Хант-Манси — Югра автономияле округы
Хант-Манси — Югра автономияле округы (рус. Ха́нты-Манси́йский автоно́мный о́круг — Югра́) — Россия Федерациясенең субъекты (Төмән өлкәсе составында). Урал федераль округына керә. Административ үзәге — Ханты-Мансийск шәһәре. ГеографияЧиктәшлек
ХМАО Көнбатыш Себер тигезлегенең үзәк өлешендә, Об һәм Иртеш елгаларның түбән агымында урнашкан. Көнбатышта чиге Урал таулары буйлап үтә. Нефть һәм газның эре чыганаклары бар. Климат континенталь. Гыйнварның уртача температурасы -18°…-23°С, июльнең уртача температурасы +16°…+19°С. Еллык явым 400– 500 ммны тәшкил итә. Вегетация дәвере — 130 көн. Төп елгалар — Об һәм аның кушылдыклары (Иртеш, Төньяк Сосьва, Вах, Пим, Лямин, Назым, Казым). Күлләр күп (1500 дән артык), шуларның кайберләре системаларны хасил итәләр. Шактый өлешне сазлыклар алып торалар. Туфраклар — торф-сазлык, көлсу һәм аллювиаль. Чыршы, нарат, эрбет, каен үсә. Кыргый хайваннардан йоклач, кеш, себер көзәне, төлке, ак куян, сусар һ.б. бар. Кошларның ике йөзгә якын төре, шул исәптә боҗыр, суер, көртлек бар. Елгаларда һәм күлләрдә җалык (сөләйман балыгы, ала балык, мәрсин балыгы һ.б.) күп. «Кече Сосьва», «Юган» тыюлыклары, «Нумто», «Себер Уваллары» табигый парклары, «Конда күлләре», «Югары Конда» заказлыклары бор. Тариххант-Вогул милли округы 1930 елның 10 декабрьдә барлыкка килгән. 1940 елның 23 октябрьдә исемен Хант-Манси милли округына алыштыра. 1978 елдан — Хант-Манси автономияле округы; 2003 елдан — Хант-Манси — Югра автономияле округы. 1930–1934 елларда Урал өлкәсе составында, 1934 елда — Обь-Иртеш өлкәсе составында, 1934–1944 — Омск өлкәсендә. 1944 елдан Төмән өлкәсе составында, 1993 елдан — Россия Федерациясенең мөстәкыйль субъекты. ХалыкХалык саны 1 558 004 кеше (2012 елына прогноз). Шәһәрәрдә халыкның 91,5 % өлеше яши (2009 ел). Халыкның табигый үсеше: 9,6 (1000 кешегә, 2010) Милли состав
Статистика
Торак пунктларыХанты-Мансийск автономияле округның эре шәһәрләре
Административ бүленеше Округ буйсынудагы шәһәрләр:
Районнар:
Округта туганнар
Искәрмәләр
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
_-_Khanty-Mansi_Autonomous_Okrug_(Crimea_disputed).svg)
.svg)
Index:
pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
Portal di Ensiklopedia Dunia
