထိန်းသိမ်းထားသည်။

ခရိုင်၏ ပန်းပွင့်သည် အဝါရောင်ချည်ပင် ( Cochlospermum regium) ဖြစ်သည်။ ခရိုင်၏ သစ်ပင်သည် ပန်းရောင်ရေပန်း (Cassia grandis ) ဖြစ်သည်။ အာရှဖန်ပုစွန် ( Macrobrachium lanchesteri ) သည် ခရိုင်အတွင်းရှိ ရေနေသတ္တဝါဖြစ်သည်။

ခရိုင်၏ဆောင်ပုဒ်မှာ "သဲကျောက်များ ခိုအောင်းရာမြို့၊ မီးတောင်များ၊ လှပသောပိုးထည်များ၊ ကြွယ်ဝသောယဉ်ကျေးမှုနှင့် အားကစား၏အကောင်းဆုံးမြို" ဖြစ်သည်။

ခရိုင်ကို မြို့နယ် (အမ်ဖူး) (၂၃) ခု ခွဲခြားထားသည်။ မြို့နယ်များကို ကျေးရွာအုပ်စု (တန်ဘွန်) ၁၈၉ ခု ( တမံများ ) နှင့် ကျေးရွာပေါင်း ၂,၂၁၂ ( မူဘန်) ဟူ၍ ပိုင်းခြားထားသည်။

2019 ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ 26 ရက်နေ့အထိ အောက်ပါတို့ဖြစ်သည်- ^[၇] တစ်ခုသော Buriram ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ( ongkan borihan suan changwat ) နှင့် တိုင်းအတွင်းရှိ စည်ပင်သာယာ နယ် မြေ ၆၂ ခု။ Buriram၊ Chum Het နှင့် Nang Rong တို့သည် မြို့ ( thesaban mueang ) အဆင့်အတန်းရှိသည်။ နောက်ထပ် ခရိုင် စည်ပင်သာယာရေး အဖွဲ့ ၅၉ ခု မြူနီစပယ် မဟုတ်သော ဧရိယာများကို ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ၁၄၆ ဖွဲ့က အုပ်ချုပ်စီမံသည်။

ဘူရီရမ်လေဆိပ်သည် ခရိုင်၏ တစ်ခုတည်းသောလေဆိပ်ဖြစ်သည်။ Nok Air နှင့် Thai AirAsia လေကြောင်းလိုင်းနှစ်ခုသည် ဒွန်မောင်းအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် (DMK) မှ ဘူရီရမ်ကို ဝန်ဆောင်မှုပေးသည်။

• အဝေးပြေးလမ်းမကြီး 218 : Buriram - Nang Rong
• အဝေးပြေးလမ်း 219 : Ban Kruat - Prakhon Chai - Buriram - Ban Dan - Satuek - Phayakkhaphum Phisai - Yang Sisurat - Na Chueak - Borabue
• အဝေးပြေးလမ်းမကြီး 226 : Nakhon Ratchasima - Chaloem Phra Kiat - Chakkarat - Huai Thalaeng - Lam Plai Mat - Buriram - Krasang - Surin - Sikhoraphum - Samrong Thap - Huai Thap Than - Uthumphon Phisai - Sisaket - Kanthararom - Warin Chamrap - Ubon Ratchathani
• အမြန်လမ်း 2074 : Buriram - Khu Muang - Phutthaisong

အမျိုးသားခရီးသည်တင်ရထားလမ်းစနစ်ဖြစ်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ State Railway (SRT) သည် Buriram မီးရထားဘူတာရုံ တွင် ဝန်ဆောင်မှုပေးပါသည်။ SRT သည် ဘန်ကောက် နှင့် Ubon Ratchathani သို့ အကန့်အသတ်ရှိသော အမြန်ရထားများ၊ Nakhon Ratchasima သို့ ခရီးသည်ရထားများနှင့် အခြား ဝန်ဆောင်မှုများစွာကို ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။

Transport Co., Ltd. သည် Buriram Bus Station တွင် ဘတ်စ်ကားဒိုင်ကို ဖွင့်လှစ်ထားပြီး Nakhonchai Air သည် ၎င်း၏ ကားဂိတ်နှင့် ကပ်လျက်ရှိသည်။

Buriram Songthaew System (BSS) သည် မြို့အတွက် အများသူငှာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးသည်။ BSS ကို လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက တည်ထောင်ခဲ့သည်။ Line 1 (Buriram Muriam Muriam Market- Khao Kradong Forest Park Line) နှင့် Line 2 (Ban Bua Line) မျဉ်းနှစ်ခုလုံးသည် ပန်းရောင်ဖြစ်သည်။

Buriram ၏ အဓိက ဆေးရုံသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ဆောင်ရွက်သော Buriram ဆေးရုံ ဖြစ်သည်။

ဘူရီရမ်ခရိုင်သည် သူ့ကိုယ်သူ အားကစားမြို့အဖြစ် မြှင့်တင်သည်။ Buriram United သည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံးကလပ်ပိုင်ဘောလုံးကွင်းဖြစ်သည့် Chang Arena တွင် အိမ်ကွင်းပွဲများ ကစားသည်။

FIA အဆင့် 1 နှင့် FIM အဆင့် A ပြိုင်ကွင်း၊ Chang International Circuit သည် Chang Arena အနီးတွင်ရှိသည်။

• 
  Chang Arena သည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ကလပ်အသင်းပိုင် ဘောလုံးကွင်းအကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး Buriram United ၏
• 
  Chang International Circuit တွင် Marc Marquez

ကျန်းမာရေး	ပညာရေး	အလုပ်အကိုင်	ဝင်ငွေ
60	52	75	69
အိမ်ရာ	မိသားစု	သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး	ပါဝင်မှု
31	48	17	32
HAI 2022 တန်ဖိုး 0.6136 ရှိသော Buriram ပြည်နယ်သည်"နိမ့်"ဖြစ်ပြီးအဆင့် ၇၂ တွင်နေရာယူထားသည်။

၂၀၀၃ ခုနှစ်မှစတင်၍ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ကုလသမဂ္ဂဖွံ့ဖြိုးမှုအစီအစဉ် (UNDP) သည် လူသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာ အညွှန်းကိန်း (HAI) ကို အသုံးပြု၍ အမျိုးသားအဆင့် လူသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုကို ခြေရာခံခဲ့သည်။ အမျိုးသားစီးပွားရေးနှင့် လူမှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘုတ်အဖွဲ့ (NESDB) သည် ဤတာဝန်ကို 2017 ခုနှစ်မှ စတင်တာဝန်ယူခဲ့ပါသည်။

• လီဆာ (ลลิษา มโนบาล) (born 1997), တောင်ကိုးရီးယား ကေပေါ့အဖွဲ့ ဘလက်ပင့်အဖွဲ့ဝင်

1. ↑ Table 2 Forest area Separate province year 2019။ Royal Forest Department။ 6 April 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
2. ↑ Official statistics registration systems။ Department of Provincial Administration (DOPA)။ 10 February 2025 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
3. ↑ ข้อมูลสถิติดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2565 (PDF) (in thai)။ 12 March 2024 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
4. ↑ "Gross Regional and Provincial Product, 2019 Edition" (in en) (July 2019). <>. Office of the National Economic and Social Development Council (NESDC). ISSN 1686-0799. 
5. ↑ ตาราง 5 พื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า พ.ศ. 2562 (in Thai) (2019)။ 1 November 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
6. ↑ Gregorian-Lunar Calendar Conversion Table။ 3 November 2011 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 1 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
7. ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.Number of local government organizations by province (26 November 2019)။ 10 December 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။